KRONIKO
LIBRO DUA
Cxapitro 1
1 Salomono, filo de David, fortikigxis en sia regno; kaj la
Eternulo, lia Dio, estis kun li kaj levis lin alte.
And Solomon the son of David was strengthened in his
kingdom, and the LORD his God was with him, and magnified
him exceedingly.
2 Kaj Salomono kunvokis la tutan Izraelon, la milestrojn kaj
centestrojn, la jugxistojn, kaj cxiujn estrojn en la tuta
Izrael, la cxefojn de la patrodomoj.
Then Solomon spake unto all Israel, to the captains of
thousands and of hundreds, and to the judges, and to every
governor in all Israel, the chief of the fathers.
3 Kaj Salomono kune kun la tuta komunumo iris al la altajxo en
Gibeon, cxar tie estis la tabernaklo de kunveno de Dio, tiu,
kiun faris Moseo, servanto de la Eternulo, en la dezerto.
So Solomon, and all the congregation with him, went to the
high place that was at Gibeon; for there was the tabernacle
of the congregation of God, which Moses the servant of the
LORD had made in the wilderness.
4 Sed la keston de Dio David estis transportinta el Kirjat-
Jearim sur tiun lokon, kiun David pretigis por gxi; cxar li
arangxis por gxi tendon en Jerusalem.
But the ark of God had David brought up from Kirjathjearim
to the place which David had prepared for it: for he had
pitched a tent for it at Jerusalem.
5 La kupra altaro, kiun faris Becalel, filo de Uri, filo de
Hxur, estis tie, antaux la tabernaklo de la Eternulo; kaj
Salomono kaj la komunumo gxin sercxis.
Moreover the brasen altar, that Bezaleel the son of Uri, the
son of Hur, had made, he put before the tabernacle of the
LORD: and Solomon and the congregation sought unto it.
6 Kaj Salomono supreniris tie antaux la Eternulo sur la kupran
altaron, kiu estis antaux la tabernaklo de kunveno, kaj
alportis sur gxi mil bruloferojn.
And Solomon went up thither to the brasen altar before the
LORD, which was at the tabernacle of the congregation, and
offered a thousand burnt offerings upon it.
7 En tiu nokto Dio aperis al Salomono, kaj diris al li: Petu,
kion Mi donu al vi.
In that night did God appear unto Solomon, and said unto
him, Ask what I shall give thee.
8 Kaj Salomono diris al Dio: Vi estis tre favorkora al mia
patro David, kaj Vi faris min regxo anstataux li;
And Solomon said unto God, Thou hast shewed great mercy unto
David my father, and hast made me to reign in his stead.
9 nun, ho Dio Eternulo, plenumigxu do Via vorto al mia patro
David. Cxar Vi faris min regxo super popolo grandnombra
kiel la polvo de la tero,
Now, O LORD God, let thy promise unto David my father be
established: for thou hast made me king over a people like
the dust of the earth in multitude.
10 tial donu al mi nun sagxecon kaj sciadon, por ke mi povosciu
eliradi kaj eniradi antaux tiu popolo; cxar kiu povas regi
tiun Vian grandan popolon?
Give me now wisdom and knowledge, that I may go out and come
in before this people: for who can judge this thy people,
that is so great?
11 Tiam Dio diris al Salomono: Pro tio, ke cxi tio estis en via
koro, kaj vi ne petis ricxecon, nek havajxojn, nek gloron,
nek la animon de viaj malamikoj, kaj ecx longan vivon vi ne
petis, sed vi petis por vi sagxecon kaj sciadon, por regi
Mian popolon, super kiu Mi faris vin regxo:
And God said to Solomon, Because this was in thine heart,
and thou hast not asked riches, wealth, or honour, nor the
life of thine enemies, neither yet hast asked long life; but
hast asked wisdom and knowledge for thyself, that thou
mayest judge my people, over whom I have made thee king:
12 pro tio sagxeco kaj sciado estas donataj al vi; sed ankaux
ricxecon, havajxojn, kaj gloron Mi donos al vi en tia grado,
kiun ne havis la regxoj antaux vi, kaj ankaux post vi oni
tion ne havos.
Wisdom and knowledge is granted unto thee; and I will give
thee riches, and wealth, and honour, such as none of the
kings have had that have been before thee, neither shall
there any after thee have the like.
13 Kaj Salomono revenis de la altajxo en Gibeon, de la
tabernaklo de kunveno, en Jerusalemon. Kaj li regxis super
Izrael.
Then Solomon came from his journey to the high place that
was at Gibeon to Jerusalem, from before the tabernacle of
the congregation, and reigned over Israel.
14 Kaj Salomono kolektis al si cxarojn kaj rajdistojn. Li
havis mil kvarcent cxarojn kaj dek du mil rajdistojn; kaj li
lokis ilin en la urboj de cxaroj kaj cxe la regxo en
Jerusalem.
And Solomon gathered chariots and horsemen: and he had a
thousand and four hundred chariots, and twelve thousand
horsemen, which he placed in the chariot cities, and with
the king at Jerusalem.
15 Kaj la regxo atingis tion, ke la argxento kaj oro estis en
Jerusalem kiel sxtonoj, kaj la cedroj estis en tiel granda
kvanto, kiel la sikomoroj sur la malaltaj lokoj.
And the king made silver and gold at Jerusalem as plenteous
as stones, and cedar trees made he as the sycomore trees
that are in the vale for abundance.
16 La cxevalojn al Salomono oni venigadis el Egiptujo; kaj
societo de komercistoj de la regxo acxetadis ilin amase laux
difinita prezo.
And Solomon had horses brought out of Egypt, and linen yarn:
the king's merchants received the linen yarn at a price.
17 Ili liveradis el Egiptujo cxiun cxaron pro sescent sikloj da
argxento, kaj cxiun cxevalon pro cent kvindek; tiel same ili
estis liverataj per iliaj manoj al cxiuj regxoj de la
Hxetidoj kaj al la regxoj de Sirio.
And they fetched up, and brought forth out of Egypt a
chariot for six hundred shekels of silver, and an horse for
an hundred and fifty: and so brought they out horses for all
the kings of the Hittites, and for the kings of Syria, by
their means.
Cxapitro 2
1 Kaj Salomono ordonis, ke oni konstruu domon al la nomo de la
Eternulo kaj regxan domon por li.
And Solomon determined to build an house for the name of the
LORD, and an house for his kingdom.
2 Salomono starigis sepdek mil portistojn, okdek mil montajn
sxtonhakistojn, kaj tri mil sescent kontrolistojn super ili.
And Solomon told out threescore and ten thousand men to bear
burdens, and fourscore thousand to hew in the mountain, and
three thousand and six hundred to oversee them.
3 Kaj Salomono sendis al Hxiram, regxo de Tiro, por diri: Vi
scias, kiel vi agis kun mia patro David, kaj sendis al li
cedran lignon, por ke li konstruu al si domon, por logxi en
gxi;
And Solomon sent to Huram the king of Tyre, saying, As thou
didst deal with David my father, and didst send him cedars
to build him an house to dwell therein, even so deal with
me.
4 nun jen mi konstruas domon al la nomo de la Eternulo, mia
Dio, por ke gxi estu konsekrita al Li, por incensadi antaux
Li bonodorajn incensojn, prezenti tie konstante panojn de
propono, bruloferojn matene kaj vespere, en sabatoj,
monatkomencoj, kaj festoj de la Eternulo, nia Dio, kio estas
eterna legxo por Izrael.
Behold, I build an house to the name of the LORD my God, to
dedicate it to him, and to burn before him sweet incense,
and for the continual shewbread, and for the burnt offerings
morning and evening, on the sabbaths, and on the new moons,
and on the solemn feasts of the LORD our God. This is an
ordinance for ever to Israel.
5 La domo, kiun mi konstruas, estos granda; cxar pli granda
estas nia Dio, ol cxiuj dioj.
And the house which I build is great: for great is our God
above all gods.
6 Kiu havus suficxe da fortoj, por konstrui al Li domon? la
cxielo kaj la cxielo de cxieloj ne povas ja Lin ampleksi.
Kaj kiu mi estas, ke mi konstruu al Li domon, kiu servus por
io alia, ol por nura incensado antaux Li?
But who is able to build him an house, seeing the heaven and
heaven of heavens cannot contain him? who am I then, that I
should build him an house, save only to burn sacrifice
before him?
7 Sendu do nun al mi homon, kiu estas majstro en farado de
objektoj el oro, argxento, kupro, fero, el sxtofo purpura,
rugxa, kaj blua, kaj kiu povoscias gravuri gravurajxojn,
kune kun la artistoj, kiuj estas cxe mi en Judujo kaj en
Jerusalem kaj kiujn mia patro David preparis.
Send me now therefore a man cunning to work in gold, and in
silver, and in brass, and in iron, and in purple, and
crimson, and blue, and that can skill to grave with the
cunning men that are with me in Judah and in Jerusalem, whom
David my father did provide.
8 Kaj sendu al mi lignon cedran, cipresan, kaj santalan de
Lebanon; cxar mi scias, ke viaj servantoj povoscias haki
arbojn Lebanonajn. Kaj jen miaj servantoj estos kun viaj,
Send me also cedar trees, fir trees, and algum trees, out of
Lebanon: for I know that thy servants can skill to cut
timber in Lebanon; and, behold, my servants shall be with
thy servants,
9 por pretigi por mi multe da ligno; cxar la domo, kiun mi
konstruas, devas esti granda kaj mirinda.
Even to prepare me timber in abundance: for the house which
I am about to build shall be wonderful great.
10 Jen por la cxarpentistoj, por la lignohakistoj, viaj
servantoj, mi destinis dudek mil kor'ojn da drasxita
tritiko, dudek mil kor'ojn da hordeo, dudek mil bat'ojn da
vino, kaj dudek mil bat'ojn da oleo.
And, behold, I will give to thy servants, the hewers that
cut timber, twenty thousand measures of beaten wheat, and
twenty thousand measures of barley, and twenty thousand
baths of wine, and twenty thousand baths of oil.
11 Hxiram, regxo de Tiro, respondis per letero, kiun li sendis
al Salomono: Pro amo de la Eternulo al Sia popolo Li faris
vin regxo super gxi.
Then Huram the king of Tyre answered in writing, which he
sent to Solomon, Because the LORD hath loved his people, he
hath made thee king over them.
12 Kaj Hxiram diris plue: Benata estu la Eternulo, Dio de
Izrael, kiu kreis la cxielon kaj la teron, kaj kiu donis al
la regxo David filon sagxan, kleran, kaj cxiokomprenan, kiu
konstruos domon por la Eternulo kaj regxan domon por si.
Huram said moreover, Blessed be the LORD God of Israel, that
made heaven and earth, who hath given to David the king a
wise son, endued with prudence and understanding, that might
build an house for the LORD, and an house for his kingdom.
13 Nun mi sendis homon sagxan kaj kompetentan, mian majstron
Hxuram;
And now I have sent a cunning man, endued with
understanding, of Huram my father's,
14 li estas filo de virino el la idinoj de Dan, kaj lia patro
estas Tirano; li povoscias fari objektojn el oro, argxento,
kupro, fero, sxtono, kaj ligno, el sxtofo purpura, blua,
bisina, kaj rugxa, fari cxiajn gravurajxojn, kaj trovi
bonajn ideojn pri cxio, kio estos komisiita al li, kune kun
viaj artistoj kaj kun la artistoj de mia sinjoro David, via
patro.
The son of a woman of the daughters of Dan, and his father
was a man of Tyre, skilful to work in gold, and in silver,
in brass, in iron, in stone, and in timber, in purple, in
blue, and in fine linen, and in crimson; also to grave any
manner of graving, and to find out every device which shall
be put to him, with thy cunning men, and with the cunning
men of my lord David thy father.
15 Nun la tritikon, hordeon, oleon, kaj vinon, pri kiuj mia
sinjoro parolis, li sendu al siaj servantoj;
Now therefore the wheat, and the barley, the oil, and the
wine, which my lord hath spoken of, let him send unto his
servants:
16 kaj ni hakos lignon de Lebanon, kiom vi bezonas, kaj ni
sendos gxin al vi per flosoj sur la maro gxis Jafo; kaj vi
venigos tion en Jerusalemon.
And we will cut wood out of Lebanon, as much as thou shalt
need: and we will bring it to thee in floats by sea to
Joppa; and thou shalt carry it up to Jerusalem.
17 Kaj Salomono kalkulis cxiujn fremdulojn, kiuj estis en la
lando de Izrael post la kalkulado, kiun arangxis lia patro
David; kaj trovigxis da ili cent kvindek tri mil sescent.
And Solomon numbered all the strangers that were in the land
of Israel, after the numbering wherewith David his father
had numbered them; and they were found an hundred and fifty
thousand and three thousand and six hundred.
18 Kaj li faris el ili sepdek mil portistojn, okdek mil montajn
sxtonhakistojn, kaj tri mil sescent kontrolistojn, por
devigadi la popolon labori.
And he set threescore and ten thousand of them to be bearers
of burdens, and fourscore thousand to be hewers in the
mountain, and three thousand and six hundred overseers to
set the people a work.
Cxapitro 3
1 Kaj Salomono komencis konstrui la domon de la Eternulo en
Jerusalem, sur la monto Morija, kiu estis montrita al lia
patro David, sur la loko, kiun David pretigis, sur la loko
de la drasxejo de Ornan, la Jebusido.
Then Solomon began to build the house of the LORD at
Jerusalem in mount Moriah, where the Lord appeared unto
David his father, in the place that David had prepared in
the threshingfloor of Ornan the Jebusite.
2 Li komencis konstrui en la dua tago de la dua monato, en la
kvara jaro de sia regxado.
And he began to build in the second day of the second month,
in the fourth year of his reign.
3 Kaj jene Salomono faris la fundamenton, por konstrui la
domon de Dio: la longo estis laux la antauxa ulnomezuro
sesdek ulnoj, kaj la largxo dudek ulnoj;
Now these are the things wherein Solomon was instructed for
the building of the house of God. The length by cubits after
the first measure was threescore cubits, and the breadth
twenty cubits.
4 la portiko lauxlonge de la domo havis simile al la largxo de
la domo dudek ulnojn; la alto estis cent dudek. Kaj li
tegis gxin interne per pura oro.
And the porch that was in the front of the house, the length
of it was according to the breadth of the house, twenty
cubits, and the height was an hundred and twenty: and he
overlaid it within with pure gold.
5 La grandan domon li tabulkovris per ligno cipresa kaj tegis
gxin per pura oro kaj faris sur gxi palmornamojn kaj
cxenornamojn.
And the greater house he cieled with fir tree, which he
overlaid with fine gold, and set thereon palm trees and
chains.
6 Kaj li garnis la domon per multekostaj sxtonoj por beleco;
la oro estis oro Parvaima.
And he garnished the house with precious stones for beauty:
and the gold was gold of Parvaim.
7 Kaj li kovris la domon, la trabojn, la sojlojn, gxiajn
murojn, kaj gxiajn pordojn per oro, kaj li skulptigis
kerubojn sur la muroj.
He overlaid also the house, the beams, the posts, and the
walls thereof, and the doors thereof, with gold; and graved
cherubims on the walls.
8 Kaj li faris la plejsanktejon; gxia longo, konforme al la
largxo de la domo, estis dudek ulnoj, kaj gxia largxo estis
dudek ulnoj; kaj li tegis gxin per bona oro en la kvanto de
sescent kikaroj.
And he made the most holy house, the length whereof was
according to the breadth of the house, twenty cubits, and
the breadth thereof twenty cubits: and he overlaid it with
fine gold, amounting to six hundred talents.
9 Por la najloj li donis kvindek siklojn da oro; kaj la
suprajn cxambrojn li tegis per oro.
And the weight of the nails was fifty shekels of gold. And
he overlaid the upper chambers with gold.
10 Kaj en la plejsanktejo li faris du kerubojn artiste faritajn
kaj tegis ilin per oro.
And in the most holy house he made two cherubims of image
work, and overlaid them with gold.
11 La flugiloj de la keruboj havis la longon de dudek ulnoj;
unu flugilo, havanta kvin ulnojn, tusxigxis kun la muro de
la domo, kaj la dua flugilo, havanta kvin ulnojn, tusxigxis
kun la flugilo de la dua kerubo.
And the wings of the cherubims were twenty cubits long: one
wing of the one cherub was five cubits, reaching to the wall
of the house: and the other wing was likewise five cubits,
reaching to the wing of the other cherub.
12 Ankaux cxe la dua kerubo unu flugilo, havanta kvin ulnojn,
tusxigxis kun la muro de la domo, kaj la dua flugilo,
havanta kvin ulnojn, tusxigxis kun la flugilo de la alia
kerubo.
And one wing of the other cherub was five cubits, reaching
to the wall of the house: and the other wing was five cubits
also, joining to the wing of the other cherub.
13 La flugiloj de tiuj keruboj estis etenditaj sur la spaco de
dudek ulnoj; ili staris sur siaj piedoj, kaj iliaj vizagxoj
estis turnitaj al la domo.
The wings of these cherubims spread themselves forth twenty
cubits: and they stood on their feet, and their faces were
inward.
14 Kaj li faris la kurtenon el sxtofo blua, purpura, kaj rugxa,
kaj el bisino; kaj li faris sur gxi kerubojn.
And he made the vail of blue, and purple, and crimson, and
fine linen, and wrought cherubims thereon.
15 Kaj li faris antaux la domo du kolonojn, havantajn la longon
de tridek kvin ulnoj, kaj la kapitelo supre havis kvin
ulnojn.
Also he made before the house two pillars of thirty and five
cubits high, and the chapiter that was on the top of each of
them was five cubits.
16 Kaj li faris cxenojn en la plejsanktejo kaj metis ilin sur
la supron de la kolonoj; kaj li faris cent granatojn kaj
metis ilin sur la cxenojn.
And he made chains, as in the oracle, and put them on the
heads of the pillars; and made an hundred pomegranates, and
put them on the chains.
17 Kaj li starigis la kolonojn antaux la templo, unu dekstre
kaj unu maldekstre; al la dekstra li donis la nomon Jahxin,
kaj al la maldekstra la nomon Boaz.
And he reared up the pillars before the temple, one on the
right hand, and the other on the left; and called the name
of that on the right hand Jachin, and the name of that on
the left Boaz.
Cxapitro 4
1 Kaj li faris kupran altaron, havantan la longon de dudek
ulnoj, la largxon de dudek ulnoj, kaj la alton de dek ulnoj.
Moreover he made an altar of brass, twenty cubits the length
thereof, and twenty cubits the breadth thereof, and ten
cubits the height thereof.
2 Kaj li faris maron fanditan, havantan dek ulnojn de rando
gxis rando, tute rondan, havantan la alton de kvin ulnoj;
kaj sxnuro de tridek ulnoj prezentis gxian mezuron
cxirkauxe.
Also he made a molten sea of ten cubits from brim to brim,
round in compass, and five cubits the height thereof; and a
line of thirty cubits did compass it round about.
3 Figuroj de bovoj estis sub gxi cxirkauxe, cxiuflanke gxin
cxirkauxis; sur la spaco de dek ulnoj ili cxirkauxis la
maron, du vicoj da bovoj, fanditaj samfande kun gxi.
And under it was the similitude of oxen, which did compass
it round about: ten in a cubit, compassing the sea round
about. Two rows of oxen were cast, when it was cast.
4 Gxi staris sur dek du bovoj: tri kun la vizagxo norden, tri
kun la vizagxo okcidenten, tri kun la vizagxo suden, kaj tri
kun la vizagxo orienten; kaj la maro estis sur ili supre;
kaj cxiuj iliaj malantauxaj partoj estis turnitaj internen.
It stood upon twelve oxen, three looking toward the north,
and three looking toward the west, and three looking toward
the south, and three looking toward the east: and the sea
was set above upon them, and all their hinder parts were
inward.
5 Gxi havis la dikon de manlargxo; kaj gxia rando, farita laux
la maniero de rando de kaliko, estis simila al
disvolvigxinta lilio. Gxi ampleksis tri mil bat'ojn.
And the thickness of it was an handbreadth, and the brim of
it like the work of the brim of a cup, with flowers of
lilies; and it received and held three thousand baths.
6 Li faris dek lavujojn kaj starigis kvin dekstre kaj kvin
maldekstre, por lavi en ili tion, kio estis preparata por
brulofero, por skulavi tion en ili; kaj la maro estis, por
ke la pastroj lavu sin en gxi.
He made also ten lavers, and put five on the right hand, and
five on the left, to wash in them: such things as they
offered for the burnt offering they washed in them; but the
sea was for the priests to wash in.
7 Kaj li faris dek orajn kandelabrojn laux la preskribo
koncerne ilin, kaj starigis en la templo, kvin dekstre kaj
kvin maldekstre.
And he made ten candlesticks of gold according to their
form, and set them in the temple, five on the right hand,
and five on the left.
8 Li faris dek tablojn, kaj starigis en la templo, kvin
dekstre kaj kvin maldekstre. Li faris ankaux cent orajn
aspergajn kalikojn.
He made also ten tables, and placed them in the temple, five
on the right side, and five on the left. And he made an
hundred basons of gold.
9 Li arangxis la korton de la pastroj kaj la grandan
antauxkorton kaj pordojn por la antauxkorto; kaj la pordojn
li tegis per kupro.
Furthermore he made the court of the priests, and the great
court, and doors for the court, and overlaid the doors of
them with brass.
10 Kaj la maron li starigis sur la dekstra flanko, oriente, en
la suda parto.
And he set the sea on the right side of the east end, over
against the south.
11 Kaj Hxuram faris la kaldronojn kaj la sxovelilojn kaj la
aspergajn kalikojn. Kaj Hxuram faris la laboron, kiun li
faris por la regxo Salomono en la domo de Dio:
And Huram made the pots, and the shovels, and the basons.
And Huram finished the work that he was to make for king
Solomon for the house of God;
12 du kolonojn, du globajxojn kaj kapitelojn sur la supro de la
kolonoj, du retojn por kovri la du globajxojn de la
kapiteloj, kiuj estis sur la supro de la kolonoj,
To wit, the two pillars, and the pommels, and the chapiters
which were on the top of the two pillars, and the two
wreaths to cover the two pommels of the chapiters which were
on the top of the pillars;
13 kaj kvarcent granatojn sur la du retoj, po du vicoj da
granatoj por cxiu reto, por kovri la du globajxojn de la
kapiteloj, kiuj estis sur la kolonoj.
And four hundred pomegranates on the two wreaths; two rows
of pomegranates on each wreath, to cover the two pommels of
the chapiters which were upon the pillars.
14 Kaj li faris la bazajxojn, kaj la lavujojn li faris sur la
bazajxoj;
He made also bases, and lavers made he upon the bases;
15 la unu maron, kaj la dek du bovojn sub gxi.
One sea, and twelve oxen under it.
16 Kaj la kaldronojn, la sxovelilojn, kaj la forkojn, kaj
cxiujn iliajn vazojn faris al Salomono lia majstro Hxuram
por la domo de la Eternulo, el polurita kupro.
The pots also, and the shovels, and the fleshhooks, and all
their instruments, did Huram his father make to king Solomon
for the house of the LORD of bright brass.
17 En la cxirkauxajxo de Jordan la regxo fandigis ilin en
argila tero, inter Sukot kaj Cereda.
In the plain of Jordan did the king cast them, in the clay
ground between Succoth and Zeredathah.
18 Kaj Salomono faris cxiujn tiujn vazojn en tre granda nombro,
cxar la pezo de la kupro ne estis kalkulita.
Thus Solomon made all these vessels in great abundance: for
the weight of the brass could not be found out.
19 Kaj Salomono faris cxiujn vazojn, kiuj estas en la domo de
Dio: la oran altaron, la tablojn, sur kiuj estas la panoj de
propono;
And Solomon made all the vessels that were for the house of
God, the golden altar also, and the tables whereon the
shewbread was set;
20 la kandelabrojn kaj iliajn lucernojn, por bruligi ilin laux
la preskribo antaux la plejsanktejo--el pura oro;
Moreover the candlesticks with their lamps, that they should
burn after the manner before the oracle, of pure gold;
21 kaj la florojn kaj la lucernojn kaj la prenilojn, el oro,
tute el oro;
And the flowers, and the lamps, and the tongs, made he of
gold, and that perfect gold;
22 kaj la trancxilojn kaj la aspergajn kalikojn kaj la kulerojn
kaj la karbujojn, el pura oro; kaj la enirejo de la domo,
gxiaj internaj pordoj al la plejsanktejo, kaj la pordoj de
la domo de la templo, estis oraj.
And the snuffers, and the basons, and the spoons, and the
censers, of pure gold: and the entry of the house, the inner
doors thereof for the most holy place, and the doors of the
house of the temple, were of gold.
Cxapitro 5
1 Tiamaniere estis finita la tuta laboro, kiun Salomono faris
por la domo de la Eternulo. Kaj Salomono enportis la
konsekritajxojn de sia patro David; la argxenton kaj la oron
kaj cxiujn vazojn li metis en la trezorejojn de la domo de
Dio.
Thus all the work that Solomon made for the house of the
LORD was finished: and Solomon brought in all the things
that David his father had dedicated; and the silver, and the
gold, and all the instruments, put he among the treasures of
the house of God.
2 Tiam Salomono kunvenigis la plejagxulojn de Izrael kaj
cxiujn cxefojn de la triboj, la estrojn de la patrodomoj de
la Izraelidoj, en Jerusalemon, por transporti la keston de
interligo de la Eternulo el la urbo de David, tio estas el
Cion.
Then Solomon assembled the elders of Israel, and all the
heads of the tribes, the chief of the fathers of the
children of Israel, unto Jerusalem, to bring up the ark of
the covenant of the LORD out of the city of David, which is
Zion.
3 Kaj kolektigxis al la regxo cxiuj Izraelidoj al la festo,
tio estas en la sepa monato.
Wherefore all the men of Israel assembled themselves unto
the king in the feast which was in the seventh month.
4 Kaj venis cxiuj plejagxuloj de Izrael; kaj la Levidoj
ekportis la keston.
And all the elders of Israel came; and the Levites took up
the ark.
5 Kaj oni enportis la keston kaj la tabernaklon de kunveno,
kaj cxiujn sanktajn vazojn, kiuj estis en la tabernaklo;
ilin portis la pastroj Levidoj.
And they brought up the ark, and the tabernacle of the
congregation, and all the holy vessels that were in the
tabernacle, these did the priests and the Levites bring up.
6 Kaj la regxo Salomono, kaj la tuta komunumo de Izrael, kiu
kolektigxis al li, estis antaux la kesto, oferbucxante
sxafojn kaj bovojn, kiujn oni ne povis nombri nek kalkuli
pro ilia granda multeco.
Also king Solomon, and all the congregation of Israel that
were assembled unto him before the ark, sacrificed sheep and
oxen, which could not be told nor numbered for multitude.
7 Kaj la pastroj venigis la keston de interligo de la Eternulo
sur gxian lokon, en la profundon de la domo, en la
plejsanktejon, sub la flugilojn de la keruboj.
And the priests brought in the ark of the covenant of the
LORD unto his place, to the oracle of the house, into the
most holy place, even under the wings of the cherubims:
8 Cxar la keruboj havis siajn flugilojn etenditaj super la
loko de la kesto, kaj la keruboj estis kovrantaj la keston
kaj gxiajn stangojn de supre.
For the cherubims spread forth their wings over the place of
the ark, and the cherubims covered the ark and the staves
thereof above.
9 Kaj la stangoj estis tiel longaj, ke la kapetoj de la
stangoj estis videblaj el la kesto en la antauxa parto de la
plejsanktejo, sed ekstere ili ne estis videblaj; kaj ili
restis tie gxis la nuna tago.
And they drew out the staves of the ark, that the ends of
the staves were seen from the ark before the oracle; but
they were not seen without. And there it is unto this day.
10 En la kesto estis nenio krom la du tabeloj, kiujn metis tien
Moseo sur Hxoreb, kiam la Eternulo faris interligon kun la
Izraelidoj post ilia eliro el Egiptujo.
There was nothing in the ark save the two tables which Moses
put therein at Horeb, when the LORD made a covenant with the
children of Israel, when they came out of Egypt.
11 Kiam la pastroj eliris el la sanktejo (cxar cxiuj pastroj,
kiuj tie trovigxis, sanktigxis, sen diferenco de la ordoj),
And it came to pass, when the priests were come out of the
holy place: (for all the priests that were present were
sanctified, and did not then wait by course:
12 kaj la Levidoj-kantistoj--ili cxiuj, Asaf, Heman, Jedutun,
iliaj filoj kaj fratoj--en bisinaj vestoj, kun cimbaloj,
psalteroj, kaj harpoj, staris oriente de la altaro, kaj kun
ili cent dudek pastroj, trumpetantaj per trumpetoj;
Also the Levites which were the singers, all of them of
Asaph, of Heman, of Jeduthun, with their sons and their
brethren, being arrayed in white linen, having cymbals and
psalteries and harps, stood at the east end of the altar,
and with them an hundred and twenty priests sounding with
trumpets:)
13 kaj ili estis kvazaux unu, la trumpetantoj kaj la kantantoj;
kaj oni auxdis kvazaux unu vocxon, lauxdantan kaj dankantan
antaux la Eternulo; kaj kiam ektondris la vocxo de la
trumpetoj kaj cimbaloj kaj aliaj muzikaj instrumentoj, kaj
de la glorkantado al la Eternulo, ke Li estas bona kaj ke
Lia favorkoreco estas eterna: tiam la domo plenigxis de
nubo, la domo de la Eternulo;
It came even to pass, as the trumpeters and singers were as
one, to make one sound to be heard in praising and thanking
the LORD; and when they lifted up their voice with the
trumpets and cymbals and instruments of musick, and praised
the LORD, saying, For he is good; for his mercy endureth for
ever: that then the house was filled with a cloud, even the
house of the LORD;
14 kaj la pastroj ne povis stari kaj servi pro la nubo, cxar la
majesto de la Eternulo plenigis la domon de Dio.
So that the priests could not stand to minister by reason of
the cloud: for the glory of the LORD had filled the house of
God.
Cxapitro 6
1 Tiam Salomono ekparolis: La Eternulo diris, ke Li deziras
logxi en mallumo;
Then said Solomon, The LORD hath said that he would dwell in
the thick darkness.
2 tial mi konstruis domon por Via logxado, kaj lokon por Via
restado eterna.
But I have built an house of habitation for thee, and a
place for thy dwelling for ever.
3 Kaj la regxo turnis sian vizagxon kaj benis la tutan
komunumon de Izrael; kaj la tuta komunumo de Izrael staris.
And the king turned his face, and blessed the whole
congregation of Israel: and all the congregation of Israel
stood.
4 Kaj li diris: Benata estu la Eternulo, Dio de Izrael, kiu
parolis per Sia busxo al mia patro David, kaj nun plenumis
per Sia mano, dirante:
And he said, Blessed be the LORD God of Israel, who hath
with his hands fulfilled that which he spake with his mouth
to my father David, saying,
5 De post la tago, kiam Mi elkondukis Mian popolon el la lando
Egipta, Mi elektis neniun urbon inter cxiuj triboj de
Izrael, por konstrui domon, en kiu estus Mia nomo; kaj Mi ne
elektis homon, ke li estu reganto super Mia popolo Izrael.
Since the day that I brought forth my people out of the land
of Egypt I chose no city among all the tribes of Israel to
build an house in, that my name might be there; neither
chose I any man to be a ruler over my people Israel:
6 Sed Mi elektis Jerusalemon, ke Mia nomo tie estu; kaj Mi
elektis Davidon, ke li estu super Mia popolo Izrael.
But I have chosen Jerusalem, that my name might be there;
and have chosen David to be over my people Israel.
7 Mia patro David havis la intencon konstrui domon al la nomo
de la Eternulo, Dio de Izrael.
Now it was in the heart of David my father to build an house
for the name of the LORD God of Israel.
8 Sed la Eternulo diris al mia patro David: Intencante
konstrui domon al Mia nomo, vi agis bone, havante tian
intencon;
But the LORD said to David my father, Forasmuch as it was in
thine heart to build an house for my name, thou didst well
in that it was in thine heart:
9 tamen la domon konstruos ne vi, sed nur via filo, kiu eliris
el viaj lumboj, li konstruos al domon al Mia nomo.
Notwithstanding thou shalt not build the house; but thy son
which shall come forth out of thy loins, he shall build the
house for my name.
10 Kaj la Eternulo plenumis Sian vorton, kiun Li diris: mi
levigxis anstataux mia patro David kaj sidigxis sur la trono
de Izrael, kiel diris la Eternulo, kaj mi konstruis la domon
al la nomo de la Eternulo, Dio de Izrael.
The LORD therefore hath performed his word that he hath
spoken: for I am risen up in the room of David my father,
and am set on the throne of Israel, as the LORD promised,
and have built the house for the name of the LORD God of
Israel.
11 Kaj mi metis tien la keston, en kiu trovigxas la interligo
de la Eternulo, kiun Li faris kun la Izraelidoj.
And in it have I put the ark, wherein is the covenant of the
LORD, that he made with the children of Israel.
12 Kaj li starigxis antaux la altaro de la Eternulo kontraux la
tuta komunumo de Izrael, kaj li etendis siajn manojn
And he stood before the altar of the LORD in the presence of
all the congregation of Israel, and spread forth his hands:
13 (cxar Salomono estis farinta kupran ambonon, havantan la
longon de kvin ulnoj, la largxon de kvin ulnoj, kaj la alton
de tri ulnoj, kaj li estis lokinta gxin meze de la
antauxkorto: li nun starigxis sur gxi, ekgenuis antaux la
tuta komunumo de Izrael, etendis siajn manojn al la cxielo),
For Solomon had made a brasen scaffold of five cubits long,
and five cubits broad, and three cubits high, and had set it
in the midst of the court: and upon it he stood, and kneeled
down upon his knees before all the congregation of Israel,
and spread forth his hands toward heaven.
14 kaj li parolis: Ho Eternulo, Dio de Izrael! ne ekzistas dio
simila al Vi en la cxielo nek sur la tero; Vi konservas la
interligon kaj la favorkorecon al Viaj servantoj, kiuj
iradas antaux Vi per sia tuta koro;
And said, O LORD God of Israel, there is no God like thee in
the heaven, nor in the earth; which keepest covenant, and
shewest mercy unto thy servants, that walk before thee with
all their hearts:
15 Vi plenumis al Via servanto David, mia patro, kion Vi
promesis al li; Vi parolis per Via busxo, kaj Vi plenumis
per Via mano, kiel ni nun vidas.
Thou which hast kept with thy servant David my father that
which thou hast promised him; and spakest with thy mouth,
and hast fulfilled it with thine hand, as it is this day.
16 Nun, ho Eternulo, Dio de Izrael, plenumu plue al Via
servanto David, mia patro, kion Vi promesis al li, dirante:
Ne mankos cxe vi antaux Mi viro, sidanta sur la trono de
Izrael, se viaj filoj nur observados sian vojon, por iri
laux Mia instruo, kiel vi iradis antaux Mi.
Now therefore, O LORD God of Israel, keep with thy servant
David my father that which thou hast promised him, saying,
There shall not fail thee a man in my sight to sit upon the
throne of Israel; yet so that thy children take heed to
their way to walk in my law, as thou hast walked before me.
17 Nun, ho Eternulo, Dio de Izrael, verigxu Via vorto, kiun Vi
diris al Via servanto David.
Now then, O LORD God of Israel, let thy word be verified,
which thou hast spoken unto thy servant David.
18 Cxu efektive Dio logxus kun homoj sur la tero? ja la cxielo
kaj la cxielo de cxieloj ne povas Vin ampleksi; des pli tion
ne povas cxi tiu domo, kiun mi konstruis!
But will God in very deed dwell with men on the earth?
behold, heaven and the heaven of heavens cannot contain
thee; how much less this house which I have built!
19 Sed turnu Vin al la pregxo de Via servanto kaj al lia
petego, ho Eternulo, mia Dio, por auxskulti la vokadon kaj
la pregxon, per kiu Via servanto pregxas antaux Vi,
Have respect therefore to the prayer of thy servant, and to
his supplication, O LORD my God, to hearken unto the cry and
the prayer which thy servant prayeth before thee:
20 por ke Viaj okuloj estu nefermitaj super cxi tiu domo tage
kaj nokte, super la loko, pri kiu Vi promesis, ke Vi estigos
tie Vian nomon; por auxskulti la pregxon, kiun Via servanto
faros sur cxi tiu loko.
That thine eyes may be open upon this house day and night,
upon the place whereof thou hast said that thou wouldest put
thy name there; to hearken unto the prayer which thy servant
prayeth toward this place.
21 Kaj auxskultu la petegojn de Via servanto kaj de Via popolo
Izrael, per kiuj ili pregxos sur cxi tiu loko; auxskultu el
la loko de Via logxado, el la cxielo; kaj kiam Vi
auxskultos, Vi pardonu.
Hearken therefore unto the supplications of thy servant, and
of thy people Israel, which they shall make toward this
place: hear thou from thy dwelling place, even from heaven;
and when thou hearest, forgive.
22 Se iu pekos kontraux sia proksimulo, kaj oni postulos de li
jxuron, ke li jxuru, kaj la jxuro estos farata antaux Via
altaro en cxi tiu domo:
If a man sin against his neighbour, and an oath be laid upon
him to make him swear, and the oath come before thine altar
in this house;
23 tiam auxskultu el la cxielo, kaj faru jugxon pri Viaj
servantoj, repagante al la malbonagulo, metante lian
konduton sur lian kapon, kaj elmontrante la pravecon de
virtulo, rekompencante lin laux lia virteco.
Then hear thou from heaven, and do, and judge thy servants,
by requiting the wicked, by recompensing his way upon his
own head; and by justifying the righteous, by giving him
according to his righteousness.
24 Se Via popolo Izrael estos frapita de malamiko, pekinte
antaux Vi, sed ili returnos sin kaj gloros Vian nomon kaj
pregxos kaj petegos antaux Vi en cxi tiu domo:
And if thy people Israel be put to the worse before the
enemy, because they have sinned against thee; and shall
return and confess thy name, and pray and make supplication
before thee in this house;
25 tiam auxskultu el la cxielo, kaj pardonu la pekon de Via
popolo Izrael, kaj revenigu ilin sur la teron, kiun Vi donis
al ili kaj al iliaj patroj.
Then hear thou from the heavens, and forgive the sin of thy
people Israel, and bring them again unto the land which thou
gavest to them and to their fathers.
26 Se la cxielo sxlosigxos tiel, ke ne estos pluvo pro tio, ke
ili pekis antaux Vi, sed ili ekpregxos sur cxi tiu loko kaj
gloros Vian nomon kaj returnos sin de sia peko, por ke Vi
auxskultu ilin:
When the heaven is shut up, and there is no rain, because
they have sinned against thee; yet if they pray toward this
place, and confess thy name, and turn from their sin, when
thou dost afflict them;
27 tiam auxskultu el la cxielo, kaj pardonu la pekon de Viaj
servantoj kaj de Via popolo Izrael, montrante al ili la
bonan vojon, kiun ili devas iri; kaj donu pluvon sur Vian
landon, kiun Vi donis al Via popolo kiel heredajxon.
Then hear thou from heaven, and forgive the sin of thy
servants, and of thy people Israel, when thou hast taught
them the good way, wherein they should walk; and send rain
upon thy land, which thou hast given unto thy people for an
inheritance.
28 Se estos malsato en la lando, aux se estos pesto,
brulsekeco, velkado, akridoj, aux vermoj, aux se premos ilin
malamiko en la lando de ilia logxado, aux se estos ia plago
aux malsano;
If there be dearth in the land, if there be pestilence, if
there be blasting, or mildew, locusts, or caterpillers; if
their enemies besiege them in the cities of their land;
whatsoever sore or whatsoever sickness there be:
29 cxe cxiu pregxo, cxe cxiu petego, kiun faros iu homo aux Via
tuta popolo Izrael, kiam cxiu el ili sentos sian malfelicxon
kaj sian doloron kaj etendos siajn manojn al cxi tiu domo:
Then what prayer or what supplication soever shall be made
of any man, or of all thy people Israel, when every one
shall know his own sore and his own grief, and shall spread
forth his hands in this house:
30 auxskultu el la cxielo, el la loko de Via logxado, kaj
pardonu, kaj redonu al cxiu konforme al lia tuta konduto,
kiel Vi konas lian koron (cxar Vi sola konas la koron de la
homidoj);
Then hear thou from heaven thy dwelling place, and forgive,
and render unto every man according unto all his ways, whose
heart thou knowest; (for thou only knowest the hearts of the
children of men:)
31 por ke ili Vin timu, kaj por ke ili iradu laux Viaj vojoj
dum la tuta tempo, kiun ili vivas sur la tero, kiun Vi donis
al niaj patroj.
That they may fear thee, to walk in thy ways, so long as
they live in the land which thou gavest unto our fathers.
32 Ankaux koncerne aligentulon, kiu ne estas el Via popolo
Izrael, sed venos el malproksima lando pro Via granda nomo,
pro Via forta mano, kaj pro Via etendita brako, kaj li venos
kaj pregxos en cxi tiu domo:
Moreover concerning the stranger, which is not of thy people
Israel, but is come from a far country for thy great name's
sake, and thy mighty hand, and thy stretched out arm; if
they come and pray in this house;
33 Vi auxskultu el la cxielo, el la loko de Via logxado, kaj
faru cxion, pri kio vokos al Vi la aligentulo; por ke cxiuj
popoloj de la tero konu Vian nomon, kaj timu Vin tiel, kiel
Via popolo Izrael, kaj por ke ili sciu, ke per Via nomo
estas nomata cxi tiu domo, kiun mi konstruis.
Then hear thou from the heavens, even from thy dwelling
place, and do according to all that the stranger calleth to
thee for; that all people of the earth may know thy name,
and fear thee, as doth thy people Israel, and may know that
this house which I have built is called by thy name.
34 Kiam Via popolo eliros milite kontraux siajn malamikojn laux
la vojo, laux kiu Vi ilin sendos, kaj ili pregxos al Vi,
turninte sin al cxi tiu urbo, kiun Vi elektis, kaj al la
domo, kiun mi konstruis al Via nomo:
If thy people go out to war against their enemies by the way
that thou shalt send them, and they pray unto thee toward
this city which thou hast chosen, and the house which I have
built for thy name;
35 tiam auxskultu el la cxielo ilian pregxon kaj ilian petegon,
kaj defendu ilian aferon.
Then hear thou from the heavens their prayer and their
supplication, and maintain their cause.
36 Se ili pekos antaux Vi (cxar ne ekzistas homo, kiu ne
pekus), kaj Vi ekkoleros kontraux ili kaj transdonos ilin al
malamiko, kaj iliaj kaptintoj forkondukos ilin en landon
malproksiman aux proksiman;
If they sin against thee, (for there is no man which sinneth
not,) and thou be angry with them, and deliver them over
before their enemies, and they carry them away captives unto
a land far off or near;
37 sed ili rekonsciigxos en la lando, en kiu ili estos
kaptitaj, konvertigxos, kaj petegos Vin en la lando de sia
kaptiteco, dirante: Ni pekis, ni malbonagis, ni krimis;
Yet if they bethink themselves in the land whither they are
carried captive, and turn and pray unto thee in the land of
their captivity, saying, We have sinned, we have done amiss,
and have dealt wickedly;
38 kaj ili returnos sin al Vi per sia tuta koro kaj per sia
tuta animo en la lando de sia kaptiteco, kien oni
forkondukis ilin, kaj ili pregxos, turninte sin al sia
lando, kiun Vi donis al iliaj patroj, kaj al la urbo, kiun
Vi elektis, kaj al la domo, kiun mi konstruis al Via nomo:
If they return to thee with all their heart and with all
their soul in the land of their captivity, whither they have
carried them captives, and pray toward their land, which
thou gavest unto their fathers, and toward the city which
thou hast chosen, and toward the house which I have built
for thy name:
39 tiam auxskultu el la cxielo, el la loko de Via logxado,
ilian pregxon kaj ilian petegon, defendu ilian aferon, kaj
pardonu al Via popolo tion, per kio ili pekis antaux Vi.
Then hear thou from the heavens, even from thy dwelling
place, their prayer and their supplications, and maintain
their cause, and forgive thy people which have sinned
against thee.
40 Nun, ho mia Dio, Viaj okuloj estu nefermitaj kaj Viaj oreloj
estu atentaj al la pregxo sur cxi tiu loko.
Now, my God, let, I beseech thee, thine eyes be open, and
let thine ears be attent unto the prayer that is made in
this place.
41 Kaj nun levigxu, ho Dio Eternulo, en Vian ripozejon, Vi kaj
la arkeo de Via potenco. Viaj pastroj, ho Dio Eternulo,
vestigxu per savo, kaj Viaj fideluloj gxuu bonon.
Now therefore arise, O LORD God, into thy resting place,
thou, and the ark of thy strength: let thy priests, O LORD
God, be clothed with salvation, and let thy saints rejoice
in goodness.
42 Ho Dio Eternulo, ne forturnu la vizagxon de Via sanktoleito;
memoru la favorkorecon koncerne Davidon, Vian servanton.
O LORD God, turn not away the face of thine anointed:
remember the mercies of David thy servant.
Cxapitro 7
1 Kiam Salomono finis la pregxadon, mallevigxis fajro el la
cxielo kaj forbruligis la bruloferon kaj la aliajn oferojn;
kaj la majesto de la Eternulo plenigis la domon.
Now when Solomon had made an end of praying, the fire came
down from heaven, and consumed the burnt offering and the
sacrifices; and the glory of the LORD filled the house.
2 Kaj la pastroj ne povis eniri en la domon de la Eternulo,
cxar la majesto de la Eternulo plenigis la domon de la
Eternulo.
And the priests could not enter into the house of the LORD,
because the glory of the LORD had filled the LORD's house.
3 Kaj cxiuj Izraelidoj vidis, kiel la fajro kaj la majesto de
la Eternulo mallevigxis sur la domon, kaj ili ekgenuis
vizagxaltere sur la pavimo, adorklinigxis, kaj dankis la
Eternulon, ke Li estas bona, ke eterna estas Lia
favorkoreco.
And when all the children of Israel saw how the fire came
down, and the glory of the LORD upon the house, they bowed
themselves with their faces to the ground upon the pavement,
and worshipped, and praised the LORD, saying, For he is
good; for his mercy endureth for ever.
4 Kaj la regxo kaj la tuta popolo faris oferojn antaux la
Eternulo.
Then the king and all the people offered sacrifices before
the LORD.
5 La regxo Salomono oferis dudek du mil bovojn kaj cent dudek
mil sxafojn. Tiamaniere la regxo kaj la tuta popolo
inauxguris la domon de Dio.
And king Solomon offered a sacrifice of twenty and two
thousand oxen, and an hundred and twenty thousand sheep: so
the king and all the people dedicated the house of God.
6 La pastroj staris sur siaj postenoj, kaj la Levidoj kun la
muzikaj instrumentoj por la Eternulo, kiujn faris la regxo
David, por kanti dankon al la Eternulo, ke eterna estas Lia
favorkoreco, per la lauxdkantoj de David; kaj la pastroj
trumpetis apud ili, kaj cxiuj Izraelidoj staris.
And the priests waited on their offices: the Levites also
with instruments of musick of the LORD, which David the king
had made to praise the LORD, because his mercy endureth for
ever, when David praised by their ministry; and the priests
sounded trumpets before them, and all Israel stood.
7 Kaj Salomono sanktigis la mezon de la korto, kiu estis
antaux la domo de la Eternulo; cxar li faris tie la
bruloferojn kaj alportis ofere la sebon de la pacoferoj;
cxar la kupra altaro, kiun Salomono faris, ne povis plene
loki sur si la bruloferon, la farunoferon, kaj la sebon.
Moreover Solomon hallowed the middle of the court that was
before the house of the LORD: for there he offered burnt
offerings, and the fat of the peace offerings, because the
brasen altar which Solomon had made was not able to receive
the burnt offerings, and the meat offerings, and the fat.
8 Kaj Salomono faris tiam feston dum sep tagoj, kaj kun li la
tuta Izrael, tre granda anaro, kiu kunvenis de Hxamat gxis
la torento de Egiptujo.
Also at the same time Solomon kept the feast seven days, and
all Israel with him, a very great congregation, from the
entering in of Hamath unto the river of Egypt.
9 Kaj en la oka tago ili faris festofermon, cxar la inauxguron
de la altaro ili faris dum sep tagoj kaj la feston dum sep
tagoj.
And in the eighth day they made a solemn assembly: for they
kept the dedication of the altar seven days, and the feast
seven days.
10 En la dudek-tria tago de la sepa monato li forsendis la
popolon al gxiaj tendoj, gajan kaj gxojantan pro la bono,
kiun la Eternulo faris al David, al Salomono, kaj al Sia
popolo Izrael.
And on the three and twentieth day of the seventh month he
sent the people away into their tents, glad and merry in
heart for the goodness that the LORD had shewed unto David,
and to Solomon, and to Israel his people.
11 Tiamaniere Salomono sukcese finis la domon de la Eternulo
kaj la regxan domon, kaj cxion, kion Salomono en sia koro
faris en la domo de la Eternulo kaj en sia domo.
Thus Solomon finished the house of the LORD, and the king's
house: and all that came into Solomon's heart to make in the
house of the LORD, and in his own house, he prosperously
effected.
12 Kaj la Eternulo aperis al Salomono en la nokto, kaj diris al
li: Mi auxdis vian pregxon, kaj Mi elektis al Mi cxi tiun
lokon kiel domon de oferoj.
And the LORD appeared to Solomon by night, and said unto
him, I have heard thy prayer, and have chosen this place to
myself for an house of sacrifice.
13 Se Mi sxlosos la cxielon tiel, ke ne estos pluvo, aux se Mi
ordonos al la lokustoj primangxi la teron, aux se Mi sendos
peston sur Mian popolon,
If I shut up heaven that there be no rain, or if I command
the locusts to devour the land, or if I send pestilence
among my people;
14 sed Mia popolo, kiu portas Mian nomon, humiligxos kaj
pregxos kaj sercxos Mian vizagxon kaj returnos sin de siaj
malbonaj vojoj: tiam Mi auxskultos el la cxielo, kaj
pardonos ilian pekon kaj resanigos ilian landon.
If my people, which are called by my name, shall humble
themselves, and pray, and seek my face, and turn from their
wicked ways; then will I hear from heaven, and will forgive
their sin, and will heal their land.
15 Nun Miaj okuloj estos nefermitaj kaj Miaj oreloj estos
atentaj al pregxo sur cxi tiu loko.
Now mine eyes shall be open, and mine ears attent unto the
prayer that is made in this place.
16 Nun Mi elektis kaj sanktigis cxi tiun domon, por ke Mia nomo
estu tie eterne; kaj Miaj okuloj kaj Mia koro estos tie
cxiutempe.
For now have I chosen and sanctified this house, that my
name may be there for ever: and mine eyes and mine heart
shall be there perpetually.
17 Kaj se vi irados antaux Mi tiel, kiel iradis via patro
David, kaj vi agados konforme al cxio, kion Mi ordonis al
vi, kaj vi observados Miajn legxojn kaj preskribojn:
And as for thee, if thou wilt walk before me, as David thy
father walked, and do according to all that I have commanded
thee, and shalt observe my statutes and my judgments;
18 tiam Mi fortikigos la tronon de via regno, kiel Mi promesis
al via patro David, dirante: Ne mankos cxe vi viro, reganta
super Izrael.
Then will I stablish the throne of thy kingdom, according as
I have covenanted with David thy father, saying, There shall
not fail thee a man to be ruler in Israel.
19 Sed se vi deturnos vin, kaj forlasos Miajn legxojn kaj Miajn
ordonojn, kiujn Mi donis al vi, kaj vi iros kaj servos al
aliaj dioj kaj adorklinigxos antaux ili:
But if ye turn away, and forsake my statutes and my
commandments, which I have set before you, and shall go and
serve other gods, and worship them;
20 tiam Mi elsxiros ilin el Mia lando, kiun Mi donis al ili;
kaj cxi tiun domon, kiun Mi sanktigis por Mia nomo, Mi
forpusxos de antaux Mia vizagxo, kaj Mi faros gxin proverbo
kaj mokatajxo inter cxiuj popoloj.
Then will I pluck them up by the roots out of my land which
I have given them; and this house, which I have sanctified
for my name, will I cast out of my sight, and will make it
to be a proverb and a byword among all nations.
21 Kaj pri cxi tiu domo, kiu estas tre alta, cxiu preteriranto
miregos, kaj diros: Pro kio la Eternulo agis tiele kun cxi
tiu lando kaj kun cxi tiu domo?
And this house, which is high, shall be an astonishment to
every one that passeth by it; so that he shall say, Why hath
the LORD done thus unto this land, and unto this house?
22 Kaj oni respondos: Pro tio, ke ili forlasis la Eternulon,
Dion de siaj patroj, kiu elkondukis ilin el la lando Egipta,
kaj ili aligxis al aliaj dioj kaj adorklinigxis antaux ili
kaj servis al ili--pro tio Li venigis sur ilin cxi tiun
tutan malbonon.
And it shall be answered, Because they forsook the LORD God
of their fathers, which brought them forth out of the land
of Egypt, and laid hold on other gods, and worshipped them,
and served them: therefore hath he brought all this evil
upon them.
Cxapitro 8
1 Post paso de la dudek jaroj, dum kiuj Salomono konstruis la
domon de la Eternulo kaj sian domon,
And it came to pass at the end of twenty years, wherein
Solomon had built the house of the LORD, and his own house,
2 kaj post kiam Salomono konstruis ankaux la urbojn, kiujn
Hxiram donis al Salomono, kaj li enlogxigis tie la
Izraelidojn,
That the cities which Huram had restored to Solomon, Solomon
built them, and caused the children of Israel to dwell
there.
3 Salomono iris kontraux Hxamat-Coban kaj venkoprenis gxin.
And Solomon went to Hamathzobah, and prevailed against it.
4 Kaj li konstruis Tadmoron en la dezerto, kaj cxiujn urbojn
de provizoj, kiujn li konstruis en Hxamat.
And he built Tadmor in the wilderness, and all the store
cities, which he built in Hamath.
5 Li ankaux konstruis Bet-Hxoronon la supran kaj Bet-Hxoronon
la malsupran, urbojn fortikigitajn kun muregoj, pordoj, kaj
rigliloj,
Also he built Bethhoron the upper, and Bethhoron the nether,
fenced cities, with walls, gates, and bars;
6 kaj Baalaton, kaj cxiujn urbojn de provizoj, kiujn Salomono
havis, kaj cxiujn urbojn por la cxaroj kaj la urbojn por la
rajdistoj, kaj cxion, kion Salomono deziris konstrui en
Jerusalem kaj sur Lebanon kaj en la tuta lando de sia
regado.
And Baalath, and all the store cities that Solomon had, and
all the chariot cities, and the cities of the horsemen, and
all that Solomon desired to build in Jerusalem, and in
Lebanon, and throughout all the land of his dominion.
7 Koncerne la tutan popolon, kiu restis el la Hxetidoj,
Amoridoj, Perizidoj, Hxividoj, kaj Jebusidoj, kiuj ne estis
el la Izraelidoj:
As for all the people that were left of the Hittites, and
the Amorites, and the Perizzites, and the Hivites, and the
Jebusites, which were not of Israel,
8 el iliaj infanoj, kiuj restis post ili en la lando kaj kiujn
la Izraelidoj ne ekstermis, Salomono faris tributulojn gxis
la nuna tago.
But of their children, who were left after them in the land,
whom the children of Israel consumed not, them did Solomon
make to pay tribute until this day.
9 Sed el la Izraelidoj Salomono ne faris servantojn por liaj
laboroj, cxar ili estis militistoj, estroj de liaj
korpogardistoj, estroj super liaj cxaroj kaj super liaj
rajdistoj.
But of the children of Israel did Solomon make no servants
for his work; but they were men of war, and chief of his
captains, and captains of his chariots and horsemen.
10 La nombro de la cxefaj oficistoj, kiujn havis la regxo
Salomono, estis ducent kvindek.
And these were the chief of king Solomon's officers, even
two hundred and fifty, that bare rule over the people.
11 La filinon de Faraono elkondukis Salomono el la urbo de
David en la domon, kiun li konstruis por sxi; cxar li diris:
Virino ne devas logxi cxe mi en la domo de David, regxo de
Izrael, cxar gxi estas sankta pro tio, ke en gxin eniris la
kesto de la Eternulo.
And Solomon brought up the daughter of Pharaoh out of the
city of David unto the house that he had built for her: for
he said, My wife shall not dwell in the house of David king
of Israel, because the places are holy, whereunto the ark of
the LORD hath come.
12 Tiam Salomono komencis alportadi bruloferojn al la Eternulo
sur tiun altaron de la Eternulo, kiun li konstruis antaux la
portiko,
Then Solomon offered burnt offerings unto the LORD on the
altar of the LORD, which he had built before the porch,
13 por oferadi laux la ordo de cxiu tago, konforme al la ordono
de Moseo pri la sabatoj, la monatkomencoj, kaj la festoj,
kiuj estis tri fojojn en jaro, Pasko, Pentekosto, kaj festo
de lauxboj.
Even after a certain rate every day, offering according to
the commandment of Moses, on the sabbaths, and on the new
moons, and on the solemn feasts, three times in the year,
even in the feast of unleavened bread, and in the feast of
weeks, and in the feast of tabernacles.
14 Kaj li starigis, konforme al la preskribo de sia patro
David, la partiojn de la pastroj por ilia servado, kaj la
Levidojn por iliaj postenoj, por ke ili glorkantu kaj servu
apud la pastroj laux la ordo de cxiu tago, ankaux la
pordegistojn laux iliaj grupoj por cxiu pordego; cxar tia
estis la ordono de David, la homo de Dio.
And he appointed, according to the order of David his
father, the courses of the priests to their service, and the
Levites to their charges, to praise and minister before the
priests, as the duty of every day required: the porters also
by their courses at every gate: for so had David the man of
God commanded.
15 Kaj oni en nenio deklinigxis de la ordono de la regxo pri la
pastroj kaj Levidoj kaj pri la trezoroj.
And they departed not from the commandment of the king unto
the priests and Levites concerning any matter, or concerning
the treasures.
16 Tiele estis arangxita la tuta laboro de Salomono de post la
tago, kiam estis fondita la domo de la Eternulo, gxis la
domo de la Eternulo estis tuta preta.
Now all the work of Solomon was prepared unto the day of the
foundation of the house of the LORD, and until it was
finished. So the house of the LORD was perfected.
17 Tiam Salomono iris en Ecjon-Geberon kaj en Elaton, sur la
bordo de la maro, en la lando de Edom.
Then went Solomon to Eziongeber, and to Eloth, at the sea
side in the land of Edom.
18 Kaj Hxiram sendis al li per siaj servantoj sxipojn, kaj
servistojn, kiuj konis la maron; kaj ili veturis kun la
servantoj de Salomono en Ofiron, kaj prenis de tie kvarcent
kvindek kikarojn da oro kaj venigis al la regxo Salomono.
And Huram sent him by the hands of his servants ships, and
servants that had knowledge of the sea; and they went with
the servants of Solomon to Ophir, and took thence four
hundred and fifty talents of gold, and brought them to king
Solomon.
Cxapitro 9
1 Kiam la regxino de Sxeba auxdis la famon pri Salomono, sxi
venis, por elprovi Salomonon per enigmoj, en Jerusalemon,
kun tre granda akompanantaro, kun kameloj, portantaj
aromajxojn, multe da oro, kaj multekostajn sxtonojn. Kaj
sxi venis al Salomono, kaj parolis kun li pri cxio, kion sxi
havis sur sia koro.
And when the queen of Sheba heard of the fame of Solomon,
she came to prove Solomon with hard questions at Jerusalem,
with a very great company, and camels that bare spices, and
gold in abundance, and precious stones: and when she was
come to Solomon, she communed with him of all that was in
her heart.
2 Kaj Salomono solvis al sxi cxiujn sxiajn demandojn; kaj
estis nenio, kion Salomono ne scius kaj kion li ne solvus al
sxi.
And Solomon told her all her questions: and there was
nothing hid from Solomon which he told her not.
3 Kaj la regxino de Sxeba vidis la sagxecon de Salomono, kaj
la domon, kiun li konstruis,
And when the queen of Sheba had seen the wisdom of Solomon,
and the house that he had built,
4 kaj la mangxajxon de lia tablo kaj la logxejon de liaj
sklavoj kaj la oficojn de liaj servantoj kaj iliajn vestojn,
liajn vinversxistojn kaj iliajn vestojn, kaj lian iradon,
kiam li iris en la domon de la Eternulo; kaj sxi estis tute
ravita.
And the meat of his table, and the sitting of his servants,
and the attendance of his ministers, and their apparel; his
cupbearers also, and their apparel; and his ascent by which
he went up into the house of the LORD; there was no more
spirit in her.
5 Kaj sxi diris al la regxo: Vera estas tio, kion mi auxdis en
mia lando pri viaj aferoj kaj pri via sagxeco;
And she said to the king, It was a true report which I heard
in mine own land of thine acts, and of thy wisdom:
6 mi ne kredis iliajn vortojn, gxis mi venis kaj gxis miaj
okuloj ekvidis; sed nun mi vidas, ke oni ne rakontis al mi
ecx duonon de via granda sagxeco: vi superas la famon, kiun
mi auxdis.
Howbeit I believed not their words, until I came, and mine
eyes had seen it: and, behold, the one half of the greatness
of thy wisdom was not told me: for thou exceedest the fame
that I heard.
7 Felicxaj estas viaj homoj, kaj felicxaj estas viaj
servantoj, kiuj cxiam staras antaux vi kaj auxdas vian
sagxecon.
Happy are thy men, and happy are these thy servants, which
stand continually before thee, and hear thy wisdom.
8 Benata estu la Eternulo, via Dio, kiu favoras vin kaj
sidigis vin sur via trono kiel regxon antaux la Eternulo,
via Dio. Pro amo de via Dio al la Izraelidoj, por fortikigi
ilin por cxiam, Li faris vin regxo super ili, por ke vi
zorgu pri jugxo kaj justeco.
Blessed be the LORD thy God, which delighted in thee to set
thee on his throne, to be king for the LORD thy God: because
thy God loved Israel, to establish them for ever, therefore
made he thee king over them, to do judgment and justice.
9 Kaj sxi donacis al la regxo cent dudek kikarojn da oro kaj
tre multe da aromajxoj kaj multekostajn sxtonojn; neniam
estis aromajxoj similaj al tiuj, kiujn la regxino de Sxeba
donacis al la regxo Salomono.
And she gave the king an hundred and twenty talents of gold,
and of spices great abundance, and precious stones: neither
was there any such spice as the queen of Sheba gave king
Solomon.
10 Kaj la servantoj de Hxiram kaj la servantoj de Salomono,
kiuj venigis oron el Ofir, venigis ankaux santalan lignon
kaj multekostajn sxtonojn.
And the servants also of Huram, and the servants of Solomon,
which brought gold from Ophir, brought algum trees and
precious stones.
11 Kaj el la santala ligno la regxo faris sxtuparojn por la
domo de la Eternulo kaj por la regxa domo, ankaux harpojn
kaj psalterojn por la kantistoj; neniam antauxe oni vidis
ion similan en la Juda lando.
And the king made of the algum trees terraces to the house
of the LORD, and to the king's palace, and harps and
psalteries for singers: and there were none such seen before
in the land of Judah.
12 Kaj la regxo Salomono donis al la regxino de Sxeba cxion,
kion sxi deziris kaj kion sxi petis, krom tio, kion sxi
alportis al la regxo. Kaj sxi foriris returne en sian
landon, sxi kaj sxiaj servantoj.
And king Solomon gave to the queen of Sheba all her desire,
whatsoever she asked, beside that which she had brought unto
the king. So she turned, and went away to her own land, she
and her servants.
13 La pezo de la oro, kiu estis alportita al Salomono dum unu
jaro, estis sescent sesdek ses kikaroj da oro;
Now the weight of gold that came to Solomon in one year was
six hundred and threescore and six talents of gold;
14 krom tio la disportistoj kaj komercistoj alportadis, kaj
ankaux cxiuj regxoj de Arabujo kaj la regionestroj
alportadis al Salomono oron kaj argxenton.
Beside that which chapmen and merchants brought. And all the
kings of Arabia and governors of the country brought gold
and silver to Solomon.
15 Kaj la regxo Salomono faris ducent grandajn sxildojn el
forgxita oro (sescent sikloj da forgxita oro estis uzitaj
por cxiu sxildo),
And king Solomon made two hundred targets of beaten gold:
six hundred shekels of beaten gold went to one target.
16 kaj tricent malgrandajn sxildojn el forgxita oro (tricent
sikloj da oro estis uzitaj por cxiu el tiuj sxildoj), kaj la
regxo metis ilin en la arbardomon de Lebanon.
And three hundred shields made he of beaten gold: three
hundred shekels of gold went to one shield. And the king put
them in the house of the forest of Lebanon.
17 Kaj la regxo faris grandan tronon el eburo kaj tegis gxin
per pura oro.
Moreover the king made a great throne of ivory, and overlaid
it with pure gold.
18 Kaj ses sxtupojn havis la trono, kaj oran piedbenketon,
alfortikigitajn al la trono, kaj brakapogojn ambauxflanke de
la sidloko, kaj du leonojn, starantajn apud la brakapogoj.
And there were six steps to the throne, with a footstool of
gold, which were fastened to the throne, and stays on each
side of the sitting place, and two lions standing by the
stays:
19 Kaj ankoraux dek du leonoj tie staris sur la ses sxtupoj
ambauxflanke; io simila ne ekzistis en iu regno.
And twelve lions stood there on the one side and on the
other upon the six steps. There was not the like made in any
kingdom.
20 Kaj cxiuj trinkvazoj de la regxo Salomono estis el oro, kaj
cxiuj vazoj de la Lebanona arbardomo estis el pura oro;
argxento en la tempo de Salomono estis rigardata kiel
senvalora.
And all the drinking vessels of king Solomon were of gold,
and all the vessels of the house of the forest of Lebanon
were of pure gold: none were of silver; it was not any thing
accounted of in the days of Solomon.
21 Cxar la regxo havis sxipojn, kiuj iradis en Tarsxisxon kun
la servantoj de Hxiram; unu fojon en tri jaroj venadis la
sxipoj el Tarsxisx, alportante oron, argxenton, eburon,
simiojn, kaj pavojn.
For the king's ships went to Tarshish with the servants of
Huram: every three years once came the ships of Tarshish
bringing gold, and silver, ivory, and apes, and peacocks.
22 Tiel la regxo Salomono superis cxiujn regxojn de la tero per
ricxeco kaj sagxeco.
And king Solomon passed all the kings of the earth in riches
and wisdom.
23 Kaj cxiuj regxoj de la tero penis vidi Salomonon, por auxdi
lian sagxecon, kiun Dio enmetis en lian koron.
And all the kings of the earth sought the presence of
Solomon, to hear his wisdom, that God had put in his heart.
24 Kaj ili alportadis cxiu sian donacon: vazojn argxentajn,
vazojn orajn, vestojn, batalilojn, aromajxojn, cxevalojn,
kaj mulojn, cxiujare.
And they brought every man his present, vessels of silver,
and vessels of gold, and raiment, harness, and spices,
horses, and mules, a rate year by year.
25 Kaj Salomono havis kvar mil cxevalstalojn, cxarojn, kaj dek
du mil rajdistojn; kaj li lokis ilin en la urboj de cxaroj
kaj cxe la regxo en Jerusalem.
And Solomon had four thousand stalls for horses and
chariots, and twelve thousand horsemen; whom he bestowed in
the chariot cities, and with the king at Jerusalem.
26 Li regis super cxiuj regxoj, de la Rivero gxis la lando
Filisxta kaj gxis la limo de Egiptujo.
And he reigned over all the kings from the river even unto
the land of the Philistines, and to the border of Egypt.
27 Kaj la regxo atingis tion, ke la argxento en Jerusalem estis
kiel sxtonoj, kaj la cedroj estis en tiel granda kvanto,
kiel sikomoroj sur malaltaj lokoj.
And the king made silver in Jerusalem as stones, and cedar
trees made he as the sycomore trees that are in the low
plains in abundance.
28 Cxevalojn oni venigadis al Salomono el Egiptujo kaj el cxiuj
landoj.
And they brought unto Solomon horses out of Egypt, and out
of all lands.
29 La tuta cetera historio de Salomono, la unua kaj la lasta,
estas priskribita en la kroniko de la profeto Natan, en la
profetajxoj de Ahxija, la Sxiloano, kaj en la vizioj de
Jedo, la viziisto, pri Jerobeam, filo de Nebat.
Now the rest of the acts of Solomon, first and last, are
they not written in the book of Nathan the prophet, and in
the prophecy of Ahijah the Shilonite, and in the visions of
Iddo the seer against Jeroboam the son of Nebat?
30 Kaj Salomono regxis en Jerusalem super la tuta Izrael
kvardek jarojn.
And Solomon reigned in Jerusalem over all Israel forty
years.
31 Kaj Salomono ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin
en la urbo de lia patro David. Kaj anstataux li ekregxis
Rehxabeam, lia filo.
And Solomon slept with his fathers, and he was buried in the
city of David his father: and Rehoboam his son reigned in
his stead.
Cxapitro 10
1 Rehxabeam iris en Sxehxemon, cxar en Sxehxemon venis cxiuj
Izraelidoj, por fari lin regxo.
And Rehoboam went to Shechem: for to Shechem were all Israel
come to make him king.
2 Kiam tion auxdis Jerobeam, filo de Nebat (cxar li estis en
Egiptujo, kien li forkuris de la regxo Salomono), Jerobeam
revenis el Egiptujo.
And it came to pass, when Jeroboam the son of Nebat, who was
in Egypt, whither he fled from the presence of Solomon the
king, heard it, that Jeroboam returned out of Egypt.
3 Kaj oni sendis, kaj vokis lin. Tiam venis Jerobeam kaj la
tuta Izrael, kaj ili ekparolis al Rehxabeam, dirante:
And they sent and called him. So Jeroboam and all Israel
came and spake to Rehoboam, saying,
4 Via patro tro pezigis nian jugon; nun deprenu iom de la
malfacilaj laboroj de via patro, kaj de lia peza jugo, kiun
li metis sur nin, kaj tiam ni servados al vi.
Thy father made our yoke grievous: now therefore ease thou
somewhat the grievous servitude of thy father, and his heavy
yoke that he put upon us, and we will serve thee.
5 Kaj li diris al ili: Post tri tagoj revenu al mi. Kaj la
popolo disiris.
And he said unto them, Come again unto me after three days.
And the people departed.
6 Kaj la regxo Rehxabeam konsiligxis kun la maljunuloj, kiuj
staradis antaux lia patro Salomono dum lia vivo, kaj li
diris: Kiel vi konsilas respondi al cxi tiu popolo?
And king Rehoboam took counsel with the old men that had
stood before Solomon his father while he yet lived, saying,
What counsel give ye me to return answer to this people?
7 Kaj ili diris al li jene: Se vi estos bona al cxi tiu popolo
kaj montros al ili favoron kaj parolos al ili bonajn
vortojn, ili estos al vi servantoj por cxiam.
And they spake unto him, saying, If thou be kind to this
people, and please them, and speak good words to them, they
will be thy servants for ever.
8 Sed li ne atentis la konsilon de la maljunuloj, kiun ili
donis al li; kaj li konsiligxis kun la junuloj, kiuj
elkreskis kune kun li kaj staris antaux li.
But he forsook the counsel which the old men gave him, and
took counsel with the young men that were brought up with
him, that stood before him.
9 Kaj li diris al ili: Kion vi konsilas, ke ni respondu al cxi
tiu popolo, kiu diris al mi jene: Faru malpli peza la jugon,
kiun via patro metis sur nin?
And he said unto them, What advice give ye that we may
return answer to this people, which have spoken to me,
saying, Ease somewhat the yoke that thy father did put upon
us?
10 Kaj la junuloj, kiuj elkreskis kune kun li, parolis al li,
dirante: Tiele diru al la popolo, kiu diris al vi: Via patro
faris nian jugon tro peza, kaj vi faru gxin malpli peza--
tiele diru al ili: Mia malgranda fingro estas pli dika, ol
la lumboj de mia patro;
And the young men that were brought up with him spake unto
him, saying, Thus shalt thou answer the people that spake
unto thee, saying, Thy father made our yoke heavy, but make
thou it somewhat lighter for us; thus shalt thou say unto
them, My little finger shall be thicker than my father's
loins.
11 tial se mia patro sxargxis vin per peza jugo, mi ankoraux
pli pezigos vian jugon; mia patro vin punadis per vipoj, sed
mi vin punados per skorpioj.
For whereas my father put a heavy yoke upon you, I will put
more to your yoke: my father chastised you with whips, but I
will chastise you with scorpions.
12 Kaj Jerobeam kaj la tuta popolo venis al Rehxabeam en la
tria tago, kiel la regxo ordonis, dirante: Revenu al mi en
la tria tago.
So Jeroboam and all the people came to Rehoboam on the third
day, as the king bade, saying, Come again to me on the third
day.
13 Kaj la regxo respondis al ili malafable; kaj la regxo
Rehxabeam ne atentis la konsilon de la maljunuloj;
And the king answered them roughly; and king Rehoboam
forsook the counsel of the old men,
14 kaj li parolis al ili laux la konsilo de la junuloj,
dirante: Mia patro pezigis vian jugon, sed mi gxin ankoraux
pli pezigos; mia patro vin punadis per vipoj, sed mi vin
punados per skorpioj.
And answered them after the advice of the young men, saying,
My father made your yoke heavy, but I will add thereto: my
father chastised you with whips, but I will chastise you
with scorpions.
15 Kaj la regxo ne auxskultis la popolon; cxar estis tiel
destinite de Dio, por ke la Eternulo plenumu Sian vorton,
kiun Li diris per Ahxija, la Sxiloano, al Jerobeam, filo de
Nebat.
So the king hearkened not unto the people: for the cause was
of God, that the LORD might perform his word, which he spake
by the hand of Ahijah the Shilonite to Jeroboam the son of
Nebat.
16 Kiam cxiuj Izraelidoj vidis, ke la regxo ilin ne obeas, tiam
la popolo respondis al la regxo, dirante: Kian parton ni
havas en David? ni ne havas heredajxon en la filo de Jisxaj;
iru, ho Izraelidoj, cxiu al sia tendo! nun zorgu mem pri via
domo, ho David! Kaj cxiuj Izraelidoj disiris al siaj
tendoj.
And when all Israel saw that the king would not hearken unto
them, the people answered the king, saying, What portion
have we in David? and we have none inheritance in the son of
Jesse: every man to your tents, O Israel: and now, David,
see to thine own house. So all Israel went to their tents.
17 Sed super la Izraelidoj, kiuj logxis en la urboj de Judujo,
regis Rehxabeam.
But as for the children of Israel that dwelt in the cities
of Judah, Rehoboam reigned over them.
18 Kaj la regxo Rehxabeam sendis Hadoramon, la estron super la
impostoj; sed la Izraelidoj jxetis sur lin sxtonojn, kaj li
mortis. Kaj la regxo Rehxabeam rapide sidigxis en cxaro,
por forkuri en Jerusalemon.
Then king Rehoboam sent Hadoram that was over the tribute;
and the children of Israel stoned him with stones, that he
died. But king Rehoboam made speed to get him up to his
chariot, to flee to Jerusalem.
19 Tiamaniere Izrael defalis de la domo de David gxis la nuna
tago.
And Israel rebelled against the house of David unto this
day.
Cxapitro 11
1 Kiam Rehxabeam venis en Jerusalemon, li kolektis el la domo
de Jehuda kaj de Benjamen cent okdek mil elektitajn
militistojn, por militi kontraux Izrael, por revenigi la
regnon al Rehxabeam.
And when Rehoboam was come to Jerusalem, he gathered of the
house of Judah and Benjamin an hundred and fourscore
thousand chosen men, which were warriors, to fight against
Israel, that he might bring the kingdom again to Rehoboam.
2 Sed aperis vorto de la Eternulo al Sxemaja, homo de Dio,
dirante:
But the word of the LORD came to Shemaiah the man of God,
saying,
3 Diru al Rehxabeam, filo de Salomono, regxo de Judujo, kaj al
cxiuj Izraelidoj en la lando de Jehuda kaj de Benjamen jene:
Speak unto Rehoboam the son of Solomon, king of Judah, and
to all Israel in Judah and Benjamin, saying,
4 Tiele diras la Eternulo: Ne iru kaj ne militu kontraux viaj
fratoj; reiru cxiu al sia domo, cxar de Mi estas farita cxi
tiu afero. Kaj ili obeis la vortojn de la Eternulo, kaj
rifuzis iri kontraux Jerobeamon.
Thus saith the LORD, Ye shall not go up, nor fight against
your brethren: return every man to his house: for this thing
is done of me. And they obeyed the words of the LORD, and
returned from going against Jeroboam.
5 Rehxabeam logxis en Jerusalem, kaj li konstruis fortikajxojn
en la urboj de Judujo.
And Rehoboam dwelt in Jerusalem, and built cities for
defence in Judah.
6 Li prikonstruis Bet-Lehxemon, Etamon, Tekoan,
He built even Bethlehem, and Etam, and Tekoa,
7 Bet-Curon, Sohxon, Adulamon,
And Bethzur, and Shoco, and Adullam,
8 Gaton, Maresxan, Zifon,
And Gath, and Mareshah, and Ziph,
9 Adoraimon, Lahxisxon, Azekan,
And Adoraim, and Lachish, and Azekah,
10 Corean, Ajalonon, kaj Hxebronon, kiuj estis urboj
fortikigitaj en la lando de Jehuda kaj de Benjamen.
And Zorah, and Aijalon, and Hebron, which are in Judah and
in Benjamin fenced cities.
11 Li fortikigis tiujn fortikajxojn kaj starigis tie estrojn,
arangxis provizejojn de mangxajxoj, oleo, kaj vino.
And he fortified the strong holds, and put captains in them,
and store of victual, and of oil and wine.
12 Kaj en cxiu urbo li kolektis sxildojn kaj lancojn, kaj tre
fortigis ilin. Kaj Jehuda kaj Benjamen restis liaj.
And in every several city he put shields and spears, and
made them exceeding strong, having Judah and Benjamin on his
side.
13 La pastroj kaj Levidoj, kiuj estis en la tuta lando de
Izrael, kolektigxis al li el cxiuj siaj regionoj;
And the priests and the Levites that were in all Israel
resorted to him out of all their coasts.
14 la Levidoj forlasis siajn antauxurbojn kaj sian posedajxon
kaj iris en Judujon kaj Jerusalemon, cxar Jerobeam kaj liaj
filoj forpusxis ilin de la pastrado al la Eternulo.
For the Levites left their suburbs and their possession, and
came to Judah and Jerusalem: for Jeroboam and his sons had
cast them off from executing the priest's office unto the
LORD:
15 Li starigis cxe si pastrojn por la altajxoj, por la kaproj
kaj bovidoj, kiujn li faris.
And he ordained him priests for the high places, and for the
devils, and for the calves which he had made.
16 Post ili el cxiuj triboj de Izrael tiuj homoj, kiuj havis la
inklinon turnadi sin al la Eternulo, Dio de Izrael, venadis
en Jerusalemon, por fari oferojn al la Eternulo, Dio de
iliaj patroj.
And after them out of all the tribes of Israel such as set
their hearts to seek the LORD God of Israel came to
Jerusalem, to sacrifice unto the LORD God of their fathers.
17 Kaj ili fortigadis la regnon de Judujo, kaj subtenadis
Rehxabeamon, filon de Salomono, dum tri jaroj; cxar ili
iradis laux la vojo de David kaj Salomono dum tri jaroj.
So they strengthened the kingdom of Judah, and made Rehoboam
the son of Solomon strong, three years: for three years they
walked in the way of David and Solomon.
18 Rehxabeam prenis al si kiel edzinon Mahxalaton, filinon de
Jerimot, filo de David, kaj de Abihxail, filino de Eliab,
filo de Jisxaj.
And Rehoboam took him Mahalath the daughter of Jerimoth the
son of David to wife, and Abihail the daughter of Eliab the
son of Jesse;
19 Sxi naskis al li filojn: Jeusx, Sxemarja, kaj Zaham.
Which bare him children; Jeush, and Shamariah, and Zaham.
20 Post sxi li prenis Maahxan, filinon de Absxalom; kaj sxi
naskis al li Abijan, Atajon, Zizan, kaj Sxelomiton.
And after her he took Maachah the daughter of Absalom; which
bare him Abijah, and Attai, and Ziza, and Shelomith.
21 Rehxabeam amis Maahxan, filinon de Absxalom, pli ol cxiujn
siajn edzinojn kaj kromvirinojn; cxar li havis dek ok
edzinojn kaj sesdek kromvirinojn, kaj li naskigis dudek ok
filojn kaj sesdek filinojn.
And Rehoboam loved Maachah the daughter of Absalom above all
his wives and his concubines: (for he took eighteen wives,
and threescore concubines; and begat twenty and eight sons,
and threescore daughters.)
22 Rehxabeam starigis Abijan, filon de Maahxa, kiel cxefon,
kiel princon inter siaj fratoj, intencante fari lin regxo.
And Rehoboam made Abijah the son of Maachah the chief, to be
ruler among his brethren: for he thought to make him king.
23 Li agadis prudente; li dissendis cxiujn siajn filojn en
cxiujn regionojn de Jehuda kaj de Benjamen, en cxiujn
fortikigitajn urbojn; li donis al ili grandajn vivrimedojn
kaj prenis por ili multe da edzinoj.
And he dealt wisely, and dispersed of all his children
throughout all the countries of Judah and Benjamin, unto
every fenced city: and he gave them victual in abundance.
And he desired many wives.
Cxapitro 12
1 Kiam fortikigxis la regno de Rehxabeam kaj li farigxis
forta, li forlasis la instruon de la Eternulo, kaj kun li la
tuta Izrael.
And it came to pass, when Rehoboam had established the
kingdom, and had strengthened himself, he forsook the law of
the LORD, and all Israel with him.
2 En la kvina jaro de la regxo Rehxabeam iris Sxisxak, regxo
de Egiptujo, kontraux Jerusalemon (cxar ili pekis kontraux
la Eternulo)
And it came to pass, that in the fifth year of king Rehoboam
Shishak king of Egypt came up against Jerusalem, because
they had transgressed against the LORD,
3 kun mil ducent cxaroj kaj sesdek mil rajdistoj; sennombra
estis la popolo, kiu venis kun li el Egiptujo: la Luboj,
Sukioj, kaj Etiopoj.
With twelve hundred chariots, and threescore thousand
horsemen: and the people were without number that came with
him out of Egypt; the Lubims, the Sukkiims, and the
Ethiopians.
4 Kaj li venkoprenis la fortikigitajn urbojn de Judujo kaj
aliris gxis Jerusalem.
And he took the fenced cities which pertained to Judah, and
came to Jerusalem.
5 Tiam la profeto Sxemaja venis al Rehxabeam, kaj al la estroj
de Judujo, kiuj kolektigxis en Jerusalem pro Sxisxak, kaj li
diris al ili: Tiele diras la Eternulo: Vi forlasis Min, tial
ankaux Mi forlasas vin en la manojn de Sxisxak.
Then came Shemaiah the prophet to Rehoboam, and to the
princes of Judah, that were gathered together to Jerusalem
because of Shishak, and said unto them, Thus saith the LORD,
Ye have forsaken me, and therefore have I also left you in
the hand of Shishak.
6 Tiam humiligxis la estroj de Izrael kaj la regxo, kaj diris:
Justa estas la Eternulo.
Whereupon the princes of Israel and the king humbled
themselves; and they said, The LORD is righteous.
7 Kiam la Eternulo vidis, ke ili humiligxis, tiam aperis vorto
de la Eternulo al Sxemaja, dirante: Ili humiligxis, tial Mi
ne ekstermos ilin; Mi donos al ili iom da savo, kaj Mia
kolero ne elversxigxos sur Jerusalemon per Sxisxak;
And when the LORD saw that they humbled themselves, the word
of the LORD came to Shemaiah, saying, They have humbled
themselves; therefore I will not destroy them, but I will
grant them some deliverance; and my wrath shall not be
poured out upon Jerusalem by the hand of Shishak.
8 tamen ili estos liaj subuloj, por ke ili eksciu, kio estas
servado al Mi kaj servado al teraj regnoj.
Nevertheless they shall be his servants; that they may know
my service, and the service of the kingdoms of the
countries.
9 Kaj Sxisxak, regxo de Egiptujo, iris kontraux Jerusalemon,
kaj li forprenis la trezorojn de la domo de la Eternulo kaj
la trezorojn de la regxa domo, cxion li prenis; li prenis
ankaux la orajn sxildojn, kiujn faris Salomono.
So Shishak king of Egypt came up against Jerusalem, and took
away the treasures of the house of the LORD, and the
treasures of the king's house; he took all: he carried away
also the shields of gold which Solomon had made.
10 Kaj la regxo Rehxabeam faris anstataux ili sxildojn kuprajn,
kaj transdonis ilin en la manojn de la estroj de
korpogardistoj, kiuj gardadis la enirejon de la regxa domo.
Instead of which king Rehoboam made shields of brass, and
committed them to the hands of the chief of the guard, that
kept the entrance of the king's house.
11 Kaj cxiufoje, kiam la regxo iris en la domon de la Eternulo,
venis la korpogardistoj, portis ilin, kaj poste returne
portis ilin en la cxambron de la korpogardistoj.
And when the king entered into the house of the LORD, the
guard came and fetched them, and brought them again into the
guard chamber.
12 Kiam li humiligxis, tiam deturnigxis de li la kolero de la
Eternulo, kaj ne cxio pereis; cxar en Judujo estis ankoraux
io bona.
And when he humbled himself, the wrath of the LORD turned
from him, that he would not destroy him altogether: and also
in Judah things went well.
13 La regxo Rehxabeam fortikigxis en Jerusalem, kaj li regxis.
La agxon de kvardek unu jaroj havis Rehxabeam, kiam li
farigxis regxo; kaj dek sep jarojn li regxis en Jerusalem,
la urbo, kiun elektis la Eternulo inter cxiuj triboj de
Izrael, por estigi tie Sian nomon. La nomo de lia patrino
estis Naama, la Amonidino.
So king Rehoboam strengthened himself in Jerusalem, and
reigned: for Rehoboam was one and forty years old when he
began to reign, and he reigned seventeen years in Jerusalem,
the city which the LORD had chosen out of all the tribes of
Israel, to put his name there. And his mother's name was
Naamah an Ammonitess.
14 Li agis malbone, cxar li ne alkutimigis sian koron al
sercxado de la Eternulo.
And he did evil, because he prepared not his heart to seek
the LORD.
15 La historio de Rehxabeam, la unua kaj la lasta, estas
priskribita en la kronikoj de la profeto Sxemaja kaj de la
viziisto Ido, cxe la genealogio. Kaj inter Rehxabeam kaj
Jerobeam estis militoj dum ilia tuta vivo.
Now the acts of Rehoboam, first and last, are they not
written in the book of Shemaiah the prophet, and of Iddo the
seer concerning genealogies? And there were wars between
Rehoboam and Jeroboam continually.
16 Kaj Rehxabeam ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis
lin en la urbo de David. Kaj anstataux li ekregxis lia filo
Abija.
And Rehoboam slept with his fathers, and was buried in the
city of David: and Abijah his son reigned in his stead.
Cxapitro 13
1 En la dek-oka jaro de la regxo Jerobeam ekregxis Abija super
Judujo.
Now in the eighteenth year of king Jeroboam began Abijah to
reign over Judah.
2 Tri jarojn li regxis en Jerusalem. La nomo de lia patrino
estis Mihxaja, filino de Uriel, el Gibea. Milito estis
inter Abija kaj Jerobeam.
He reigned three years in Jerusalem. His mother's name also
was Michaiah the daughter of Uriel of Gibeah. And there was
war between Abijah and Jeroboam.
3 Abija eliris en la militon kun anaro da bonaj militistoj,
konsistanta el kvarcent mil viroj elektitaj; Jerobeam eliris
en la militon kontraux li kun okcent mil viroj elektitaj,
bonaj militistoj.
And Abijah set the battle in array with an army of valiant
men of war, even four hundred thousand chosen men: Jeroboam
also set the battle in array against him with eight hundred
thousand chosen men, being mighty men of valour.
4 Abija starigxis supre sur la monto Cemaraim, kiu estas en la
montaro de Efraim, kaj diris: Auxskultu min, ho Jerobeam kaj
la tuta Izrael!
And Abijah stood up upon mount Zemaraim, which is in mount
Ephraim, and said, Hear me, thou Jeroboam, and all Israel;
5 Vi devas ja scii, ke la Eternulo, Dio de Izrael, donis la
regxadon super Izrael por cxiam al David, al li kaj al liaj
filoj, per interligo de salo.
Ought ye not to know that the LORD God of Israel gave the
kingdom over Israel to David for ever, even to him and to
his sons by a covenant of salt?
6 Sed levigxis Jerobeam, filo de Nebat, servanto de Salomono,
filo de David, kaj ribelis kontraux sia sinjoro.
Yet Jeroboam the son of Nebat, the servant of Solomon the
son of David, is risen up, and hath rebelled against his
lord.
7 Kaj kolektigxis cxirkaux li homoj vantaj, homoj malvirtaj,
kaj superfortis Rehxabeamon, filon de Salomono; Rehxabeam
estis juna kaj molkora kaj ne povis rezisti al ili.
And there are gathered unto him vain men, the children of
Belial, and have strengthened themselves against Rehoboam
the son of Solomon, when Rehoboam was young and
tenderhearted, and could not withstand them.
8 Kaj nun vi pensas, ke vi havos forton kontraux la regno de
la Eternulo en la mano de la filoj de David, cxar vi
prezentas grandan amason, kaj vi havas orajn bovidojn, kiujn
Jerobeam faris dioj por vi.
And now ye think to withstand the kingdom of the LORD in the
hand of the sons of David; and ye be a great multitude, and
there are with your golden calves, which Jeroboam made you
for gods.
9 Vi elpusxis ja la pastrojn de la Eternulo, la Aaronidojn kaj
Levidojn, kaj vi faris al vi pastrojn kiel la popoloj de la
aliaj landoj; cxiu, kiu venas por sia konsekrado kun bovo
kaj kun sep sxafoj, farigxas pastro por la nedioj.
Have ye not cast out the priests of the LORD, the sons of
Aaron, and the Levites, and have made you priests after the
manner of the nations of other lands? so that whosoever
cometh to consecrate himself with a young bullock and seven
rams, the same may be a priest of them that are no gods.
10 Sed kun ni estas la Eternulo, nia Dio; ni ne forlasis Lin;
kaj al la Eternulo servas pastroj Aaronidoj kaj Levidoj laux
ilia ofico,
But as for us, the LORD is our God, and we have not forsaken
him; and the priests, which minister unto the LORD, are the
sons of Aaron, and the Levites wait upon their business:
11 kaj ili bruligas al la Eternulo bruloferojn cxiumatene kaj
cxiuvespere, kaj incensan aromajxon, kaj ili arangxas panon
sur pura tablo, kaj la oran kandelabron kun gxiaj lucernoj,
ke ili brulu cxiuvespere; cxar ni plenumas la preskribon de
la Eternulo, nia Dio, kaj vi forlasis Lin.
And they burn unto the LORD every morning and every evening
burnt sacrifices and sweet incense: the shewbread also set
they in order upon the pure table; and the candlestick of
gold with the lamps thereof, to burn every evening: for we
keep the charge of the LORD our God; but ye have forsaken
him.
12 Vidu, kun ni, kiel nia cxefo, estas Dio, kaj ankaux Liaj
pastroj kaj lauxtesonaj trumpetoj, por trumpetegi kontraux
vi. Ho Izraelidoj, ne militu kontraux la Eternulo, Dio de
viaj patroj, cxar vi ne havos sukceson.
And, behold, God himself is with us for our captain, and his
priests with sounding trumpets to cry alarm against you. O
children of Israel, fight ye not against the LORD God of
your fathers; for ye shall not prosper.
13 Dume Jerobeam cxirkauxirigis embuskon, kiu aperis malantaux
ili; tiamaniere estis militistoj antaux la Judoj kaj embusko
malantaux ili.
But Jeroboam caused an ambushment to come about behind them:
so they were before Judah, and the ambushment was behind
them.
14 La Judoj sin returnis, kaj ekvidis, ke ili havas batalon
antauxe kaj malantauxe. Tiam ili ekkriis al la Eternulo,
kaj la pastroj ektrumpetis per la trumpetoj.
And when Judah looked back, behold, the battle was before
and behind: and they cried unto the LORD, and the priests
sounded with the trumpets.
15 Kaj la Judoj lauxte ekbruis; kaj kiam la Judoj ekbruis, Dio
frapis Jerobeamon kaj cxiujn Izraelidojn antaux Abija kaj la
Judoj.
Then the men of Judah gave a shout: and as the men of Judah
shouted, it came to pass, that God smote Jeroboam and all
Israel before Abijah and Judah.
16 Kaj la Izraelidoj ekkuris antaux la Judoj, kaj Dio
transdonis ilin en la manojn de cxi tiuj.
And the children of Israel fled before Judah: and God
delivered them into their hand.
17 Kaj Abija kaj lia popolo faris inter ili grandan baton; kaj
falis mortigitoj el Izrael kvincent mil viroj elektitaj.
And Abijah and his people slew them with a great slaughter:
so there fell down slain of Israel five hundred thousand
chosen men.
18 Tiam humiligxis la Izraelidoj, kaj fortigxis la Judoj, cxar
ili apogis sin sur la Eternulo, Dio de iliaj patroj.
Thus the children of Israel were brought under at that time,
and the children of Judah prevailed, because they relied
upon the LORD God of their fathers.
19 Kaj Abija persekutis Jerobeamon, kaj prenis de li urbojn:
Bet-Elon kun gxiaj filinurboj, Jesxanan kun gxiaj
filinurboj, kaj Efrainon kun gxiaj filinurboj.
And Abijah pursued after Jeroboam, and took cities from him,
Bethel with the towns thereof, and Jeshanah with the towns
thereof, and Ephraim with the towns thereof.
20 Kaj Jerobeam ne plu refortigxis en la tempo de Abija. Kaj
la Eternulo frapis lin, kaj li mortis.
Neither did Jeroboam recover strength again in the days of
Abijah: and the LORD struck him, and he died.
21 Sed Abija fortigxis. Kaj li prenis al si dek kvar edzinojn,
kaj li naskigis dudek du filojn kaj dek ses filinojn.
But Abijah waxed mighty, and married fourteen wives, and
begat twenty and two sons, and sixteen daughters.
22 La cetera historio de Abija, liaj agoj, kaj liaj vortoj
estas priskribitaj en la komentario de la profeto Ido.
And the rest of the acts of Abijah, and his ways, and his
sayings, are written in the story of the prophet Iddo.
Cxapitro 14
1 Kaj Abija ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin en
la urbo de David. Kaj anstataux li ekregxis lia filo Asa.
En lia tempo la lando estis trankvila dum dek jaroj.
So Abijah slept with his fathers, and they buried him in the
city of David: and Asa his son reigned in his stead. In his
days the land was quiet ten years.
2 Asa agadis bone kaj juste antaux la Eternulo, sia Dio.
And Asa did that which was good and right in the eyes of the
LORD his God:
3 Li forigis la altarojn de fremdaj dioj kaj la altajxojn, li
disbatis la statuojn, kaj dehakis la sanktajn stangojn.
For he took away the altars of the strange gods, and the
high places, and brake down the images, and cut down the
groves:
4 Kaj li ordonis al la Judoj turni sin al la Eternulo, Dio de
iliaj patroj, por plenumi la instruon kaj la ordonojn.
And commanded Judah to seek the LORD God of their fathers,
and to do the law and the commandment.
5 Li forigis el cxiuj urboj de Judujo la altajxojn kaj la
kolonojn de la suno. Kaj la regno estis trankvila sub li.
Also he took away out of all the cities of Judah the high
places and the images: and the kingdom was quiet before him.
6 Li konstruis urbojn fortikigitajn en Judujo; la lando estis
trankvila, kaj li ne havis militon en tiuj jaroj, cxar la
Eternulo donis al li ripozon.
And he built fenced cities in Judah: for the land had rest,
and he had no war in those years; because the LORD had given
him rest.
7 Kaj li diris al la Judoj: Ni prikonstruu cxi tiujn urbojn,
ni cxirkauxigu ilin per muregoj kaj turoj, pordoj, kaj
rigliloj. La lando estas ankoraux nia, cxar ni turnis nin
al la Eternulo, nia Dio; ni turnis nin, kaj Li donis al ni
trankvilecon cxirkauxe. Kaj ili konstruis, kaj la afero
iris sukcese.
Therefore he said unto Judah, Let us build these cities, and
make about them walls, and towers, gates, and bars, while
the land is yet before us; because we have sought the LORD
our God, we have sought him, and he hath given us rest on
every side. So they built and prospered.
8 Kaj Asa havis militistaron: da viroj armitaj per sxildo kaj
lanco el la Jehudaidoj tricent mil, kaj el la Benjamenidoj
da viroj portantaj mansxildon kaj pafantaj per pafarko estis
ducent okdek mil; cxiuj ili estis bravaj militistoj.
And Asa had an army of men that bare targets and spears, out
of Judah three hundred thousand; and out of Benjamin, that
bare shields and drew bows, two hundred and fourscore
thousand: all these were mighty men of valour.
9 Eliris kontraux ilin Zerahx, la Etiopo, kun militistaro de
unu miliono kaj kun tricent cxaroj, kaj li venis gxis
Maresxa.
And there came out against them Zerah the Ethiopian with an
host of a thousand thousand, and three hundred chariots; and
came unto Mareshah.
10 Kaj eliris Asa renkonte al li, kaj ili arangxigxis al batalo
en la valo Cefata, apud Maresxa.
Then Asa went out against him, and they set the battle in
array in the valley of Zephathah at Mareshah.
11 Kaj Asa ekvokis al la Eternulo, sia Dio, kaj diris: Ho
Eternulo, por Vi ne estas diferenco helpi al grandnombrulo
aux al senfortulo; helpu do al ni, ho Eternulo, nia Dio,
cxar sur Vi ni nin apogas kaj en Via nomo ni venis kontraux
cxi tiun grandan anaron. Ho Eternulo, Vi estas nia Dio;
kontraux Vi neniu homo montrigxu forta.
And Asa cried unto the LORD his God, and said, LORD, it is
nothing with thee to help, whether with many, or with them
that have no power: help us, O LORD our God; for we rest on
thee, and in thy name we go against this multitude. O LORD,
thou art our God; let no man prevail against thee.
12 Kaj la Eternulo frapis la Etiopojn antaux Asa kaj antaux la
Judoj, kaj la Etiopoj forkuris.
So the LORD smote the Ethiopians before Asa, and before
Judah; and the Ethiopians fled.
13 Kaj Asa, kaj la popolo, kiu estis kun li, persekutis ilin
gxis Gerar; kaj la Etiopoj falis tiel, ke neniu el ili
restis vivanta; cxar ili estis frakasitaj antaux la Eternulo
kaj antaux Lia militistaro. Kaj ili forportis tre multe da
militakirajxo.
And Asa and the people that were with him pursued them unto
Gerar: and the Ethiopians were overthrown, that they could
not recover themselves; for they were destroyed before the
LORD, and before his host; and they carried away very much
spoil.
14 Kaj ili venkobatis cxiujn urbojn cxirkauxe de Gerar, cxar
sur ilin falis teruro de la Eternulo; kaj ili prirabis
cxiujn urbojn, cxar en ili trovigxis multe da rabeblajxo.
And they smote all the cities round about Gerar; for the
fear of the LORD came upon them: and they spoiled all the
cities; for there was exceeding much spoil in them.
15 Ankaux ili disbatis la tendojn de la brutoj, kaptis multe da
sxafoj kaj da kameloj, kaj revenis en Jerusalemon.
They smote also the tents of cattle, and carried away sheep
and camels in abundance, and returned to Jerusalem.
Cxapitro 15
1 Sur Azarjan, filon de Oded, venis la spirito de Dio.
And the Spirit of God came upon Azariah the son of Oded:
2 Kaj li eliris antaux Asan, kaj diris al li: Auxskultu min,
ho Asa kaj cxiuj Jehudaidoj kaj Benjamenidoj: la Eternulo
estas kun vi, kiam vi estas kun Li; kaj se vi Lin sercxos,
vi Lin trovos, sed se vi Lin forlasos, Li forlasos vin.
And he went out to meet Asa, and said unto him, Hear ye me,
Asa, and all Judah and Benjamin; The LORD is with you, while
ye be with him; and if ye seek him, he will be found of you;
but if ye forsake him, he will forsake you.
3 Dum longa tempo Izrael estos sen la vera Dio, sen instruanta
pastro, kaj sen instruo;
Now for a long season Israel hath been without the true God,
and without a teaching priest, and without law.
4 sed en sia mizero ili returnos sin al la Eternulo, Dio de
Izrael; kaj ili sercxos Lin kaj Li trovigos Sin al ili.
But when they in their trouble did turn unto the LORD God of
Israel, and sought him, he was found of them.
5 En tiu tempo ne havos pacon la eliranto nek la eniranto,
cxar grandaj tumultoj estos cxe cxiuj logxantoj de la
landoj.
And in those times there was no peace to him that went out,
nor to him that came in, but great vexations were upon all
the inhabitants of the countries.
6 Nacio disbatos nacion kaj urbo urbon, cxar Dio konfuzos ilin
per diversaj malfelicxoj.
And nation was destroyed of nation, and city of city: for
God did vex them with all adversity.
7 Sed vi estu kuragxaj, kaj ne faligu viajn manojn; cxar
ekzistas rekompenco pro viaj faroj.
Be ye strong therefore, and let not your hands be weak: for
your work shall be rewarded.
8 Kiam Asa auxdis tiujn vortojn kaj la profetajxon de la
profeto Oded, li kuragxigxis, kaj eljxetis la
abomenindajxojn el la tuta lando de Jehuda kaj de Benjamen,
kaj el la urboj, kiujn li venkoprenis sur la monto de
Efraim; kaj li renovigis la altaron de la Eternulo,
starantan antaux la portiko de la Eternulo.
And when Asa heard these words, and the prophecy of Oded the
prophet, he took courage, and put away the abominable idols
out of all the land of Judah and Benjamin, and out of the
cities which he had taken from mount Ephraim, and renewed
the altar of the LORD, that was before the porch of the
LORD.
9 Kaj li kunvenigis cxiujn Jehudaidojn kaj Benjamenidojn, kaj
la kun ili logxantajn enmigrintojn el la tribo de Efraim, de
Manase, kaj de Simeon; cxar ili en granda nombro transiris
al li de Izrael, kiam ili vidis, ke la Eternulo, lia Dio,
estas kun li.
And he gathered all Judah and Benjamin, and the strangers
with them out of Ephraim and Manasseh, and out of Simeon:
for they fell to him out of Israel in abundance, when they
saw that the LORD his God was with him.
10 Kaj ili kunvenis en Jerusalemon en la tria monato de la dek-
kvina jaro de la regxado de Asa.
So they gathered themselves together at Jerusalem in the
third month, in the fifteenth year of the reign of Asa.
11 Kaj ili alportis en tiu tago oferojn al la Eternulo el la
militakirajxo, kiun ili venigis: sepcent bovojn kaj sep mil
sxafojn.
And they offered unto the LORD the same time, of the spoil
which they had brought, seven hundred oxen and seven
thousand sheep.
12 Kaj ili faris interligon, ke ili strebados al la Eternulo,
Dio de iliaj patroj, per sia tuta koro kaj per sia tuta
animo,
And they entered into a covenant to seek the LORD God of
their fathers with all their heart and with all their soul;
13 kaj ke cxiu, kiu ne turnos sin al la Eternulo, Dio de
Izrael, devas morti, cxu tio estas malgranda, cxu granda,
cxu viro, cxu virino.
That whosoever would not seek the LORD God of Israel should
be put to death, whether small or great, whether man or
woman.
14 Kaj ili jxuris al la Eternulo per lauxta vocxo, per
gxojkriado, per trumpetoj kaj kornoj.
And they sware unto the LORD with a loud voice, and with
shouting, and with trumpets, and with cornets.
15 Kaj cxiuj Judoj gxojis pri la jxuro, cxar ili jxuris el sia
tuta koro, ili sercxis Lin kun plena fervoro, kaj Li
trovigis Sin al ili. Kaj la Eternulo donis al ili
trankvilecon cxirkauxe.
And all Judah rejoiced at the oath: for they had sworn with
all their heart, and sought him with their whole desire; and
he was found of them: and the LORD gave them rest round
about.
16 Kaj ecx Maahxan, la patrinon, la regxo Asa senigis je sxia
titolo de regxino, pro tio, ke sxi faris idolon por Asxtar.
Kaj Asa dishakis sxian idolon, dispecigis gxin kaj
forbruligis cxe la torento Kidron.
And also concerning Maachah the mother of Asa the king, he
removed her from being queen, because she had made an idol
in a grove: and Asa cut down her idol, and stamped it, and
burnt it at the brook Kidron.
17 Tamen la altajxoj ne estis forigitaj cxe Izrael; sed la koro
de Asa estis perfekta dum lia tuta vivo.
But the high places were not taken away out of Israel:
nevertheless the heart of Asa was perfect all his days.
18 Li enportis en la domon de Dio la konsekritajxojn de sia
patro, kaj siajn proprajn konsekritajxojn, argxenton kaj
oron kaj vazojn.
And he brought into the house of God the things that his
father had dedicated, and that he himself had dedicated,
silver, and gold, and vessels.
19 Kaj ne estis milito gxis la tridek-kvina jaro de la regxado
de Asa.
And there was no more war unto the five and thirtieth year
of the reign of Asa.
Cxapitro 16
1 En la tridek-sesa jaro de la regxado de Asa iris Baasxa,
regxo de Izrael, kontraux Judujon, kaj li konstruis Raman,
por bari la eliradon kaj eniradon al Asa, regxo de Judujo.
In the six and thirtieth year of the reign of Asa Baasha
king of Israel came up against Judah, and built Ramah, to
the intent that he might let none go out or come in to Asa
king of Judah.
2 Tiam Asa elprenis argxenton kaj oron el la trezorejoj de la
domo de la Eternulo kaj de la regxa domo, kaj sendis al Ben-
Hadad, regxo de Sirio, kiu logxis en Damasko, kaj dirigis al
li:
Then Asa brought out silver and gold out of the treasures of
the house of the LORD and of the king's house, and sent to
Benhadad king of Syria, that dwelt at Damascus, saying,
3 Estas interligo inter mi kaj vi, kiel inter mia patro kaj
via patro; jen mi sendas al vi argxenton kaj oron: neniigu
vian interligon kun Baasxa, regxo de Izrael, por ke li
foriru de mi.
There is a league between me and thee, as there was between
my father and thy father: behold, I have sent thee silver
and gold; go, break thy league with Baasha king of Israel,
that he may depart from me.
4 Kaj Ben-Hadad obeis la regxon Asa, kaj sendis siajn
militestrojn kontraux la urbojn de Izrael, kaj ili
venkobatis Ijonon kaj Danon kaj Abel-Maimon, kaj cxiujn
provizejojn en la urboj de Naftali.
And Benhadad hearkened unto king Asa, and sent the captains
of his armies against the cities of Israel; and they smote
Ijon, and Dan, and Abelmaim, and all the store cities of
Naphtali.
5 Kiam Baasxa tion auxdis, li cxesis konstrui Raman kaj
haltigis sian laboradon.
And it came to pass, when Baasha heard it, that he left off
building of Ramah, and let his work cease.
6 Tiam la regxo Asa prenis cxiujn Judojn; kaj ili forportis la
sxtonojn de Rama kaj gxian lignon, el kiuj Baasxa faris la
konstruadon; kaj li konstruis el tio Geban kaj Micpan.
Then Asa the king took all Judah; and they carried away the
stones of Ramah, and the timber thereof, wherewith Baasha
was building; and he built therewith Geba and Mizpah.
7 En tiu tempo venis la antauxvidisto Hxanani al Asa, regxo de
Judujo, kaj diris al li: Cxar vi apogis vin sur la regxo de
Sirio, kaj ne apogis vin sur la Eternulo, via Dio, tial
savigxis el via mano la militistaro de la regxo de Sirio.
And at that time Hanani the seer came to Asa king of Judah,
and said unto him, Because thou hast relied on the king of
Syria, and not relied on the LORD thy God, therefore is the
host of the king of Syria escaped out of thine hand.
8 Cxu la Etiopoj kaj Luboj ne estis kun granda forto, kun
cxaroj kaj rajdistoj en tre granda nombro? tamen, cxar vi
apogis vin sur la Eternulo, Li transdonis ilin en viajn
manojn;
Were not the Ethiopians and the Lubims a huge host, with
very many chariots and horsemen? yet, because thou didst
rely on the LORD, he delivered them into thine hand.
9 cxar la okuloj de la Eternulo cxirkauxrigardas la tutan
teron, por subteni tiujn, kies koro estas plene aldonita al
Li. Malsagxe vi agis per cxi tio; pro tio de nun vi havos
militojn.
For the eyes of the LORD run to and fro throughout the whole
earth, to shew himself strong in the behalf of them whose
heart is perfect toward him. Herein thou hast done
foolishly: therefore from henceforth thou shalt have wars.
10 Asa ekkoleris kontraux la antauxvidisto kaj metis lin en
malliberejon, cxar li indignis kontraux li pro tio; ankaux
kelkajn el la popolo Asa premis en tiu tempo.
Then Asa was wroth with the seer, and put him in a prison
house; for he was in a rage with him because of this thing.
And Asa oppressed some of the people the same time.
11 La historio de Asa, la unua kaj la lasta, estas priskribita
en la libro de la regxoj de Judujo kaj Izrael.
And, behold, the acts of Asa, first and last, lo, they are
written in the book of the kings of Judah and Israel.
12 En la tridek-nauxa jaro de sia regxado Asa malsanigxis je
siaj piedoj; tre forta farigxis lia malsano; sed ecx en sia
malsano li turnis sin ne al la Eternulo, sed al kuracistoj.
And Asa in the thirty and ninth year of his reign was
diseased in his feet, until his disease was exceeding great:
yet in his disease he sought not to the LORD, but to the
physicians.
13 Kaj Asa ekdormis kun siaj patroj, kaj mortis en la kvardek-
unua jaro de sia regxado.
And Asa slept with his fathers, and died in the one and
fortieth year of his reign.
14 Kaj oni enterigis lin en lia tombo, kiun li pretigis al si
en la urbo de David; kaj oni kusxigis lin sur lito plenigita
de aromajxoj kaj diversaj lerte preparitaj sxmirajxoj, kaj
oni faris por li tre grandan brulon.
And they buried him in his own sepulchres, which he had made
for himself in the city of David, and laid him in the bed
which was filled with sweet odours and divers kinds of
spices prepared by the apothecaries' art: and they made a
very great burning for him.
Cxapitro 17
1 Anstataux li ekregxis lia filo Jehosxafat. Kaj li farigxis
potenca kontraux Izrael.
And Jehoshaphat his son reigned in his stead, and
strengthened himself against Israel.
2 Li starigis militistaron en cxiuj fortikigitaj urboj de
Judujo, kaj starigis garnizonojn en la lando de Jehuda, kaj
en la urboj de Efraim, kiujn venkoprenis lia patro Asa.
And he placed forces in all the fenced cities of Judah, and
set garrisons in the land of Judah, and in the cities of
Ephraim, which Asa his father had taken.
3 Kaj la Eternulo estis kun Jehosxafat, cxar li iradis laux la
antauxaj vojoj de sia patro David kaj ne turnis sin al la
Baaloj,
And the LORD was with Jehoshaphat, because he walked in the
first ways of his father David, and sought not unto Baalim;
4 sed nur la Dion de sia patro li sercxis kaj Liajn ordonojn
li sekvis, ne simile al la agado de Izrael.
But sought to the Lord God of his father, and walked in his
commandments, and not after the doings of Israel.
5 Kaj la Eternulo fortikigis la regnon en lia mano, kaj cxiuj
Judoj donacis donacojn al Jehosxafat, kaj li havis multe da
ricxeco kaj da honoro.
Therefore the LORD stablished the kingdom in his hand; and
all Judah brought to Jehoshaphat presents; and he had riches
and honour in abundance.
6 Lia koro altigxis sur la vojoj de la Eternulo; li ankaux
forigis la altajxojn kaj la sanktajn stangojn el Judujo.
And his heart was lifted up in the ways of the LORD:
moreover he took away the high places and groves out of
Judah.
7 En la tria jaro de lia regxado li sendis siajn eminentulojn
Ben-Hxail, Obadja, Zehxarja, Netanel, kaj Mihxaja, ke ili
instruu en la urboj de Judujo;
Also in the third year of his reign he sent to his princes,
even to Benhail, and to Obadiah, and to Zechariah, and to
Nethaneel, and to Michaiah, to teach in the cities of Judah.
8 kaj kun ili la Levidojn Sxemaja, Netanja, Zebadja, Asahel,
Sxemiramot, Jehonatan, Adonija, Tobija, kaj Tob-Adonija, la
Levidojn, kaj kun ili la pastrojn Elisxama kaj Jehoram.
And with them he sent Levites, even Shemaiah, and Nethaniah,
and Zebadiah, and Asahel, and Shemiramoth, and Jehonathan,
and Adonijah, and Tobijah, and Tobadonijah, Levites; and
with them Elishama and Jehoram, priests.
9 Kaj ili instruis en Judujo, havante kun si libron de instruo
de la Eternulo; ili trairis cxiujn urbojn de Judujo kaj
instruis la popolon.
And they taught in Judah, and had the book of the law of the
LORD with them, and went about throughout all the cities of
Judah, and taught the people.
10 Kaj timo antaux la Eternulo estis en cxiuj regnoj de la
landoj, kiuj estis cxirkaux Judujo, kaj ili ne militis
kontraux Jehosxafat.
And the fear of the LORD fell upon all the kingdoms of the
lands that were round about Judah, so that they made no war
against Jehoshaphat.
11 De la Filisxtoj oni alportadis al Jehosxafat donacojn, kaj
argxenton kiel tributon; ankaux la Araboj venigadis al li
malgrandajn brutojn: sep mil sepcent sxafojn kaj sep mil
sepcent kaprojn.
Also some of the Philistines brought Jehoshaphat presents,
and tribute silver; and the Arabians brought him flocks,
seven thousand and seven hundred rams, and seven thousand
and seven hundred he goats.
12 Jehosxafat farigxadis cxiam pli granda kaj atingis grandan
altecon. Kaj li konstruis en Judujo kastelojn kaj
grenurbojn.
And Jehoshaphat waxed great exceedingly; and he built in
Judah castles, and cities of store.
13 Kaj multe da laboroj li havis en la urboj de Judujo, kaj
bravajn militistojn en Jerusalem.
And he had much business in the cities of Judah: and the men
of war, mighty men of valour, were in Jerusalem.
14 Jen estas ilia ordo laux iliaj patrodomoj: cxe la Jehudaidoj
estis milestroj: la estro Adna, kaj kun li estis tricent mil
bravaj militistoj;
And these are the numbers of them according to the house of
their fathers: Of Judah, the captains of thousands; Adnah
the chief, and with him mighty men of valour three hundred
thousand.
15 apud li estis la estro Jehohxanan, kaj kun li ducent okdek
mil;
And next to him was Jehohanan the captain, and with him two
hundred and fourscore thousand.
16 apud li estis Amasja, filo de Zihxri, kiu konsekris sin al
la Eternulo, kaj kun li estis ducent mil bravaj militistoj.
And next him was Amasiah the son of Zichri, who willingly
offered himself unto the LORD; and with him two hundred
thousand mighty men of valour.
17 Cxe la Benjamenidoj estis: brava militisto Eljada, kaj kun
li ducent mil viroj armitaj per pafarko kaj sxildo;
And of Benjamin; Eliada a mighty man of valour, and with him
armed men with bow and shield two hundred thousand.
18 apud li estis Jehozabad, kaj kun li cent okdek mil viroj
armitaj por la militistaro.
And next him was Jehozabad, and with him an hundred and
fourscore thousand ready prepared for the war.
19 Tiuj servis al la regxo, krom tiuj, kiujn la regxo starigis
en la fortikigitaj urboj de la tuta Judujo.
These waited on the king, beside those whom the king put in
the fenced cities throughout all Judah.
Cxapitro 18
1 Jehosxafat havis multe da ricxeco kaj honoro; kaj li
boparencigxis kun Ahxab.
Now Jehoshaphat had riches and honour in abundance, and
joined affinity with Ahab.
2 Post kelke da jaroj li veturis al Ahxab en Samarion. Kaj
Ahxab bucxis multe da sxafoj kaj bovoj por li, kaj por la
popolo, kiu estis kun li, kaj konvinkis lin iri kontraux
Ramoton en Gilead.
And after certain years he went down to Ahab to Samaria. And
Ahab killed sheep and oxen for him in abundance, and for the
people that he had with him, and persuaded him to go up with
him to Ramothgilead.
3 Kaj Ahxab, regxo de Izrael, diris al Jehosxafat, regxo de
Judujo: Cxu vi iros kun mi kontraux Ramoton en Gilead? Kaj
cxi tiu respondis al li: Mi estas kiel vi, kaj mia popolo
estas kiel via popolo; ni iros kun vi en la militon.
And Ahab king of Israel said unto Jehoshaphat king of Judah,
Wilt thou go with me to Ramothgilead? And he answered him, I
am as thou art, and my people as thy people; and we will be
with thee in the war.
4 Kaj Jehosxafat diris al la regxo de Izrael: Demandu hodiaux
la vorton de la Eternulo.
And Jehoshaphat said unto the king of Israel, Enquire, I
pray thee, at the word of the LORD to day.
5 Tiam la regxo de Izrael kunvenigis la profetojn, kvarcent
homojn, kaj diris al ili: Cxu ni iru milite kontraux Ramoton
en Gilead, aux mi tion ne faru? Kaj ili respondis: Iru, kaj
Dio gxin transdonos en la manon de la regxo.
Therefore the king of Israel gathered together of prophets
four hundred men, and said unto them, Shall we go to
Ramothgilead to battle, or shall I forbear? And they said,
Go up; for God will deliver it into the king's hand.
6 Sed Jehosxafat diris: Cxu ne trovigxas cxi tie ankoraux iu
profeto de la Eternulo, kiun ni povus demandi?
But Jehoshaphat said, Is there not here a prophet of the
LORD besides, that we might enquire of him?
7 Kaj la regxo de Izrael diris al Jehosxafat: Ekzistas
ankoraux unu homo, per kiu ni povas demandi la Eternulon,
sed mi lin malamas, cxar neniam li profetas pri mi ion
bonan, sed dum sia tuta vivo nur malbonon; tio estas
Mihxaja, filo de Jimla. Sed Jehosxafat diris: La regxo ne
parolu tiel.
And the king of Israel said unto Jehoshaphat, There is yet
one man, by whom we may enquire of the LORD: but I hate him;
for he never prophesied good unto me, but always evil: the
same is Micaiah the son of Imla. And Jehoshaphat said, Let
not the king say so.
8 Tiam la regxo de Izrael alvokis unu korteganon, kaj diris:
Venigu rapide Mihxajan, filon de Jimla.
And the king of Israel called for one of his officers, and
said, Fetch quickly Micaiah the son of Imla.
9 La regxo de Izrael, kaj Jehosxafat, regxo de Judujo, sidis
cxiu sur sia segxo, vestitaj per siaj vestoj; ili sidis sur
placo antaux la pordego de Samario, kaj cxiuj profetoj
profetadis antaux ili.
And the king of Israel and Jehoshaphat king of Judah sat
either of them on his throne, clothed in their robes, and
they sat in a void place at the entering in of the gate of
Samaria; and all the prophets prophesied before them.
10 Kaj Cidkija, filo de Kenaana, faris al si ferajn kornojn,
kaj diris: Tiele diras la Eternulo: Per cxi tio vi
kornobatos la Sirianojn, gxis vi ilin tute ekstermos.
And Zedekiah the son of Chenaanah had made him horns of
iron, and said, Thus saith the LORD, With these thou shalt
push Syria until they be consumed.
11 Kaj cxiuj profetoj profetis tiel same, dirante: Iru kontraux
Ramoton en Gilead kaj sukcesu, cxar la Eternulo gxin
transdonos en la manon de la regxo.
And all the prophets prophesied so, saying, Go up to
Ramothgilead, and prosper: for the LORD shall deliver it
into the hand of the king.
12 La sendito, kiu iris por voki Mihxajan, diris al li: Jen la
vortoj de la profetoj unuanime antauxdiras bonon al la
regxo; estu do via vorto simila al la vorto de cxiu el ili,
kaj antauxdiru bonon.
And the messenger that went to call Micaiah spake to him,
saying, Behold, the words of the prophets declare good to
the king with one assent; let thy word therefore, I pray
thee, be like one of their's, and speak thou good.
13 Sed Mihxaja diris: Kiel vivas la Eternulo: kion mia Dio
diros al mi, tion mi diros.
And Micaiah said, As the LORD liveth, even what my God
saith, that will I speak.
14 Kaj kiam li venis al la regxo, la regxo diris al li:
Mihxaja! cxu ni iru milite kontraux Ramoton en Gilead, aux
ni tion ne faru? Kaj tiu diris: Iru kaj sukcesu, kaj ili
estos transdonitaj en vian manon.
And when he was come to the king, the king said unto him,
Micaiah, shall we go to Ramothgilead to battle, or shall I
forbear? And he said, Go ye up, and prosper, and they shall
be delivered into your hand.
15 Tiam la regxo diris al li: Multfoje mi vin jxurligas, ke vi
parolu al mi nur la veron en la nomo de la Eternulo.
And the king said to him, How many times shall I adjure thee
that thou say nothing but the truth to me in the name of the
LORD?
16 Kaj tiu diris: Mi vidis cxiujn Izraelidojn disjxetitaj sur
la montoj, kiel sxafoj, kiuj ne havas pasxtiston; kaj la
Eternulo diris: Ili ne havas estron, ili reiru pace cxiu al
sia domo.
Then he said, I did see all Israel scattered upon the
mountains, as sheep that have no shepherd: and the LORD
said, These have no master; let them return therefore every
man to his house in peace.
17 Kaj la regxo de Izrael diris al Jehosxafat: Cxu mi ne diris
al vi, ke li profetos pri mi ne bonon, sed nur malbonon?
And the king of Israel said to Jehoshaphat, Did I not tell
thee that he would not prophesy good unto me, but evil?
18 Sed Mihxaja diris: Tial auxskultu la vorton de la Eternulo:
mi vidis la Eternulon, sidantan sur Sia trono, kaj la tuta
armeo de la cxielo staris dekstre kaj maldekstre de Li.
Again he said, Therefore hear the word of the LORD; I saw
the LORD sitting upon his throne, and all the host of heaven
standing on his right hand and on his left.
19 Kaj la Eternulo diris: Kiu allogos Ahxabon, regxon de
Izrael, ke li iru kaj falu en Ramot en Gilead? Kaj unu
parolis tiel, alia parolis alie.
And the LORD said, Who shall entice Ahab king of Israel,
that he may go up and fall at Ramothgilead? And one spake
saying after this manner, and another saying after that
manner.
20 Tiam eliris spirito kaj starigxis antaux la Eternulo, kaj
diris: Mi lin allogos. Kaj la Eternulo diris al li: Per
kio?
Then there came out a spirit, and stood before the LORD, and
said, I will entice him. And the LORD said unto him,
Wherewith?
21 Kaj tiu respondis: Mi eliros kaj faros min spirito mensoga
en la busxo de cxiuj liaj profetoj. Kaj Li diris: Vi
allogos kaj havos sukceson; eliru kaj agu tiel.
And he said, I will go out, and be a lying spirit in the
mouth of all his prophets. And the Lord said, Thou shalt
entice him, and thou shalt also prevail: go out, and do even
so.
22 Kaj nun jen la Eternulo metis mensogan spiriton en la busxon
de tiuj viaj profetoj, kaj la Eternulo decidis por vi
malbonon.
Now therefore, behold, the LORD hath put a lying spirit in
the mouth of these thy prophets, and the LORD hath spoken
evil against thee.
23 Tiam aliris Cidkija, filo de Kenaana, kaj frapis Mihxajan
sur la vango, kaj diris: Per kiu vojo la spirito de la
Eternulo transiris de mi, por paroli per vi?
Then Zedekiah the son of Chenaanah came near, and smote
Micaiah upon the cheek, and said, Which way went the Spirit
of the LORD from me to speak unto thee?
24 Mihxaja respondis: Jen vi tion vidos en tiu tago, kiam vi
eniros en internan cxambron, por vin kasxi.
And Micaiah said, Behold, thou shalt see on that day when
thou shalt go into an inner chamber to hide thyself.
25 Tiam la regxo de Izrael diris: Prenu Mihxajan, kaj konduku
lin al la urbestro Amon kaj al la regxido Joasx,
Then the king of Israel said, Take ye Micaiah, and carry him
back to Amon the governor of the city, and to Joash the
king's son;
26 kaj diru: Tiele diras la regxo: Metu cxi tiun en
malliberejon, kaj nutru lin per mizera pano kaj mizera akvo,
gxis mi revenos en paco.
And say, Thus saith the king, Put this fellow in the prison,
and feed him with bread of affliction and with water of
affliction, until I return in peace.
27 Sed Mihxaja diris: Se vi revenos en paco, en tiu okazo ne
parolis per mi la Eternulo. Kaj li diris: Auxskultu, cxiuj
popoloj.
And Micaiah said, If thou certainly return in peace, then
hath not the LORD spoken by me. And he said, Hearken, all ye
people.
28 Kaj la regxo de Izrael, kaj Jehosxafat, regxo de Judujo,
iris al Ramot en Gilead.
So the king of Israel and Jehoshaphat the king of Judah went
up to Ramothgilead.
29 Kaj la regxo de Izrael diris al Jehosxafat: Mi alivestos min
kaj iros en la batalon, sed vi surmetu viajn vestojn. Kaj
la regxo de Izrael alivestis sin, kaj ili iris en la
batalon.
And the king of Israel said unto Jehoshaphat, I will
disguise myself, and I will go to the battle; but put thou
on thy robes. So the king of Israel disguised himself; and
they went to the battle.
30 Kaj la regxo de Sirio ordonis al siaj cxarestroj jene:
Batalu ne kontraux iu malgranda aux granda, sed sole nur
kontraux la regxo de Izrael.
Now the king of Syria had commanded the captains of the
chariots that were with him, saying, Fight ye not with small
or great, save only with the king of Israel.
31 Kiam la cxarestroj ekvidis Jehosxafaton, ili pensis, ke tio
estas la regxo de Izrael, kaj ili cxirkauxis lin, por batali
kontraux li; sed Jehosxafat ekkriis, kaj la Eternulo helpis
al li, kaj Dio forigis ilin de li.
And it came to pass, when the captains of the chariots saw
Jehoshaphat, that they said, It is the king of Israel.
Therefore they compassed about him to fight: but Jehoshaphat
cried out, and the LORD helped him; and God moved them to
depart from him.
32 Kiam la cxarestroj vidis, ke tio ne estas la regxo de
Izrael, ili forturnis sin de li.
For it came to pass, that, when the captains of the chariots
perceived that it was not the king of Israel, they turned
back again from pursuing him.
33 Kaj unu viro sen ia celo strecxis la pafarkon, kaj vundis la
regxon de Izrael inter la artikoj de la kiraso. Kaj cxi tiu
diris al sia veturiganto: Turnu vian manon kaj elveturigu
min el la militistaro, cxar mi estas vundita.
And a certain man drew a bow at a venture, and smote the
king of Israel between the joints of the harness: therefore
he said to his chariot man, Turn thine hand, that thou
mayest carry me out of the host; for I am wounded.
34 Sed la batalo plifortigxis en tiu tago; kaj la regxo de
Izrael staris sur la cxaro kontraux la Sirianoj gxis la
vespero, kaj li mortis en la momento de la mallevigxo de la
suno.
And the battle increased that day: howbeit the king of
Israel stayed himself up in his chariot against the Syrians
until the even: and about the time of the sun going down he
died.
Cxapitro 19
1 Jehosxafat, regxo de Judujo, revenis bonstate en sian
hejmon, en Jerusalemon.
And Jehoshaphat the king of Judah returned to his house in
peace to Jerusalem.
2 Kaj eliris renkonte al li Jehu, filo de Hxanani, la
viziisto, kaj diris al la regxo Jehosxafat: Cxu oni devas
helpi al malvirtulo? vi amas la malamikojn de la Eternulo,
kaj pro tio estas sur vi la kolero de la Eternulo.
And Jehu the son of Hanani the seer went out to meet him,
and said to king Jehoshaphat, Shouldest thou help the
ungodly, and love them that hate the LORD? therefore is
wrath upon thee from before the LORD.
3 Tamen bonajxoj estas trovitaj en vi, cxar vi ekstermis la
sanktajn stangojn el la lando kaj direktis vian koron al la
sercxado de Dio.
Nevertheless there are good things found in thee, in that
thou hast taken away the groves out of the land, and hast
prepared thine heart to seek God.
4 Kaj Jehosxafat logxis en Jerusalem. Kaj denove li iris al
la popolo, de Beer-Sxeba gxis la monto de Efraim, kaj
revenigis ilin al la Eternulo, Dio de iliaj patroj.
And Jehoshaphat dwelt at Jerusalem: and he went out again
through the people from Beersheba to mount Ephraim, and
brought them back unto the LORD God of their fathers.
5 Li starigis jugxistojn en la lando, en cxiuj fortikigitaj
urboj de Judujo, en cxiu urbo aparte.
And he set judges in the land throughout all the fenced
cities of Judah, city by city,
6 Kaj li diris al la jugxistoj: Rigardu, kion vi faras, cxar
ne por homo vi jugxas, sed por la Eternulo; Li estos kun vi
en la aferoj de jugxado.
And said to the judges, Take heed what ye do: for ye judge
not for man, but for the LORD, who is with you in the
judgment.
7 Estu do en vi timo antaux la Eternulo, agadu singarde; cxar
cxe la Eternulo, nia Dio, ne ekzistas maljusteco, nek
personfavorado, nek akceptado de subacxetoj.
Wherefore now let the fear of the LORD be upon you; take
heed and do it: for there is no iniquity with the LORD our
God, nor respect of persons, nor taking of gifts.
8 Ankaux en Jerusalem Jehosxafat starigis virojn el la
Levidoj, pastroj, kaj cxefoj de patrodomoj de Izrael, por
jugxado antaux la Eternulo kaj por jugxaj disputoj. Kaj ili
revenis al Jerusalem.
Moreover in Jerusalem did Jehoshaphat set of the Levites,
and of the priests, and of the chief of the fathers of
Israel, for the judgment of the LORD, and for controversies,
when they returned to Jerusalem.
9 Kaj li ordonis al ili jene: Tiele agu en timo antaux la
Eternulo, en fideleco kaj kun pura koro:
And he charged them, saying, Thus shall ye do in the fear of
the LORD, faithfully, and with a perfect heart.
10 en cxiu jugxa disputo, kiu venos antaux vin de viaj fratoj,
kiuj logxas en siaj urboj, cxu pri afero de sango, cxu pri
religia preskribo, ordono, legxoj, aux decidoj, klarigu al
ili, por ke ili ne kulpigxu antaux la Eternulo kaj por ke ne
falu kolero sur vin kaj sur viajn fratojn; tiel agu, tiam vi
ne farigxos kulpaj.
And what cause soever shall come to you of your brethren
that dwell in your cities, between blood and blood, between
law and commandment, statutes and judgments, ye shall even
warn them that they trespass not against the LORD, and so
wrath come upon you, and upon your brethren: this do, and ye
shall not trespass.
11 Kaj jen la cxefpastro Amarja estas super vi en cxiu afero
koncernanta la Eternulon, kaj Zebadja, filo de Isxmael, la
princo el la domo de Jehuda, en cxiu afero koncernanta la
regxon, kaj la Levidojn vi havas antaux vi kiel oficistojn.
Tenu vin forte kaj agadu, kaj la Eternulo estos kun la
bonulo.
And, behold, Amariah the chief priest is over you in all
matters of the LORD; and Zebadiah the son of Ishmael, the
ruler of the house of Judah, for all the king's matters:
also the Levites shall be officers before you. Deal
courageously, and the LORD shall be with the good.
Cxapitro 20
1 Post tio la Moabidoj kaj la Amonidoj, kaj kun ili ankaux
najbaroj de la Amonidoj, iris milite kontraux Jehosxafaton.
It came to pass after this also, that the children of Moab,
and the children of Ammon, and with them other beside the
Ammonites, came against Jehoshaphat to battle.
2 Kaj oni venis kaj raportis al Jehosxafat, dirante: Venis
kontraux vin granda multo da homoj de trans la maro, el
Sirio; kaj jen ili nun estas en Hxacacon-Tamar, tio estas en
En-Gedi.
Then there came some that told Jehoshaphat, saying, There
cometh a great multitude against thee from beyond the sea on
this side Syria; and, behold, they be in Hazazontamar, which
is Engedi.
3 Jehosxafat ektimis, kaj decidis turni sin al la Eternulo.
Kaj li proklamis faston en la tuta Judujo.
And Jehoshaphat feared, and set himself to seek the LORD,
and proclaimed a fast throughout all Judah.
4 Kaj kunvenis la Judoj, por peti la Eternulon; el cxiuj urboj
de Judujo ili venis, por peti la Eternulon.
And Judah gathered themselves together, to ask help of the
LORD: even out of all the cities of Judah they came to seek
the LORD.
5 Jehosxafat starigxis inter la komunumo de Judujo kaj
Jerusalem en la domo de la Eternulo, antaux la nova korto.
And Jehoshaphat stood in the congregation of Judah and
Jerusalem, in the house of the LORD, before the new court,
6 Kaj li diris: Ho Eternulo, Dio de niaj patroj! Vi estas ja
Dio en la cxielo, kaj Vi regas super cxiuj regnoj de la
nacioj, en Via mano estas forto kaj potenco, kaj neniu povas
kontrauxstari al Vi.
And said, O LORD God of our fathers, art not thou God in
heaven? and rulest not thou over all the kingdoms of the
heathen? and in thine hand is there not power and might, so
that none is able to withstand thee?
7 Vi, nia Dio, forpelis ja la logxantojn de cxi tiu lando
antaux Via popolo Izrael, kaj donis gxin al la idaro de
Abraham, Via amanto, por cxiam.
Art not thou our God, who didst drive out the inhabitants of
this land before thy people Israel, and gavest it to the
seed of Abraham thy friend for ever?
8 Kaj ili enlogxigxis en gxi, kaj konstruis por Vi en gxi
sanktejon al Via nomo, dirante:
And they dwelt therein, and have built thee a sanctuary
therein for thy name, saying,
9 Se venos sur nin malfelicxo, glavo, puno, pesto, aux
malsato, tiam ni starigxos antaux cxi tiu domo kaj antaux
Vi, cxar Via nomo estas en cxi tiu domo, kaj ni vokos al Vi
el nia mizero, kaj Vi auxdos kaj helpos.
If, when evil cometh upon us, as the sword, judgment, or
pestilence, or famine, we stand before this house, and in
thy presence, (for thy name is in this house,) and cry unto
thee in our affliction, then thou wilt hear and help.
10 Kaj nun jen la Amonidoj kaj la Moabidoj kaj la logxantoj de
la monto Seir, tra kies lando Vi ne permesis al la
Izraelidoj iri, kiam ili iris el la lando Egipta, sed ili
devis iri preter kaj ne ekstermi ilin--
And now, behold, the children of Ammon and Moab and mount
Seir, whom thou wouldest not let Israel invade, when they
came out of the land of Egypt, but they turned from them,
and destroyed them not;
11 jen ili repagas al ni, venante, por elpeli nin el Via
heredajxo, kiun Vi donis al ni.
Behold, I say, how they reward us, to come to cast us out of
thy possession, which thou hast given us to inherit.
12 Ho nia Dio, cxu Vi ne jugxos ilin? cxar ni ne havas forton
kontraux cxi tiu granda homamaso, kiu venis kontraux nin,
kaj ni ne scias, kion ni devas fari, sed al Vi sin turnas
niaj okuloj.
O our God, wilt thou not judge them? for we have no might
against this great company that cometh against us; neither
know we what to do: but our eyes are upon thee.
13 Kaj cxiuj Judoj staris antaux la Eternulo, ankaux iliaj
infanoj, edzinoj, kaj filoj.
And all Judah stood before the LORD, with their little ones,
their wives, and their children.
14 Tiam sur Jahxaziel, filo de Zehxarja, filo de Benaja, filo
de Jeiel, filo de Matanja, Levido el la idoj de Asaf, aperis
la spirito de la Eternulo meze de la komunumo;
Then upon Jahaziel the son of Zechariah, the son of Benaiah,
the son of Jeiel, the son of Mattaniah, a Levite of the sons
of Asaph, came the Spirit of the LORD in the midst of the
congregation;
15 kaj li diris: Auxskultu, cxiuj Judoj kaj logxantoj de
Jerusalem kaj regxo Jehosxafat! Tiele diras al vi la
Eternulo: Ne timu kaj ne sentu teruron antaux cxi tiu granda
homamaso, cxar la milito estas ne kontraux vi, sed kontraux
Dio.
And he said, Hearken ye, all Judah, and ye inhabitants of
Jerusalem, and thou king Jehoshaphat, Thus saith the LORD
unto you, Be not afraid nor dismayed by reason of this great
multitude; for the battle is not yours, but God's.
16 Morgaux malsupreniru sur ilin: jen ili supreniras sur la
altajxon de Cic, kaj vi trovos ilin en la fino de la valo,
antaux la dezerto Jeruel.
To morrow go ye down against them: behold, they come up by
the cliff of Ziz; and ye shall find them at the end of the
brook, before the wilderness of Jeruel.
17 Ne vi devas batali cxi tiun fojon: starigxu, staru, kaj
rigardu la savon, kiun la Eternulo sendas al vi, ho Judujo
kaj Jerusalem. Ne timu kaj ne sentu teruron: morgaux eliru
kontraux ilin, kaj la Eternulo estos kun vi.
Ye shall not need to fight in this battle: set yourselves,
stand ye still, and see the salvation of the LORD with you,
O Judah and Jerusalem: fear not, nor be dismayed; to morrow
go out against them: for the LORD will be with you.
18 Tiam Jehosxafat klinigxis vizagxaltere, kaj cxiuj Judoj kaj
logxantoj de Jerusalem jxetis sin antaux la Eternulo, por
adorklinigxi antaux la Eternulo.
And Jehoshaphat bowed his head with his face to the ground:
and all Judah and the inhabitants of Jerusalem fell before
the LORD, worshipping the LORD.
19 Kaj levigxis la Levidoj el la Kehatidoj kaj el la
Korahxidoj, por ekkanti gloron al la Eternulo, Dio de
Izrael, per lauxta vocxo alten.
And the Levites, of the children of the Kohathites, and of
the children of the Korhites, stood up to praise the LORD
God of Israel with a loud voice on high.
20 Ili levigxis frue matene kaj eliris al la dezerto de Tekoa;
kaj kiam ili eliris, starigxis Jehosxafat, kaj diris:
Auxskultu min, ho Judoj kaj logxantoj de Jerusalem! kredu je
la Eternulo, via Dio, kaj havu fidon; kredu je Liaj
profetoj, kaj vi havos sukceson.
And they rose early in the morning, and went forth into the
wilderness of Tekoa: and as they went forth, Jehoshaphat
stood and said, Hear me, O Judah, and ye inhabitants of
Jerusalem; Believe in the LORD your God, so shall ye be
established; believe his prophets, so shall ye prosper.
21 Kaj li konsiligxis kun la popolo, kaj li starigis kantistojn
al la Eternulo, ke ili glorkantu en sankta ornamo, irante
antaux la armitoj, kaj parolu: Gloru la Eternulon, cxar
eterna estas Lia favorkoreco.
And when he had consulted with the people, he appointed
singers unto the LORD, and that should praise the beauty of
holiness, as they went out before the army, and to say,
Praise the LORD; for his mercy endureth for ever.
22 Kaj en la tempo, kiam ili komencis gxojkrii kaj glorkanti,
la Eternulo starigis embuskon kontraux la Amonidoj,
Moabidoj, kaj Seiranoj, kiuj venis kontraux Judujon, kaj ili
estis batitaj.
And when they began to sing and to praise, the LORD set
ambushments against the children of Ammon, Moab, and mount
Seir, which were come against Judah; and they were smitten.
23 Kaj starigxis la Amonidoj kaj Moabidoj kontraux la logxantoj
de la monto Seir, por pereigi kaj ekstermi; kaj kiam ili
finis kun la logxantoj de Seir, ili komencis ekstermi unu la
alian.
For the children of Ammon and Moab stood up against the
inhabitants of mount Seir, utterly to slay and destroy them:
and when they had made an end of the inhabitants of Seir,
every one helped to destroy another.
24 Kiam la Judoj venis sur la observejon en la dezerto kaj
turnis sin al la homamaso, ili ekvidis kadavrojn, kiuj falis
sur la teron, kaj neniu savigxis.
And when Judah came toward the watch tower in the
wilderness, they looked unto the multitude, and, behold,
they were dead bodies fallen to the earth, and none escaped.
25 Kaj venis Jehosxafat kaj lia popolo, por preni la
militakirajxon; kaj ili trovis cxe ili multe da havajxo,
vestoj, kaj multekostaj objektoj, kaj prenis al si tiom, ke
ili ne povis porti. Kaj dum tri tagoj ili forprenadis la
militakirajxon, cxar estis tre multe da gxi.
And when Jehoshaphat and his people came to take away the
spoil of them, they found among them in abundance both
riches with the dead bodies, and precious jewels, which they
stripped off for themselves, more than they could carry
away: and they were three days in gathering of the spoil, it
was so much.
26 En la kvara tago ili kolektigxis en la Valo de Beno, cxar
tie ili benis la Eternulon; pro tio oni donis al tiu loko la
nomon Valo de Beno gxis la nuna tago.
And on the fourth day they assembled themselves in the
valley of Berachah; for there they blessed the LORD:
therefore the name of the same place was called, The valley
of Berachah, unto this day.
27 Kaj cxiuj Judoj kaj Jerusalemanoj, kun Jehosxafat antauxe,
iris returne, por reiri kun gxojo en Jerusalemon; cxar la
Eternulo donis al ili gxojon pri iliaj malamikoj.
Then they returned, every man of Judah and Jerusalem, and
Jehoshaphat in the forefront of them, to go again to
Jerusalem with joy; for the LORD had made them to rejoice
over their enemies.
28 Kaj ili venis en Jerusalemon kun psalteroj, harpoj, kaj
trumpetoj, al la domo de la Eternulo.
And they came to Jerusalem with psalteries and harps and
trumpets unto the house of the LORD.
29 Kaj timo antaux Dio venis sur cxiujn regnojn de la landoj,
kiam ili auxdis, ke la Eternulo militis kontraux la
malamikoj de Izrael.
And the fear of God was on all the kingdoms of those
countries, when they had heard that the LORD fought against
the enemies of Israel.
30 Kaj trankviligxis la regno de Jehosxafat; kaj lia Dio donis
al li trankvilecon cxirkauxe.
So the realm of Jehoshaphat was quiet: for his God gave him
rest round about.
31 Jehosxafat regxis super Judujo; la agxon de tridek kvin
jaroj li havis, kiam li farigxis regxo, kaj dudek kvin
jarojn li regxis en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis
Azuba, filino de Sxilhxi.
And Jehoshaphat reigned over Judah: he was thirty and five
years old when he began to reign, and he reigned twenty and
five years in Jerusalem. And his mother's name was Azubah
the daughter of Shilhi.
32 Li iradis laux la vojo de sia patro Asa kaj ne deturnigxis
de gxi, agante tiel, kiel placxas al la Eternulo.
And he walked in the way of Asa his father, and departed not
from it, doing that which was right in the sight of the
LORD.
33 Tamen la altajxoj ne estis forigitaj, kaj la popolo ankoraux
ne turnis forte sian koron al Dio de gxiaj patroj.
Howbeit the high places were not taken away: for as yet the
people had not prepared their hearts unto the God of their
fathers.
34 La cetera historio de Jehosxafat, la unua kaj la lasta,
estas priskribita en la kroniko de Jehu, filo de Hxanani,
kiu estas enigita en la libron de la regxoj de Izrael.
Now the rest of the acts of Jehoshaphat, first and last,
behold, they are written in the book of Jehu the son of
Hanani, who is mentioned in the book of the kings of Israel.
35 Poste Jehosxafat, regxo de Judujo, amikigxis kun Ahxazja,
regxo de Izrael, kiu agadis malpie.
And after this did Jehoshaphat king of Judah join himself
with Ahaziah king of Israel, who did very wickedly:
36 Li kunigxis kun li, por fari sxipojn, irontajn en
Tarsxisxon. Kaj li konstruis sxipojn en Ecjon-Geber.
And he joined himself with him to make ships to go to
Tarshish: and they made the ships in Eziongaber.
37 Tiam Eliezer, filo de Dodava, el Maresxa, eldiris
profetajxon pri Jehosxafat jene: Pro tio, ke vi kunigxis kun
Ahxazja, la Eternulo disbatis viajn aferojn. Kaj la sxipoj
rompigxis kaj ne povis iri en Tarsxisxon.
Then Eliezer the son of Dodavah of Mareshah prophesied
against Jehoshaphat, saying, Because thou hast joined
thyself with Ahaziah, the LORD hath broken thy works. And
the ships were broken, that they were not able to go to
Tarshish.
Cxapitro 21
1 Jehosxafat ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin
kun liaj patroj en la urbo de David. Kaj anstataux li
ekregxis lia filo Jehoram.
Now Jehoshaphat slept with his fathers, and was buried with
his fathers in the city of David. And Jehoram his son
reigned in his stead.
2 Li havis fratojn, filojn de Jehosxafat: Azarja, Jehxiel,
Zehxarja, Azarjahu, Mihxael, kaj Sxefatja. Cxiuj ili estis
filoj de Jehosxafat, regxo de Judujo.
And he had brethren the sons of Jehoshaphat, Azariah, and
Jehiel, and Zechariah, and Azariah, and Michael, and
Shephatiah: all these were the sons of Jehoshaphat king of
Israel.
3 Ilia patro donis al ili multe da donacoj, argxenton, oron,
multekostajxojn, kaj fortikigitajn urbojn en Judujo; sed la
regnon li donis al Jehoram, cxar li estis la unuenaskito.
And their father gave them great gifts of silver, and of
gold, and of precious things, with fenced cities in Judah:
but the kingdom gave he to Jehoram; because he was the
firstborn.
4 Kiam Jehoram estrigxis super la regno de sia patro kaj
fortigxis, li mortigis per glavo cxiujn siajn fratojn kaj
ankaux kelkajn el la eminentuloj de Izrael.
Now when Jehoram was risen up to the kingdom of his father,
he strengthened himself, and slew all his brethren with the
sword, and divers also of the princes of Israel.
5 La agxon de tridek du jaroj havis Jehoram, kiam li farigxis
regxo, kaj ok jarojn li regxis en Jerusalem.
Jehoram was thirty and two years old when he began to reign,
and he reigned eight years in Jerusalem.
6 Li iradis laux la vojo de la regxoj de Izrael, kiel faris la
domo de Ahxab, cxar filino de Ahxab estis lia edzino, kaj li
faradis malbonon antaux la Eternulo.
And he walked in the way of the kings of Israel, like as did
the house of Ahab: for he had the daughter of Ahab to wife:
and he wrought that which was evil in the eyes of the LORD.
7 Tamen la Eternulo ne volis pereigi la domon de David, pro la
interligo, kiun Li faris kun David, kaj cxar Li promesis
doni lumilon al li kaj al liaj filoj por cxiam.
Howbeit the LORD would not destroy the house of David,
because of the covenant that he had made with David, and as
he promised to give a light to him and to his sons for ever.
8 En lia tempo la Edomidoj defalis de Judujo kaj starigis
super si regxon.
In his days the Edomites revolted from under the dominion of
Judah, and made themselves a king.
9 Tiam Jehoram kun siaj militestroj kaj kun cxiuj siaj cxaroj
eliris; kaj li levigxis nokte, kaj venkobatis la Edomidojn,
kiuj estis cxirkaux li, kaj la cxarestrojn.
Then Jehoram went forth with his princes, and all his
chariots with him: and he rose up by night, and smote the
Edomites which compassed him in, and the captains of the
chariots.
10 Tamen la Edomidoj restis defalintaj de Judujo gxis la nuna
tago. En la sama tempo ankaux Libna defalis de li, cxar li
forlasis la Eternulon, Dion de liaj patroj.
So the Edomites revolted from under the hand of Judah unto
this day. The same time also did Libnah revolt from under
his hand; because he had forsaken the LORD God of his
fathers.
11 Li ankaux arangxis altajxojn sur la montoj de Judujo, li
malcxastigis la logxantojn de Jerusalem kaj delogis Judujon.
Moreover he made high places in the mountains of Judah and
caused the inhabitants of Jerusalem to commit fornication,
and compelled Judah thereto.
12 Kaj venis al li letero de la profeto Elija, en kiu estis
skribite: Tiele diras la Eternulo, Dio de via patro David:
Pro tio, ke vi ne iradis laux la vojoj de via patro
Jehosxafat, kaj laux la vojoj de Asa, regxo de Judujo,
And there came a writing to him from Elijah the prophet,
saying, Thus saith the LORD God of David thy father, Because
thou hast not walked in the ways of Jehoshaphat thy father,
nor in the ways of Asa king of Judah,
13 sed vi iradis laux la vojo de la regxoj de Izrael, kaj
malcxastigis Judujon kaj la logxantojn de Jerusalem, kiel
malcxastigis la domo de Ahxab, kaj ecx viajn fratojn, la
domon de via patro, kiuj estis pli bonaj ol vi, vi mortigis:
But hast walked in the way of the kings of Israel, and hast
made Judah and the inhabitants of Jerusalem to go a whoring,
like to the whoredoms of the house of Ahab, and also hast
slain thy brethren of thy father's house, which were better
than thyself:
14 Pro tio jen la Eternulo frapos per granda plago vian
popolon, viajn filojn, viajn edzinojn, kaj vian tutan
havajxon;
Behold, with a great plague will the LORD smite thy people,
and thy children, and thy wives, and all thy goods:
15 kaj vi mem havos grandan malsanon, malsanon en viaj
internajxoj tian, ke pro la malsano elfalados viaj
internajxoj cxiutage.
And thou shalt have great sickness by disease of thy bowels,
until thy bowels fall out by reason of the sickness day by
day.
16 Kaj la Eternulo ekscitis kontraux Jehoram la spiriton de la
Filisxtoj, kaj de la Araboj, kiuj logxis apude de la
Etiopoj;
Moreover the LORD stirred up against Jehoram the spirit of
the Philistines, and of the Arabians, that were near the
Ethiopians:
17 kaj ili iris kontraux Judujon kaj penetris en gxin, kaj
forprenis la tutan havajxon, kiu trovigxis en la regxa domo,
ankaux liajn filojn kaj liajn edzinojn; kaj restis cxe li
neniu filo, krom lia plej juna filo Jehoahxaz.
And they came up into Judah, and brake into it, and carried
away all the substance that was found in the king's house,
and his sons also, and his wives; so that there was never a
son left him, save Jehoahaz, the youngest of his sons.
18 Kaj post cxio cxi tio la Eternulo frapis liajn internajxojn
per nesanigebla malsano.
And after all this the LORD smote him in his bowels with an
incurable disease.
19 Kaj tio dauxris de tago al tago; kaj kiam finigxis du jaroj,
liaj internajxoj eliris de li kune kun lia malsano, kaj li
mortis en grandaj doloroj; kaj lia popolo ne faris al li
brulon, kiel la bruloj por liaj patroj.
And it came to pass, that in process of time, after the end
of two years, his bowels fell out by reason of his sickness:
so he died of sore diseases. And his people made no burning
for him, like the burning of his fathers.
20 La agxon de tridek du jaroj li havis, kiam li farigxis
regxo, kaj ok jarojn li regxis en Jerusalem; li foriris ne
estimata, kaj oni enterigis lin en la urbo de David, sed ne
en la tomboj de la regxoj.
Thirty and two years old was he when he began to reign, and
he reigned in Jerusalem eight years, and departed without
being desired. Howbeit they buried him in the city of David,
but not in the sepulchres of the kings.
Cxapitro 22
1 La logxantoj de Jerusalem ekregxigis lian plej junan filon
Ahxazja anstataux li, cxar cxiujn pli agxajn mortigis la
tacxmento, kiu venis kun la Araboj en la tendaron. Kaj
ekregxis Ahxazja, filo de Jehoram, regxo de Judujo.
And the inhabitants of Jerusalem made Ahaziah his youngest
son king in his stead: for the band of men that came with
the Arabians to the camp had slain all the eldest. So
Ahaziah the son of Jehoram king of Judah reigned.
2 La agxon de kvardek du jaroj havis Ahxazja, kiam li farigxis
regxo, kaj unu jaron li regxis en Jerusalem. La nomo de lia
patrino estis Atalja, filino de Omri.
Forty and two years old was Ahaziah when he began to reign,
and he reigned one year in Jerusalem. His mother's name also
was Athaliah the daughter of Omri.
3 Li ankaux iradis laux la vojoj de la domo de Ahxab, cxar lia
patrino estis lia konsilantino por malbonagi.
He also walked in the ways of the house of Ahab: for his
mother was his counsellor to do wickedly.
4 Li faradis malbonon antaux la Eternulo, kiel la domo de
Ahxab, cxar ili estis liaj konsilantoj post la morto de lia
patro, por pereigi lin.
Wherefore he did evil in the sight of the LORD like the
house of Ahab: for they were his counsellors after the death
of his father to his destruction.
5 Ankaux ilian konsilon li sekvis, kaj iris kun Jehoram, filo
de Ahxab, milite kontraux Hxazaelon, regxon de Sirio, al
Ramot en Gilead. Kaj la Sirianoj vundis Jehoramon.
He walked also after their counsel, and went with Jehoram
the son of Ahab king of Israel to war against Hazael king of
Syria at Ramothgilead: and the Syrians smote Joram.
6 Kaj li revenis, por kuraci sin en Jizreel de la vundoj,
kiujn oni faris al li en Ramot, kiam li batalis kontraux
Hxazael, regxo de Sirio. Kaj Azarja, filo de Jehoram, regxo
de Judujo, iris por viziti Jehoramon, filon de Ahxab, en
Jizreel, cxar cxi tiu estis malsana.
And he returned to be healed in Jezreel because of the
wounds which were given him at Ramah, when he fought with
Hazael king of Syria. And Azariah the son of Jehoram king of
Judah went down to see Jehoram the son of Ahab at Jezreel,
because he was sick.
7 Sed de Dio estis destinita pereo por Ahxazja per tio, ke li
venis al Jehoram: post sia veno li eliris kun Jehoram
kontraux Jehun, filon de Nimsxi, kiun la Eternulo
sanktoleis, por ekstermi la domon de Ahxab.
And the destruction of Ahaziah was of God by coming to
Joram: for when he was come, he went out with Jehoram
against Jehu the son of Nimshi, whom the LORD had anointed
to cut off the house of Ahab.
8 Kiam Jehu faris jugxon sur la domo de Ahxab, li trovis la
eminentulojn de Judujo kaj la filojn de la fratoj de
Ahxazja, kiuj servis al Ahxazja, kaj li mortigis ilin.
And it came to pass, that, when Jehu was executing judgment
upon the house of Ahab, and found the princes of Judah, and
the sons of the brethren of Ahaziah, that ministered to
Ahaziah, he slew them.
9 Kaj li sercxis Ahxazjan, kaj oni kaptis lin, kiam li estis
kasxita en Samario; kaj oni venigis lin al Jehu kaj mortigis
lin kaj enterigis lin, cxar oni diris: Li estas filo de
Jehosxafat, kiu strebis al la Eternulo per sia tuta koro.
Kaj el la domo de Ahxazja restis neniu, kiu povus regxi.
And he sought Ahaziah: and they caught him, (for he was hid
in Samaria,) and brought him to Jehu: and when they had
slain him, they buried him: Because, said they, he is the
son of Jehoshaphat, who sought the LORD with all his heart.
So the house of Ahaziah had no power to keep still the
kingdom.
10 Kiam Atalja, la patrino de Ahxazja, vidis, ke sxia filo
mortis, sxi levigxis kaj ekstermis la tutan regxan idaron de
la domo de Jehuda.
But when Athaliah the mother of Ahaziah saw that her son was
dead, she arose and destroyed all the seed royal of the
house of Judah.
11 Sed Jehosxabeat, filino de la regxo, prenis Joasxon, filon
de Ahxazja, kaj sxtele elkondukis lin el inter la mortigataj
filoj de la regxo kaj lokis lin kaj lian nutristinon en la
cxambro de litoj; kaj kasxis lin Jehosxabeat, filino de la
regxo Jehoram kaj edzino de la pastro Jehojada (cxar sxi
estis fratino de Ahxazja), for de Atalja, kaj cxi tiu lin ne
mortigis.
But Jehoshabeath, the daughter of the king, took Joash the
son of Ahaziah, and stole him from among the king's sons
that were slain, and put him and his nurse in a bedchamber.
So Jehoshabeath, the daughter of king Jehoram, the wife of
Jehoiada the priest, (for she was the sister of Ahaziah,)
hid him from Athaliah, so that she slew him not.
12 Kaj li restis kasxita cxe ili en la domo de Dio dum ses
jaroj; kaj Atalja regxis en la lando.
And he was with them hid in the house of God six years: and
Athaliah reigned over the land.
Cxapitro 23
1 Sed en la sepa jaro kuragxis Jehojada kaj prenis al si en
interligon la centestrojn Azarja, filo de Jerohxam, Isxmael,
filo de de Jehohxanan, Azarja, filo de Obed, Maaseja, filo
de Adaja, kaj Elisxafat, filo de Zihxri;
And in the seventh year Jehoiada strengthened himself, and
took the captains of hundreds, Azariah the son of Jeroham,
and Ishmael the son of Jehohanan, and Azariah the son of
Obed, and Maaseiah the son of Adaiah, and Elishaphat the son
of Zichri, into covenant with him.
2 kaj ili rondiris en Judujo kaj kolektis la Levidojn el cxiuj
urboj de Judujo kaj la cxefojn de patrodomoj en Izrael kaj
venis en Jerusalemon.
And they went about in Judah, and gathered the Levites out
of all the cities of Judah, and the chief of the fathers of
Israel, and they came to Jerusalem.
3 Kaj la tuta anaro faris en la domo de Dio interligon kun la
regxo. Kaj Jehojada diris al ili: Jen la filo de la regxo
devas regxi, kiel diris la Eternulo pri la filoj de David.
And all the congregation made a covenant with the king in
the house of God. And he said unto them, Behold, the king's
son shall reign, as the LORD hath said of the sons of David.
4 Jenon vi devas fari: tiu triono de vi, kiu venas en sabato,
el la pastroj kaj el la Levidoj, estu pordegistoj cxe la
sojloj,
This is the thing that ye shall do; A third part of you
entering on the sabbath, of the priests and of the Levites,
shall be porters of the doors;
5 triono en la regxa domo, kaj triono cxe la Pordego de la
Fundamento; la tuta popolo estu sur la kortoj de la domo de
la Eternulo.
And a third part shall be at the king's house; and a third
part at the gate of the foundation: and all the people shall
be in the courts of the house of the LORD.
6 Neniu eniru en la domon de la Eternulo, krom la pastroj kaj
la servantoj el la Levidoj; cxi tiuj povas eniri, cxar ili
estas sanktigitaj; sed la tuta popolo faru gardon por la
Eternulo.
But let none come into the house of the LORD, save the
priests, and they that minister of the Levites; they shall
go in, for they are holy: but all the people shall keep the
watch of the LORD.
7 Kaj la Levidoj cxirkauxu la regxon cxiuflanke, cxiu kun sia
batalilo en la mano; kaj cxiun, kiu eniros en la domon, oni
mortigu. Kaj estu apud la regxo, kiam li eniros aux eliros.
And the Levites shall compass the king round about, every
man with his weapons in his hand; and whosoever else cometh
into the house, he shall be put to death: but be ye with the
king when he cometh in, and when he goeth out.
8 La Levidoj kaj cxiuj Judoj faris cxion, kion ordonis la
pastro Jehojada; kaj cxiu prenis siajn homojn, la sabate
venantajn kun la sabate forirantaj, cxar la pastro Jehojada
ne forliberigis la lauxvicajn grupojn.
So the Levites and all Judah did according to all things
that Jehoiada the priest had commanded, and took every man
his men that were to come in on the sabbath, with them that
were to go out on the sabbath: for Jehoiada the priest
dismissed not the courses.
9 Kaj la pastro Jehojada disdonis al la centestroj la lancojn,
sxildojn, kaj mansxildojn de la regxo David, kiuj estis en
la domo de Dio.
Moreover Jehoiada the priest delivered to the captains of
hundreds spears, and bucklers, and shields, that had been
king David's, which were in the house of God.
10 Kaj li starigis la tutan popolon, cxiun kun lia batalilo en
la mano, de la dekstra flanko de la domo gxis la maldekstra
flanko de la domo, cxe la altaro kaj cxe la domo, cxirkauxe
de la regxo.
And he set all the people, every man having his weapon in
his hand, from the right side of the temple to the left side
of the temple, along by the altar and the temple, by the
king round about.
11 Kaj oni elkondukis la regxidon, metis sur lin la kronon kaj
la ateston, kaj proklamis lin regxo; Jehojada kaj liaj filoj
sanktoleis lin, kaj diris: Vivu la regxo!
Then they brought out the king's son, and put upon him the
crown, and gave him the testimony, and made him king. And
Jehoiada and his sons anointed him, and said, God save the
king.
12 Kiam Atalja auxdis la bruon de la popolo, kuranta kaj
gloranta la regxon, sxi iris al la popolo en la domon de la
Eternulo.
Now when Athaliah heard the noise of the people running and
praising the king, she came to the people into the house of
the LORD:
13 Kaj sxi ekvidis, ke jen la regxo staras cxe la kolono apud
la enirejo, kaj la eminentuloj kaj la trumpetistoj apud la
regxo, kaj la tuta popolo de la lando gxojas, kaj oni
trumpetas per trumpetoj, kaj la kantistoj staras kun la
muzikaj instrumentoj kaj glorkantas. Tiam Atalja dissxiris
siajn vestojn, kaj ekkriis: Konspiro, konspiro!
And she looked, and, behold, the king stood at his pillar at
the entering in, and the princes and the trumpets by the
king: and all the people of the land rejoiced, and sounded
with trumpets, also the singers with instruments of musick,
and such as taught to sing praise. Then Athaliah rent her
clothes, and said, Treason, Treason.
14 Tiam la pastro Jehojada elirigis la centestrojn, la estrojn
de la militistaro, kaj diris al ili: Elkonduku sxin ekster
la vicojn; kaj kiu sxin sekvos, tiun oni mortigu per glavo;
cxar la pastro diris: Ne mortigu sxin en la domo de la
Eternulo.
Then Jehoiada the priest brought out the captains of
hundreds that were set over the host, and said unto them,
Have her forth of the ranges: and whoso followeth her, let
him be slain with the sword. For the priest said, Slay her
not in the house of the LORD.
15 Kaj oni liberigis por sxi lokon, kaj sxi iris tra la enirejo
de la Pordego de Cxevaloj al la regxa domo, kaj tie oni sxin
mortigis.
So they laid hands on her; and when she was come to the
entering of the horse gate by the king's house, they slew
her there.
16 Kaj Jehojada faris interligon inter li, la tuta popolo, kaj
la regxo, ke ili estu popolo de la Eternulo.
And Jehoiada made a covenant between him, and between all
the people, and between the king, that they should be the
LORD's people.
17 Kaj la tuta popolo iris en la domon de Baal kaj gxin
detruis; kaj liajn altarojn kaj bildojn ili disrompis, kaj
Matanon, la pastron de Baal, ili mortigis antaux la altaroj.
Then all the people went to the house of Baal, and brake it
down, and brake his altars and his images in pieces, and
slew Mattan the priest of Baal before the altars.
18 Kaj Jehojada komisiis la oficojn en la domo de la Eternulo
al la pastroj Levidoj, kiujn destinis David por la domo de
la Eternulo, por faradi bruloferojn al la Eternulo, kiel
estas skribite en la instruo de Moseo, kun gxojo kaj kantoj,
laux la preskribo de David.
Also Jehoiada appointed the offices of the house of the LORD
by the hand of the priests the Levites, whom David had
distributed in the house of the LORD, to offer the burnt
offerings of the LORD, as it is written in the law of Moses,
with rejoicing and with singing, as it was ordained by
David.
19 Kaj li starigis la pordegistojn cxe la pordegoj de la domo
de la Eternulo, por ke neniu povu eniri, kiu pro io estas
malpura.
And he set the porters at the gates of the house of the
LORD, that none which was unclean in any thing should enter
in.
20 Kaj li prenis la centestrojn kaj la potenculojn kaj la
regantojn de la popolo kaj la tutan popolon de la lando, kaj
li kondukis la regxon el la domo de la Eternulo; kaj ili
trairis tra la supra pordego en la regxan domon, kaj ili
sidigis la regxon sur la regna trono.
And he took the captains of hundreds, and the nobles, and
the governors of the people, and all the people of the land,
and brought down the king from the house of the LORD: and
they came through the high gate into the king's house, and
set the king upon the throne of the kingdom.
21 Kaj la tuta popolo de la lando gxojis, kaj la urbo estis
trankvila. Sed Ataljan oni mortigis per glavo.
And all the people of the land rejoiced: and the city was
quiet, after that they had slain Athaliah with the sword.
Cxapitro 24
1 La agxon de sep jaroj havis Joasx, kiam li farigxis regxo,
kaj kvardek jarojn li regxis en Jerusalem. La nomo de lia
patrino estis Cibja, el Beer-Sxeba.
Joash was seven years old when he began to reign, and he
reigned forty years in Jerusalem. His mother's name also was
Zibiah of Beersheba.
2 Joasx agadis bone antaux la Eternulo dum la tuta vivo de la
pastro Jehojada.
And Joash did that which was right in the sight of the LORD
all the days of Jehoiada the priest.
3 Kaj Jehojada prenis por li du edzinojn, kaj li naskigis
filojn kaj filinojn.
And Jehoiada took for him two wives; and he begat sons and
daughters.
4 Post tio Joasx ekintencis renovigi la domon de la Eternulo.
And it came to pass after this, that Joash was minded to
repair the house of the LORD.
5 Kaj li kunvokis la pastrojn kaj la Levidojn, kaj diris al
ili: Iru en la urbojn de Judujo kaj kolektu de cxiuj
Izraelidoj monon por riparadi la domon de via Dio cxiujare;
kaj rapidu kun tiu afero. Sed la Levidoj ne rapidis.
And he gathered together the priests and the Levites, and
said to them, Go out unto the cities of Judah, and gather of
all Israel money to repair the house of your God from year
to year, and see that ye hasten the matter. Howbeit the
Levites hastened it not.
6 Tiam la regxo alvokis Jehojadan, ilian cxefon, kaj diris al
li: Kial vi ne postulas de la Levidoj, ke ili alportadu el
Judujo kaj Jerusalem la imposton, kiun Moseo, la servanto de
la Eternulo, kaj la komunumo de Izrael starigis por la
tabernaklo de la interligo?
And the king called for Jehoiada the chief, and said unto
him, Why hast thou not required of the Levites to bring in
out of Judah and out of Jerusalem the collection, according
to the commandment of Moses the servant of the LORD, and of
the congregation of Israel, for the tabernacle of witness?
7 Cxar la malpia Atalja kaj sxiaj filoj ruinigis la domon de
Dio; kaj cxion, kio estis sanktigita por la domo de la
Eternulo, ili uzis por la Baaloj.
For the sons of Athaliah, that wicked woman, had broken up
the house of God; and also all the dedicated things of the
house of the LORD did they bestow upon Baalim.
8 Kaj la regxo ordonis, kaj oni faris unu keston kaj starigis
gxin cxe la pordego de la domo de la Eternulo, ekstere.
And at the king's commandment they made a chest, and set it
without at the gate of the house of the LORD.
9 Kaj oni proklamis en Judujo kaj en Jerusalem, ke oni
alportadu al la Eternulo la imposton, kiun Moseo, servanto
de Dio, starigis por la Izraelidoj en la dezerto.
And they made a proclamation through Judah and Jerusalem, to
bring in to the LORD the collection that Moses the servant
of God laid upon Israel in the wilderness.
10 Kaj ekgxojis cxiuj estroj kaj la tuta popolo, kaj ili
alportis kaj jxetis en la keston, gxis gxi plenigxis.
And all the princes and all the people rejoiced, and brought
in, and cast into the chest, until they had made an end.
11 Kaj cxiufoje, kiam oni alportis la keston per la Levidoj en
la regxan oficejon, kaj oni vidis, ke estas multe da mono,
venis skribisto de la regxo kaj komisiito de la cxefpastro,
kaj ili malplenigis la keston, kaj poste oni reportis gxin
kaj restarigis sur gxia loko. Tiel oni faradis cxiutage,
kaj oni kolektis multe da mono.
Now it came to pass, that at what time the chest was brought
unto the king's office by the hand of the Levites, and when
they saw that there was much money, the king's scribe and
the high priest's officer came and emptied the chest, and
took it, and carried it to his place again. Thus they did
day by day, and gathered money in abundance.
12 Kaj la regxo kaj Jehojada donadis gxin al la farantoj de la
laboroj en la domo de la Eternulo, kaj oni dungis
sxtonhakistojn kaj cxarpentistojn, por renovigi la domon de
la Eternulo, ankaux ferajxistojn kaj kuprajxistojn, por
ripari la domon de la Eternulo.
And the king and Jehoiada gave it to such as did the work of
the service of the house of the LORD, and hired masons and
carpenters to repair the house of the LORD, and also such as
wrought iron and brass to mend the house of the LORD.
13 Kaj la laboristoj laboris, kaj la afero antauxeniris per
iliaj manoj; kaj oni metis la domon de Dio en bonan staton,
kaj oni gxin fortikigis.
So the workmen wrought, and the work was perfected by them,
and they set the house of God in his state, and strengthened
it.
14 Kiam ili finis, ili alportis la restintan monon al la regxo
kaj al Jehojada; el tio oni faris vazojn por la domo de la
Eternulo, vazojn por la servado kaj por la bruloferoj,
kalikojn kaj aliajn vazojn orajn kaj argxentajn. Kaj oni
alportadis bruloferojn en la domo de la Eternulo konstante,
dum la tuta vivo de Jehojada.
And when they had finished it, they brought the rest of the
money before the king and Jehoiada, whereof were made
vessels for the house of the LORD, even vessels to minister,
and to offer withal, and spoons, and vessels of gold and
silver. And they offered burnt offerings in the house of the
LORD continually all the days of Jehoiada.
15 Jehojada maljunigxis kaj atingis suficxan agxon, kaj li
mortis; la agxon de cent tridek jaroj li havis, kiam li
mortis.
But Jehoiada waxed old, and was full of days when he died;
an hundred and thirty years old was he when he died.
16 Kaj oni enterigis lin en la urbo de David, kun la regxoj;
cxar li faradis bonon en Izrael, por Dio kaj por Lia domo.
And they buried him in the city of David among the kings,
because he had done good in Israel, both toward God, and
toward his house.
17 Post la morto de Jehojada venis la estroj de Judujo kaj
klinigxis antaux la regxo; kaj li komencis obeadi ilin.
Now after the death of Jehoiada came the princes of Judah,
and made obeisance to the king. Then the king hearkened unto
them.
18 Kaj ili forlasis la domon de la Eternulo, Dio de iliaj
patroj, kaj ili servadis al sanktaj stangoj kaj al idoloj;
kaj ekscitigxis Lia kolero kontraux Judujo kaj kontraux
Jerusalem pro cxi tiu ilia kulpo.
And they left the house of the LORD God of their fathers,
and served groves and idols: and wrath came upon Judah and
Jerusalem for this their trespass.
19 Li sendis al ili profetojn, por revenigi ilin al la
Eternulo; kaj ili admonis ilin, sed cxi tiuj ne atentis.
Yet he sent prophets to them, to bring them again unto the
LORD; and they testified against them: but they would not
give ear.
20 La spirito de Dio venis sur Zehxarjan, filon de la pastro
Jehojada, kaj li starigxis antaux la popolo, kaj diris al
ili: Tiele diras Dio: Kial vi malobeas la ordonojn de la
Eternulo? Vi ne havos sukceson, cxar vi forlasis la
Eternulon, kaj tial Li vin forlasis.
And the Spirit of God came upon Zechariah the son of
Jehoiada the priest, which stood above the people, and said
unto them, Thus saith God, Why transgress ye the
commandments of the LORD, that ye cannot prosper? because ye
have forsaken the LORD, he hath also forsaken you.
21 Ili faris konspiron kontraux li, kaj sxtonmortigis lin laux
ordono de la regxo sur la korto de la domo de la Eternulo.
And they conspired against him, and stoned him with stones
at the commandment of the king in the court of the house of
the LORD.
22 Kaj la regxo Joasx ne memoris la favorkorajxon, kiun lia
patro Jehojada faris al li, kaj li mortigis lian filon. Cxi
tiu, mortante, diris: La Eternulo vidu, kaj punu.
Thus Joash the king remembered not the kindness which
Jehoiada his father had done to him, but slew his son. And
when he died, he said, The LORD look upon it, and require
it.
23 Post paso de unu jaro eliris kontraux lin la militistaro de
Sirio; kaj ili eniris en Judujon kaj Jerusalemon kaj
ekstermis el la popolo cxiujn estrojn de la popolo; kaj la
tutan militakirajxon ili sendis al la regxo de Damasko.
And it came to pass at the end of the year, that the host of
Syria came up against him: and they came to Judah and
Jerusalem, and destroyed all the princes of the people from
among the people, and sent all the spoil of them unto the
king of Damascus.
24 Kun nemulte da homoj venis la militistaro de Sirio; tamen la
Eternulo transdonis en ilian manon la militistaron multe pli
grandan, pro tio, ke cxi tiuj forlasis la Eternulon, Dion de
iliaj patroj. Kaj sur Joasx ili faris jugxon.
For the army of the Syrians came with a small company of
men, and the LORD delivered a very great host into their
hand, because they had forsaken the LORD God of their
fathers. So they executed judgment against Joash.
25 Kiam ili foriris de li, lasinte lin en grava malsano, liaj
servantoj faris konspiron kontraux li pro la sango de la
filoj de Jehojada, la pastro, kaj ili mortigis lin sur lia
lito, kaj li mortis. Kaj oni enterigis lin en la urbo de
David, sed oni ne enterigis lin en la regxaj tomboj.
And when they were departed from him, (for they left him in
great diseases,) his own servants conspired against him for
the blood of the sons of Jehoiada the priest, and slew him
on his bed, and he died: and they buried him in the city of
David, but they buried him not in the sepulchres of the
kings.
26 La konspirantoj kontraux li estis: Zabad, filo de la
Amonidino Sximeat, kaj Jehozabad, filo de la Moabidino
Sximrit.
And these are they that conspired against him; Zabad the son
of Shimeath an Ammonitess, and Jehozabad the son of Shimrith
a Moabitess.
27 Pri liaj filoj, pri la multo da mono, kiu estis kolektita
sub li, kaj pri la riparado de la domo de Dio, estas
skribite en la komentario en la libro de la regxoj. Kaj
anstataux li ekregxis lia filo Amacja.
Now concerning his sons, and the greatness of the burdens
laid upon him, and the repairing of the house of God,
behold, they are written in the story of the book of the
kings. And Amaziah his son reigned in his stead.
Cxapitro 25
1 La agxon de dudek kvin jaroj havis Amacja, kiam li farigxis
regxo, kaj dudek naux jarojn li regxis en Jerusalem. La
nomo de lia patrino estis Jehoadan, el Jerusalem.
Amaziah was twenty and five years old when he began to
reign, and he reigned twenty and nine years in Jerusalem.
And his mother's name was Jehoaddan of Jerusalem.
2 Li agadis bone antaux la Eternulo, tamen ne el plena koro.
And he did that which was right in the sight of the LORD,
but not with a perfect heart.
3 Kiam lia regxado fortikigxis, li mortigis siajn servantojn,
kiuj mortigis la regxon, lian patron.
Now it came to pass, when the kingdom was established to
him, that he slew his servants that had killed the king his
father.
4 Sed iliajn filojn li ne mortigis, cxar tiel estas skribite
en la instruo, en la libro de Moseo, kie la Eternulo
ordonis, dirante: Ne devas morti patroj pro la infanoj, kaj
infanoj ne devas morti pro la patroj, sed cxiu devas morti
pro sia peko.
But he slew not their children, but did as it is written in
the law in the book of Moses, where the LORD commanded,
saying, The fathers shall not die for the children, neither
shall the children die for the fathers, but every man shall
die for his own sin.
5 Amacja kunvenigis la Judojn, kaj starigis ilin laux
patrodomoj, laux milestroj kaj centestroj, cxiujn
Jehudaidojn kaj Benjamenidojn; kaj li kalkulis ilin, la
havantajn la agxon de dudek jaroj kaj pli, kaj li trovis, ke
ili prezentas la nombron de tricent mil viroj elektitaj,
povantaj iri en militon kaj teni lancon kaj sxildon.
Moreover Amaziah gathered Judah together, and made them
captains over thousands, and captains over hundreds,
according to the houses of their fathers, throughout all
Judah and Benjamin: and he numbered them from twenty years
old and above, and found them three hundred thousand choice
men, able to go forth to war, that could handle spear and
shield.
6 Kaj li dungis de Izrael cent mil bravajn militistojn pro
cent kikaroj da argxento.
He hired also an hundred thousand mighty men of valour out
of Israel for an hundred talents of silver.
7 Sed homo de Dio venis al li, kaj diris: Ho regxo, ne iru kun
vi la militistaro de Izrael, cxar la Eternulo ne estas kun
Izrael, kun cxiuj idoj de Efraim;
But there came a man of God to him, saying, O king, let not
the army of Israel go with thee; for the LORD is not with
Israel, to wit, with all the children of Ephraim.
8 sed iru vi sola, agu kuragxe en la milito; alie Dio faligos
vin antaux la malamiko, cxar Dio havas la forton, por helpi
kaj por faligi.
But if thou wilt go, do it; be strong for the battle: God
shall make thee fall before the enemy: for God hath power to
help, and to cast down.
9 Kaj Amacja diris al la homo de Dio: Kion do oni faru kun la
cent kikaroj, kiujn mi donis al la militistoj de Izrael? La
homo de Dio respondis: La Eternulo povas doni al vi pli ol
tio.
And Amaziah said to the man of God, But what shall we do for
the hundred talents which I have given to the army of
Israel? And the man of God answered, The LORD is able to
give thee much more than this.
10 Tiam Amacja apartigis la militistojn, kiuj venis al li el la
lando de Efraim, ke ili iru al sia loko. Kaj forte ekflamis
ilia kolero kontraux Judujo, kaj ili reiris al sia loko kun
kolero.
Then Amaziah separated them, to wit, the army that was come
to him out of Ephraim, to go home again: wherefore their
anger was greatly kindled against Judah, and they returned
home in great anger.
11 Kaj Amacja havis la kuragxon kaj kondukis sian popolon kaj
iris en la Valon de Salo; kaj li mortigis el la Seiranoj dek
mil;
And Amaziah strengthened himself, and led forth his people,
and went to the valley of salt, and smote of the children of
Seir ten thousand.
12 kaj dek mil vivantajn la Judoj prenis en kaptitecon kaj
kondukis ilin sur la supron de roko, kaj jxetis ilin
malsupren de la supro de la roko tiel, ke cxiuj dishakigxis.
And other ten thousand left alive did the children of Judah
carry away captive, and brought them unto the top of the
rock, and cast them down from the top of the rock, that they
all were broken in pieces.
13 Sed la militistoj, kiujn Amacja sendis returne, por ke ili
ne iru kun li en la militon, kuris en la urbojn de Judujo,
de Samario gxis Bet-Hxoron, kaj mortigis tie tri mil homojn,
kaj kaptis multe da rabakirajxo.
But the soldiers of the army which Amaziah sent back, that
they should not go with him to battle, fell upon the cities
of Judah, from Samaria even unto Bethhoron, and smote three
thousand of them, and took much spoil.
14 Kiam Amacja revenis post la venkobato de la Edomidoj, li
alportis la diojn de la Seiranoj kaj starigis ilin al si
kiel diojn, kaj antaux ili li adorklinigxis kaj al ili li
incensis.
Now it came to pass, after that Amaziah was come from the
slaughter of the Edomites, that he brought the gods of the
children of Seir, and set them up to be his gods, and bowed
down himself before them, and burned incense unto them.
15 Tiam ekflamis la kolero de la Eternulo kontraux Amacja, kaj
Li sendis al li profeton, kaj cxi tiu diris al li: Kial vi
turnas vin al la dioj de la popolo, kiuj ne savis sian
popolon kontraux via mano?
Wherefore the anger of the LORD was kindled against Amaziah,
and he sent unto him a prophet, which said unto him, Why
hast thou sought after the gods of the people, which could
not deliver their own people out of thine hand?
16 Kaj dum li estis parolanta al li, la regxo diris al li: Cxu
oni faris vin konsilisto de la regxo? cxesu, cxar alie oni
vin mortigos. Tiam la profeto cxesis, kaj diris: Mi scias,
ke Dio decidis pereigi vin; cxar vi tion faris kaj vi ne
auxskultis mian konsilon.
And it came to pass, as he talked with him, that the king
said unto him, Art thou made of the king's counsel? forbear;
why shouldest thou be smitten? Then the prophet forbare, and
said, I know that God hath determined to destroy thee,
because thou hast done this, and hast not hearkened unto my
counsel.
17 Amacja, regxo de Judujo, konsiligxis, kaj sendis al Joasx,
filo de Jehoahxaz, filo de Jehu, regxo de Izrael, por diri:
Venu, ni komparu niajn fortojn.
Then Amaziah king of Judah took advice, and sent to Joash,
the son of Jehoahaz, the son of Jehu, king of Israel,
saying, Come, let us see one another in the face.
18 Tiam Joasx, regxo de Izrael, sendis al Amacja, regxo de
Judujo, por diri: La prunelo sur Lebanon sendis al la cedro
sur Lebanon, por diri: Donu vian filinon al mia filo kiel
edzinon. Sed preteriris sovagxa besto de Lebanon kaj
dispremis per la piedoj la prunelon.
And Joash king of Israel sent to Amaziah king of Judah,
saying, The thistle that was in Lebanon sent to the cedar
that was in Lebanon, saying, Give thy daughter to my son to
wife: and there passed by a wild beast that was in Lebanon,
and trode down the thistle.
19 Vi diras al vi: Jen mi venkobatis la Edomidojn; kaj via koro
fierigxis kaj sercxas gloron. Sidu nun hejme; kial vi volas
entrepreni aferon malfelicxan, ke vi falu kaj kun vi ankaux
Judujo?
Thou sayest, Lo, thou hast smitten the Edomites; and thine
heart lifteth thee up to boast: abide now at home; why
shouldest thou meddle to thine hurt, that thou shouldest
fall, even thou, and Judah with thee?
20 Sed Amacja ne obeis; cxar tio estis de Dio, por transdoni
ilin en manojn pro tio, ke ili turnis sin al la dioj de
Edom.
But Amaziah would not hear; for it came of God, that he
might deliver them into the hand of their enemies, because
they sought after the gods of Edom.
21 Kaj eliris Joasx, regxo de Izrael, kaj ili komparis siajn
fortojn, li kaj Amacja, regxo de Judujo, en Bet-Sxemesx, kiu
estas en Judujo.
So Joash the king of Israel went up; and they saw one
another in the face, both he and Amaziah king of Judah, at
Bethshemesh, which belongeth to Judah.
22 Kaj la Judoj estis venkobatitaj de la Izraelidoj, kaj ili
diskuris cxiu al sia tendo.
And Judah was put to the worse before Israel, and they fled
every man to his tent.
23 Kaj Amacjan, regxon de Judujo, filon de Joasx, filo de
Jehoahxaz, kaptis Joasx, regxo de Izrael, en Bet-Sxemesx,
kaj venigis lin en Jerusalemon; kaj li detruis la muregon de
Jerusalem, de la Pordego de Efraim gxis la Pordego Angula,
sur la spaco de kvarcent ulnoj.
And Joash the king of Israel took Amaziah king of Judah, the
son of Joash, the son of Jehoahaz, at Bethshemesh, and
brought him to Jerusalem, and brake down the wall of
Jerusalem from the gate of Ephraim to the corner gate, four
hundred cubits.
24 Kaj li prenis la tutan oron kaj argxenton, kaj cxiujn
vazojn, kiuj trovigxis en la domo de Dio cxe Obed-Edom, kaj
la trezorojn de la regxa domo, kaj ankaux garantiulojn, kaj
li reiris en Samarion.
And he took all the gold and the silver, and all the vessels
that were found in the house of God with Obededom, and the
treasures of the king's house, the hostages also, and
returned to Samaria.
25 Kaj Amacja, filo de Joasx, regxo de Judujo, vivis post la
morto de Joasx, filo de Jehoahxaz, regxo de Izrael, ankoraux
dek kvin jarojn.
And Amaziah the son of Joash king of Judah lived after the
death of Joash son of Jehoahaz king of Israel fifteen years.
26 La cetera historio de Amacja, la unua kaj la lasta, estas
priskribita en la libro de la regxoj de Judujo kaj de
Izrael.
Now the rest of the acts of Amaziah, first and last, behold,
are they not written in the book of the kings of Judah and
Israel?
27 De la tempo, kiam Amacja deturnis sin de la Eternulo, oni
faris kontraux li konspiron en Jerusalem, kaj li forkuris en
Lahxisxon. Sed oni sendis post li en Lahxisxon, kaj tie oni
lin mortigis.
Now after the time that Amaziah did turn away from following
the LORD they made a conspiracy against him in Jerusalem;
and he fled to Lachish: but they sent to Lachish after him,
and slew him there.
28 Kaj oni venigis lin sur cxevaloj kaj enterigis lin kun liaj
patroj en la urbo de Judujo.
And they brought him upon horses, and buried him with his
fathers in the city of Judah.
Cxapitro 26
1 Kaj la tuta Juda popolo prenis Uzijan, kiu havis la agxon de
dek ses jaroj, kaj faris lin regxo anstataux lia patro
Amacja.
Then all the people of Judah took Uzziah, who was sixteen
years old, and made him king in the room of his father
Amaziah.
2 Li prikonstruis Elaton kaj revenigis gxin al Judujo, post
kiam la regxo ekdormis kun siaj patroj.
He built Eloth, and restored it to Judah, after that the
king slept with his fathers.
3 La agxon de dek ses jaroj havis Uzija, kiam li farigxis
regxo, kaj kvindek du jarojn li regxis en Jerusalem. La
nomo de lia patrino estis Jehxolja, el Jerusalem.
Sixteen years old was Uzziah when he began to reign, and he
reigned fifty and two years in Jerusalem. His mother's name
also was Jecoliah of Jerusalem.
4 Li agadis bone antaux la Eternulo, tiel same, kiel agadis
lia patro Amacja.
And he did that which was right in the sight of the LORD,
according to all that his father Amaziah did.
5 Li turnadis sin al Dio en la tempo de Zehxarja, la
kompetentulo en Diaj vizioj; kaj en tiu tempo, kiam li
turnadis sin al la Eternulo, Dio donadis al li sukceson.
And he sought God in the days of Zechariah, who had
understanding in the visions of God: and as long as he
sought the LORD, God made him to prosper.
6 Li eliris kaj militis kontraux la Filisxtoj; li detruis la
muregon de Gat, la muregon de Jabne, kaj la muregon de
Asxdod; kaj li konstruis urbojn en la regiono de Asxdod kaj
en Filisxtujo.
And he went forth and warred against the Philistines, and
brake down the wall of Gath, and the wall of Jabneh, and the
wall of Ashdod, and built cities about Ashdod, and among the
Philistines.
7 Kaj Dio helpis al li kontraux la Filisxtoj, kaj kontraux la
Araboj, kiuj logxis en Gur-Baal, kaj kontraux la Meunoj.
And God helped him against the Philistines, and against the
Arabians that dwelt in Gurbaal, and the Mehunims.
8 Kaj la Amonidoj donis al Uzija donacojn, kaj lia nomo
farigxis fama gxis la limo de Egiptujo, cxar li estis tre
forta.
And the Ammonites gave gifts to Uzziah: and his name spread
abroad even to the entering in of Egypt; for he strengthened
himself exceedingly.
9 Uzija konstruis turojn en Jerusalem super la Pordego Angula,
super la Pordego de la Valo, kaj super la angulo, kaj
fortikigis ilin.
Moreover Uzziah built towers in Jerusalem at the corner
gate, and at the valley gate, and at the turning of the
wall, and fortified them.
10 Li konstruis ankaux turojn en la dezerto kaj elhakis multe
da putoj, cxar li havis multe da brutoj sur la malaltajxo
kaj sur la ebenajxo; li havis ankaux terkultivistojn kaj
vinberistojn sur la montoj kaj kreskotauxgaj lokoj, cxar li
estis amanto de la tero.
Also he built towers in the desert, and digged many wells:
for he had much cattle, both in the low country, and in the
plains: husbandmen also, and vine dressers in the mountains,
and in Carmel: for he loved husbandry.
11 Uzija havis militistaron, kapablan por bataloj, elirantan en
militon per tacxmentoj, laux la nombro, kalkulita de la
skribisto Jeiel kaj de la inspektisto Maaseja, sub kontrolo
de Hxananja, el la altranguloj de la regxo.
Moreover Uzziah had an host of fighting men, that went out
to war by bands, according to the number of their account by
the hand of Jeiel the scribe and Maaseiah the ruler, under
the hand of Hananiah, one of the king's captains.
12 La tuta nombro de la cxefoj de patrodomoj, el la bravaj
militistoj, estis du mil sescent;
The whole number of the chief of the fathers of the mighty
men of valour were two thousand and six hundred.
13 kaj sub ilia regado estis militistaro el tricent sep mil
kvincent povantaj fari militon kun batalkapableco, por helpi
al la regxo kontraux la malamiko.
And under their hand was an army, three hundred thousand and
seven thousand and five hundred, that made war with mighty
power, to help the king against the enemy.
14 Kaj Uzija pretigis por ili, por la tuta militistaro,
sxildojn, lancojn, kaskojn, kirasojn, pafarkojn, kaj
sxtonojn por sxtonjxetiloj.
And Uzziah prepared for them throughout all the host
shields, and spears, and helmets, and habergeons, and bows,
and slings to cast stones.
15 Kaj li faris en Jerusalem masxinojn, elpensitajn de
specialistoj, por ke ili trovigxu sur la turoj kaj sur la
anguloj, por jxetadi sagojn kaj grandajn sxtonojn. Kaj lia
nomo farigxis fama malproksime, cxar li mirinde arangxis al
si helpon, gxis li farigxis potenca.
And he made in Jerusalem engines, invented by cunning men,
to be on the towers and upon the bulwarks, to shoot arrows
and great stones withal. And his name spread far abroad; for
he was marvellously helped, till he was strong.
16 Sed kiam li farigxis potenca, lia koro fierigxis tiel, ke li
malbonigxis. Li krimis kontraux la Eternulo, lia Dio, kaj
li eniris en la templon de la Eternulo, por incensi sur la
altaro de incensado.
But when he was strong, his heart was lifted up to his
destruction: for he transgressed against the LORD his God,
and went into the temple of the LORD to burn incense upon
the altar of incense.
17 Kaj eniris post li la pastro Azarja, kaj kun li okdek
pastroj de la Eternulo, kuragxuloj;
And Azariah the priest went in after him, and with him
fourscore priests of the LORD, that were valiant men:
18 kaj ili starigxis kontraux la regxo Uzija, kaj diris al li:
Ne vi, Uzija, devas incensi al la Eternulo, sed incensi
devas la pastroj, idoj de Aaron, sanktigitaj; eliru el la
sanktejo, cxar vi faris krimon, kaj tio ne estos por vi
honora antaux Dio, la Eternulo.
And they withstood Uzziah the king, and said unto him, It
appertaineth not unto thee, Uzziah, to burn incense unto the
LORD, but to the priests the sons of Aaron, that are
consecrated to burn incense: go out of the sanctuary; for
thou hast trespassed; neither shall it be for thine honour
from the LORD God.
19 Tiam Uzija ekkoleris, kaj en la mano li tenis incensilon,
por incensi. Sed kiam li ekkoleris kontraux la pastroj,
lepro aperis sur lia frunto, antaux la pastroj en la domo de
la Eternulo, apud la altaro de incensado.
Then Uzziah was wroth, and had a censer in his hand to burn
incense: and while he was wroth with the priests, the
leprosy even rose up in his forehead before the priests in
the house of the LORD, from beside the incense altar.
20 Kiam sin turnis al li la cxefpastro Azarja kaj cxiuj
pastroj, ili ekvidis, ke li havas lepron sur la frunto. Kaj
ili rapide elkondukis lin de tie, kaj ankaux li mem rapidis
eliri, cxar la Eternulo lin frapis.
And Azariah the chief priest, and all the priests, looked
upon him, and, behold, he was leprous in his forehead, and
they thrust him out from thence; yea, himself hasted also to
go out, because the LORD had smitten him.
21 Kaj la regxo Uzija restis lepra gxis la tago de sia morto,
kaj li logxis en izolita domo de leprulo; cxar li estis
forigita for de la domo de la Eternulo. Kaj lia filo Jotam
estis cxefo de la regxa domo kaj regis la popolon de la
lando.
And Uzziah the king was a leper unto the day of his death,
and dwelt in a several house, being a leper; for he was cut
off from the house of the LORD: and Jotham his son was over
the king's house, judging the people of the land.
22 La ceteran historion de Uzija, la unuan kaj kaj la lastan,
priskribis la profeto Jesaja, filo de Amoc.
Now the rest of the acts of Uzziah, first and last, did
Isaiah the prophet, the son of Amoz, write.
23 Kaj Uzija ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin
kun liaj patroj sur la kampo de la tomboj de la regxoj; cxar
oni diris: Li estas leprulo. Kaj anstataux li ekregxis lia
filo Jotam.
So Uzziah slept with his fathers, and they buried him with
his fathers in the field of the burial which belonged to the
kings; for they said, He is a leper: and Jotham his son
reigned in his stead.
Cxapitro 27
1 La agxon de dudek kvin jaroj havis Jotam, kiam li farigxis
regxo, kaj dek ses jarojn li regxis en Jerusalem. La nomo
de lia patrino estis Jerusxa, filino de Cadok.
Jotham was twenty and five years old when he began to reign,
and he reigned sixteen years in Jerusalem. His mother's name
also was Jerushah, the daughter of Zadok.
2 Li agadis bone antaux la Eternulo, tiel same, kiel agadis
lia patro Uzija; sed li ne eniris en la templon de la
Eternulo; kaj la popolo cxiam ankoraux pekadis.
And he did that which was right in the sight of the LORD,
according to all that his father Uzziah did: howbeit he
entered not into the temple of the LORD. And the people did
yet corruptly.
3 Li konstruis la supran pordegon de la domo de la Eternulo,
kaj cxe la muro de Ofel li multe konstruis.
He built the high gate of the house of the LORD, and on the
wall of Ophel he built much.
4 Li konstruis ankaux urbojn sur la monto de Jehuda, kaj en la
arbaroj li konstruis kastelojn kaj turojn.
Moreover he built cities in the mountains of Judah, and in
the forests he built castles and towers.
5 Li militis kontraux la regxo de la Amonidoj kaj venkis ilin;
kaj la Amonidoj donis al li en tiu jaro cent kikarojn da
argxento, dek mil kor'ojn da tritiko, kaj dek mil da hordeo.
Tion saman donis al li la Amonidoj ankaux en la dua jaro kaj
en la tria.
He fought also with the king of the Ammonites, and prevailed
against them. And the children of Ammon gave him the same
year an hundred talents of silver, and ten thousand measures
of wheat, and ten thousand of barley. So much did the
children of Ammon pay unto him, both the second year, and
the third.
6 Jotam farigxis potenca, cxar li bone arangxis siajn vojojn
antaux la Eternulo, sia Dio.
So Jotham became mighty, because he prepared his ways before
the LORD his God.
7 La cetera historio de Jotam, cxiuj liaj militoj kaj liaj
vojoj, estas priskribitaj en la libro de la regxoj de Izrael
kaj Judujo.
Now the rest of the acts of Jotham, and all his wars, and
his ways, lo, they are written in the book of the kings of
Israel and Judah.
8 La agxon de dudek kvin jaroj li havis, kiam li farigxis
regxo, kaj dek ses jarojn li regxis en Jerusalem.
He was five and twenty years old when he began to reign, and
reigned sixteen years in Jerusalem.
9 Kaj Jotam ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin en
la urbo de David. Kaj anstataux li ekregxis lia filo Ahxaz.
And Jotham slept with his fathers, and they buried him in
the city of David: and Ahaz his son reigned in his stead.
Cxapitro 28
1 La agxon de dudek jaroj havis Ahxaz, kiam li farigxis regxo,
kaj dek ses jarojn li regxis en Jerusalem; kaj li ne agadis
bone antaux la Eternulo, kiel lia patro David.
Ahaz was twenty years old when he began to reign, and he
reigned sixteen years in Jerusalem: but he did not that
which was right in the sight of the LORD, like David his
father:
2 Li iradis laux la vojoj de la regxoj de Izrael, kaj li ecx
faris fanditajn statuojn de Baaloj;
For he walked in the ways of the kings of Israel, and made
also molten images for Baalim.
3 li incensadis en la valo de la filo de Hinom, li bruligis
siajn filojn per fajro, simile al la abomenindajxoj de la
nacioj, kiujn la Eternulo forpelis de antaux la Izraelidoj;
Moreover he burnt incense in the valley of the son of
Hinnom, and burnt his children in the fire, after the
abominations of the heathen whom the LORD had cast out
before the children of Israel.
4 li oferadis kaj incensadis sur la altajxoj kaj sur la
montetoj kaj sub cxiu verda arbo.
He sacrificed also and burnt incense in the high places, and
on the hills, and under every green tree.
5 Kaj la Eternulo, lia Dio, transdonis lin en la manon de la
regxo de Sirio, kaj ili venkobatis lin, prenis de li multe
da kaptitoj kaj forkondukis en Damaskon. Ankaux en la manon
de la regxo de Izrael li estis transdonita, kaj cxi tiu
faris al li grandan baton.
Wherefore the LORD his God delivered him into the hand of
the king of Syria; and they smote him, and carried away a
great multitude of them captives, and brought them to
Damascus. And he was also delivered into the hand of the
king of Israel, who smote him with a great slaughter.
9 Pekahx, filo de Remalja, mortigis el la Judoj cent dudek mil
en unu tago, kiuj cxiuj estis homoj bravaj--pro tio, ke ili
forlasis la Eternulon, Dion de iliaj patroj.
For Pekah the son of Remaliah slew in Judah an hundred and
twenty thousand in one day, which were all valiant men;
because they had forsaken the LORD God of their fathers.
7 Kaj Zihxri, fortulo el la Efraimidoj, mortigis Maasejan,
filon de la regxo, kaj Azrikamon, la palacestron, kaj
Elkanan, la duan post la regxo.
And Zichri, a mighty man of Ephraim, slew Maaseiah the
king's son, and Azrikam the governor of the house, and
Elkanah that was next to the king.
8 Kaj la Izraelidoj forkaptis de siaj fratoj ducent mil
virinojn, filojn, kaj filinojn, kaj ankaux multe da rabajxo
ili prenis de ili kaj venigis la rabajxon en Samarion.
And the children of Israel carried away captive of their
brethren two hundred thousand, women, sons, and daughters,
and took also away much spoil from them, and brought the
spoil to Samaria.
9 Tie estis profeto de la Eternulo kun la nomo Oded. Li
eliris antaux la militistaron, kiu venis al Samario, kaj
diris al ili: Jen pro la kolero de la Eternulo, Dio de viaj
patroj, kontraux la Judoj, Li transdonis ilin en viajn
manojn, kaj vi mortigis ilin kun tia furiozo, ke tio atingis
la cxielon.
But a prophet of the LORD was there, whose name was Oded:
and he went out before the host that came to Samaria, and
said unto them, Behold, because the LORD God of your fathers
was wroth with Judah, he hath delivered them into your hand,
and ye have slain them in a rage that reacheth up unto
heaven.
10 Nun la logxantojn de Judujo kaj Jerusalem vi intencas subigi
al vi kiel sklavojn kaj sklavinojn. Sed per tio vi farigxos
ja kulpaj antaux la Eternulo, via Dio.
And now ye purpose to keep under the children of Judah and
Jerusalem for bondmen and bondwomen unto you: but are there
not with you, even with you, sins against the LORD your God?
11 Auxskultu do min, kaj redonu la kaptitojn, kiujn vi prenis
el viaj fratoj, cxar ekscitigxis kontraux vi la flamo de
kolero de la Eternulo.
Now hear me therefore, and deliver the captives again, which
ye have taken captive of your brethren: for the fierce wrath
of the LORD is upon you.
12 Tiam levigxis kelkaj el la cxefoj de la Efraimidoj, Azarja,
filo de Jehohxanan, Berehxja, filo de Mesxilemot,
Jehxizkija, filo de Sxalum, kaj Amasa, filo de Hxadlaj,
kontraux tiuj, kiuj venis el la militistaro,
Then certain of the heads of the children of Ephraim,
Azariah the son of Johanan, Berechiah the son of
Meshillemoth, and Jehizkiah the son of Shallum, and Amasa
the son of Hadlai, stood up against them that came from the
war,
13 kaj diris al ili: Ne konduku cxi tien la kaptitojn, cxar
novan nian kulpon antaux la Eternulo vi intencas aldoni al
niaj pekoj kaj kulpoj; granda estas nia kulpo kaj la flama
kolero kontraux Izrael.
And said unto them, Ye shall not bring in the captives
hither: for whereas we have offended against the LORD
already, ye intend to add more to our sins and to our
trespass: for our trespass is great, and there is fierce
wrath against Israel.
14 Tiam la armitoj forlasis la kaptitojn kaj la rabitajxon
antaux la estroj kaj la tuta komunumo.
So the armed men left the captives and the spoil before the
princes and all the congregation.
15 Kaj levigxis la viroj, menciitaj laux iliaj nomoj, prenis la
kaptitojn, kaj cxiujn el iliaj nuduloj ili vestis per parto
de la rabitajxo, vestis ilin, donis al ili sxuojn, donis al
ili mangxi kaj trinki, sxmiris ilin per oleo, sidigis sur
azenoj cxiujn senfortulojn, forkondukis ilin en Jerihxon, la
urbon de Palmoj, al iliaj fratoj; kaj ili mem revenis en
Samarion.
And the men which were expressed by name rose up, and took
the captives, and with the spoil clothed all that were naked
among them, and arrayed them, and shod them, and gave them
to eat and to drink, and anointed them, and carried all the
feeble of them upon asses, and brought them to Jericho, the
city of palm trees, to their brethren: then they returned to
Samaria.
16 En tiu tempo la regxo Ahxaz sendis al la regxoj de Asirio,
ke ili helpu al li.
At that time did king Ahaz send unto the kings of Assyria to
help him.
17 Ankaux la Edomidoj venis, venkobatis la Judojn, kaj
forkaptis kaptitojn.
For again the Edomites had come and smitten Judah, and
carried away captives.
18 Ankaux la Filisxtoj invadis la urbojn de la malaltajxo kaj
de la sudo de Judujo, kaj venkoprenis la urbojn Bet-Sxemesx,
Ajalon, Gederot, Sohxo kun gxiaj filinurboj, Timna kun gxiaj
filinurboj, kaj Gimzo kun gxiaj filinurboj, kaj enlogxigxis
tie.
The Philistines also had invaded the cities of the low
country, and of the south of Judah, and had taken
Bethshemesh, and Ajalon, and Gederoth, and Shocho with the
villages thereof, and Timnah with the villages thereof,
Gimzo also and the villages thereof: and they dwelt there.
19 Cxar la Eternulo humiligis Judujon pro Ahxaz, regxo de
Izrael, kiu malcxastigis Judujon kaj krimis antaux la
Eternulo.
For the LORD brought Judah low because of Ahaz king of
Israel; for he made Judah naked, and transgressed sore
against the LORD.
20 Kaj venis kontraux lin Tiglat-Pileser, regxo de Asirio, kaj
premis lin, anstataux subteni lin;
And Tilgathpilneser king of Assyria came unto him, and
distressed him, but strengthened him not.
21 cxar Ahxaz prirabis la domon de la Eternulo kaj la regxan
domon kaj la eminentulojn, kaj donis al la regxo de Asirio,
tamen tio ne helpis al li.
For Ahaz took away a portion out of the house of the LORD,
and out of the house of the king, and of the princes, and
gave it unto the king of Assyria: but he helped him not.
22 En la tempo de sia mizero li plue krimis kontraux la
Eternulo, li, la regxo Ahxaz.
And in the time of his distress did he trespass yet more
against the LORD: this is that king Ahaz.
23 Kaj li alportadis oferojn al la dioj de la Damaskanoj, kiuj
venkobatis lin, kaj li diris: La dioj de la regxoj de Sirio
helpas al ili; tial mi oferados al ili, kaj ili helpos al
mi. Sed ili kauxzis falon al li kaj al la tuta Izrael.
For he sacrificed unto the gods of Damascus, which smote
him: and he said, Because the gods of the kings of Syria
help them, therefore will I sacrifice to them, that they may
help me. But they were the ruin of him, and of all Israel.
24 Kaj Ahxaz kolektis cxiujn vazojn de la domo de Dio kaj
disbatis la vazojn de la domo de Dio, kaj li sxlosis la
pordojn de la domo de la Eternulo, kaj faris al si altarojn
en cxiuj anguloj de Jerusalem.
And Ahaz gathered together the vessels of the house of God,
and cut in pieces the vessels of the house of God, and shut
up the doors of the house of the LORD, and he made him
altars in every corner of Jerusalem.
25 Kaj en cxiuj urboj de Judujo li faris altajxojn, por incensi
al aliaj dioj, kaj li kolerigis la Eternulon, Dion de liaj
patroj.
And in every several city of Judah he made high places to
burn incense unto other gods, and provoked to anger the LORD
God of his fathers.
26 Lia cetera historio kaj lia tuta konduto, la antauxa kaj la
lasta, estas priskribitaj en la libro de la regxoj de Judujo
kaj Izrael.
Now the rest of his acts and of all his ways, first and
last, behold, they are written in the book of the kings of
Judah and Israel.
27 Kaj Ahxaz ekdormis kun sian patroj, kaj oni enterigis lin en
la urbo, en Jerusalem; cxar oni ne metis lin en la tombojn
de la regxoj de Izrael. Kaj anstataux li ekregxis lia filoj
Hxizkija.
And Ahaz slept with his fathers, and they buried him in the
city, even in Jerusalem: but they brought him not into the
sepulchres of the kings of Israel: and Hezekiah his son
reigned in his stead.
Cxapitro 29
1 Hxizkija farigxis regxo, havante la agxon de dudek kvin
jaroj, kaj dudek naux jarojn li regxis en Jerusalem. La
nomo de lia patrino estis Abija, filino de Zehxarja.
Hezekiah began to reign when he was five and twenty years
old, and he reigned nine and twenty years in Jerusalem. And
his mother's name was Abijah, the daughter of Zechariah.
2 Li agadis bone antaux la Eternulo, tiel same, kiel agadis
lia patro David.
And he did that which was right in the sight of the LORD,
according to all that David his father had done.
3 En la unua jaro de sia regxado, en la unua monato, li
malsxlosis la pordojn de la domo de la Eternulo kaj riparis
ilin.
He in the first year of his reign, in the first month,
opened the doors of the house of the LORD, and repaired
them.
4 Kaj li venigis la pastrojn kaj la Levidojn, kolektis ilin
sur la placo orienta,
And he brought in the priests and the Levites, and gathered
them together into the east street,
5 kaj diris al ili: Auxskultu min, ho Levidoj! nun vi sanktigu
vin, kaj sanktigu la domon de la Eternulo, Dio de viaj
patroj, kaj eljxetu la malpurajxon el la sanktejo.
And said unto them, Hear me, ye Levites, sanctify now
yourselves, and sanctify the house of the LORD God of your
fathers, and carry forth the filthiness out of the holy
place.
6 Cxar niaj patroj krimis, agadis malbone antaux la Eternulo,
nia Dio, forlasis Lin, forturnis sian vizagxon de la logxejo
de la Eternulo, kaj turnis al gxi sian dorson.
For our fathers have trespassed, and done that which was
evil in the eyes of the LORD our God, and have forsaken him,
and have turned away their faces from the habitation of the
LORD, and turned their backs.
7 Ili ankaux sxlosis la pordojn de la portiko, estingis la
lucernojn, incensojn ili ne incensis, kaj bruloferojn ili ne
faris en la sanktejo al Dio de Izrael.
Also they have shut up the doors of the porch, and put out
the lamps, and have not burned incense nor offered burnt
offerings in the holy place unto the God of Israel.
8 Kaj ekkoleris la Eternulo kontraux Judujo kaj Jerusalem; kaj
Li elmetis ilin al teruro, ruinigo, kaj mokado, kiel vi
vidas per viaj okuloj.
Wherefore the wrath of the LORD was upon Judah and
Jerusalem, and he hath delivered them to trouble, to
astonishment, and to hissing, as ye see with your eyes.
9 Kaj jen niaj patroj falis de glavo, kaj niaj filoj, filinoj,
kaj edzinoj estas pro tio en kaptiteco.
For, lo, our fathers have fallen by the sword, and our sons
and our daughters and our wives are in captivity for this.
10 Nun mi intencas fari interligon kun la Eternulo, Dio de
Izrael, por ke Li forigu de ni la flamon de Sia kolero.
Now it is in mine heart to make a covenant with the LORD God
of Israel, that his fierce wrath may turn away from us.
11 Miaj infanoj, nun ne estu malzorgaj, cxar vin elektis la
Eternulo, ke vi staru antaux Li, ke vi servu al Li, kaj ke
vi estu por Li servantoj kaj incensantoj.
My sons, be not now negligent: for the LORD hath chosen you
to stand before him, to serve him, and that ye should
minister unto him, and burn incense.
12 Tiam levigxis la Levidoj: Mahxat, filo de Amasaj, Joel, filo
de Azarja, el la Kehatidoj; kaj el la Merariidoj: Kisx, filo
de Abdi, Azarja, filo de Jehalelel; kaj el la Gersxonidoj:
Joahx, filo de Zima, kaj Eden, filo de Joahx;
Then the Levites arose, Mahath the son of Amasai, and Joel
the son of Azariah, of the sons of the Kohathites: and of
the sons of Merari, Kish the son of Abdi, and Azariah the
son of Jehalelel: and of the Gershonites; Joah the son of
Zimmah, and Eden the son of Joah:
13 kaj el la idoj de Elicafan: Sximri kaj Jeiel; kaj el la idoj
de Asaf: Zehxarja kaj Matanja;
And of the sons of Elizaphan; Shimri, and Jeiel: and of the
sons of Asaph; Zechariah, and Mattaniah:
14 kaj el la idoj de Heman: Jehxiel kaj Sximei; kaj el la idoj
de Jedutun: Sxemaja kaj Uziel.
And of the sons of Heman; Jehiel, and Shimei: and of the
sons of Jeduthun; Shemaiah, and Uzziel.
15 Kaj ili kolektis siajn fratojn kaj sanktigis sin; kaj ili
eniris, laux la ordono de la regxo, konforme al la vortoj de
la Eternulo, por purigi la domon de la Eternulo.
And they gathered their brethren, and sanctified themselves,
and came, according to the commandment of the king, by the
words of the LORD, to cleanse the house of the LORD.
16 Kaj la pastroj eniris en la internon de la domo de la
Eternulo, por purigi; kaj cxion malpuran, kion ili trovis en
la templo de la Eternulo, ili elportis sur la korton de la
domo de la Eternulo; kaj tion prenis la Levidoj, por elporti
eksteren, al la torento Kidron.
And the priests went into the inner part of the house of the
LORD, to cleanse it, and brought out all the uncleanness
that they found in the temple of the LORD into the court of
the house of the LORD. And the Levites took it, to carry it
out abroad into the brook Kidron.
17 Ili komencis la sanktigadon en la unua tago de la unua
monato, kaj en la oka tago de la monato ili eniris en la
portikon de la Eternulo; ili sanktigis la domon de la
Eternulo dum ok tagoj, kaj en la dek-sesa tago de la unua
monato ili finis.
Now they began on the first day of the first month to
sanctify, and on the eighth day of the month came they to
the porch of the LORD: so they sanctified the house of the
LORD in eight days; and in the sixteenth day of the first
month they made an end.
18 Kaj ili eniris internen al la regxo Hxizkija, kaj diris: Ni
purigis la tutan domon de la Eternulo, kaj la altaron de
bruloferoj kaj cxiujn gxiajn vazojn, kaj la tablon de la
panoj de propono kaj cxiujn gxiajn vazojn;
Then they went in to Hezekiah the king, and said, We have
cleansed all the house of the LORD, and the altar of burnt
offering, with all the vessels thereof, and the shewbread
table, with all the vessels thereof.
19 kaj cxiujn vazojn, kiujn la regxo Ahxaz dum sia regxado
malpurigis per siaj krimoj, ni pretigis kaj sanktigis, kaj
jen ili estas antaux la altaro de la Eternulo.
Moreover all the vessels, which king Ahaz in his reign did
cast away in his transgression, have we prepared and
sanctified, and, behold, they are before the altar of the
LORD.
20 La regxo Hxizkija levigxis frue matene, kunvenigis la
estrojn de la urbo, kaj iris en la domon de la Eternulo.
Then Hezekiah the king rose early, and gathered the rulers
of the city, and went up to the house of the LORD.
21 Kaj ili alkondukis sep bovojn, sep virsxafojn, sep
sxafidojn, kaj sep kaprojn, kiel pekoferon pro la regno, pro
la sanktejo, kaj pro Judujo; kaj li ordonis al la Aaronidoj,
la pastroj, fari bruloferon sur la altaro de la Eternulo.
And they brought seven bullocks, and seven rams, and seven
lambs, and seven he goats, for a sin offering for the
kingdom, and for the sanctuary, and for Judah. And he
commanded the priests the sons of Aaron to offer them on the
altar of the LORD.
22 Kaj oni bucxis la bovojn, kaj la pastroj prenis la sangon
kaj aspergis la altaron; kaj oni bucxis la virsxafojn kaj
aspergis per la sango la altaron; kaj oni bucxis la
sxafidojn kaj aspergis per la sango la altaron.
So they killed the bullocks, and the priests received the
blood, and sprinkled it on the altar: likewise, when they
had killed the rams, they sprinkled the blood upon the
altar: they killed also the lambs, and they sprinkled the
blood upon the altar.
23 Kaj oni alkondukis la propekajn kaprojn antaux la regxon kaj
la komunumon, kaj ili metis siajn manojn sur ilin.
And they brought forth the he goats for the sin offering
before the king and the congregation; and they laid their
hands upon them:
24 Kaj la pastroj ilin bucxis, kaj senpekigis per ilia sango la
altaron, por pekliberigi la tutan Izraelon; cxar pro la tuta
Izrael, diris la regxo, estas la brulofero kaj la pekofero.
And the priests killed them, and they made reconciliation
with their blood upon the altar, to make an atonement for
all Israel: for the king commanded that the burnt offering
and the sin offering should be made for all Israel.
25 Kaj li starigis la Levidojn en la domo de la Eternulo kun
cimbaloj, psalteroj, kaj harpoj, laux la preskribo de David,
de Gad, la viziisto de la regxo, kaj de la profeto Natan;
cxar de la Eternulo estis tiu preskribo per Liaj profetoj.
And he set the Levites in the house of the LORD with
cymbals, with psalteries, and with harps, according to the
commandment of David, and of Gad the king's seer, and Nathan
the prophet: for so was the commandment of the LORD by his
prophets.
26 Kaj starigxis la Levidoj kun la instrumentoj de David, kaj
la pastroj kun la trumpetoj.
And the Levites stood with the instruments of David, and the
priests with the trumpets.
27 Kaj Hxizkija ordonis, ke oni faru la bruloferon sur la
altaro. Kaj en la momento, kiam komencigxis la brulofero,
komencigxis la kantado al la Eternulo, akompanata de
trumpetoj kaj de instrumentoj de David, regxo de Izrael.
And Hezekiah commanded to offer the burnt offering upon the
altar. And when the burnt offering began, the song of the
LORD began also with the trumpets, and with the instruments
ordained by David king of Israel.
28 Kaj la tuta popolo adorklinigxis, kaj la kantado de la
kantistoj kaj la trumpetado de la trumpetistoj dauxris gxis
la fino de la brulofero.
And all the congregation worshipped, and the singers sang,
and the trumpeters sounded: and all this continued until the
burnt offering was finished.
29 Kiam la brulofero estis finita, la regxo, kaj cxiuj, kiuj
trovigxis kun li, ekgenuis kaj adorklinigxis.
And when they had made an end of offering, the king and all
that were present with him bowed themselves, and worshipped.
30 Kaj la regxo Hxizkija kaj la estroj diris al la Levidoj, ke
ili gloru la Eternulon per la vortoj de David kaj de la
viziisto Asaf; kaj ili glorkantis kun gxojo, fleksis sin,
kaj adorklinigxis.
Moreover Hezekiah the king and the princes commanded the
Levites to sing praise unto the LORD with the words of
David, and of Asaph the seer. And they sang praises with
gladness, and they bowed their heads and worshipped.
31 Kaj Hxizkija diris plue: Nun vi konsekris vin al la
Eternulo; aliru kaj konduku bucxoferojn kaj dankoferojn al
la domo de la Eternulo. Kaj la komunumo alkondukis
bucxoferojn kaj dankoferojn kaj memvolajn bruloferojn.
Then Hezekiah answered and said, Now ye have consecrated
yourselves unto the LORD, come near and bring sacrifices and
thank offerings into the house of the LORD. And the
congregation brought in sacrifices and thank offerings; and
as many as were of a free heart burnt offerings.
32 La nombro de la bruloferoj, kiujn la komunumo alkondukis,
estis: sepdek bovoj, cent virsxafoj, ducent sxafidoj; cxio
cxi tio estis bruloferoj al la Eternulo.
And the number of the burnt offerings, which the
congregation brought, was threescore and ten bullocks, an
hundred rams, and two hundred lambs: all these were for a
burnt offering to the LORD.
33 Da konsekritaj estis: sescent bovoj kaj tri mil sxafoj.
And the consecrated things were six hundred oxen and three
thousand sheep.
34 Sed la nombro de la pastroj estis tro malgranda, kaj ili ne
povis senfeligi cxiujn bruloferojn; tial helpis al ili iliaj
fratoj, la Levidoj, gxis la laboro estis finita kaj gxis la
pastroj sin sanktigis; cxar la Levidoj estis pli fervoraj en
la sinsanktigado, ol la pastroj.
But the priests were too few, so that they could not flay
all the burnt offerings: wherefore their brethren the
Levites did help them, till the work was ended, and until
the other priests had sanctified themselves: for the Levites
were more upright in heart to sanctify themselves than the
priests.
35 Ankaux tre multe estis da bruloferoj, kun la sebo de
pacoferoj kaj kun versxoferoj por la bruloferoj. Tiamaniere
estis preta la servado en la domo de la Eternulo.
And also the burnt offerings were in abundance, with the fat
of the peace offerings, and the drink offerings for every
burnt offering. So the service of the house of the LORD was
set in order.
36 Kaj gxojis Hxizkija kaj la tuta popolo pri tio, kion Dio
pretigis por la popolo; cxar neatendita estis la afero.
And Hezekiah rejoiced, and all the people, that God had
prepared the people: for the thing was done suddenly.
Cxapitro 30
1 Hxizkija sendis al la tuta Izrael kaj Jehuda, li skribis
ankaux leterojn al Efraim kaj Manase, ke ili venu en la
domon de la Eternulo, en Jerusalemon, por fari Paskon al la
Eternulo, Dio de Izrael.
And Hezekiah sent to all Israel and Judah, and wrote letters
also to Ephraim and Manasseh, that they should come to the
house of the LORD at Jerusalem, to keep the passover unto
the LORD God of Israel.
2 Kaj la regxo kaj liaj eminentuloj kaj la tuta komunumo en
Jerusalem per konsiligxo decidis fari la Paskon en la dua
monato;
For the king had taken counsel, and his princes, and all the
congregation in Jerusalem, to keep the passover in the
second month.
3 cxar ili ne povis fari gxin en tiu tempo pro tio, ke la
pastroj ne sanktigis sin en suficxa nombro kaj la popolo ne
kolektigxis en Jerusalem.
For they could not keep it at that time, because the priests
had not sanctified themselves sufficiently, neither had the
people gathered themselves together to Jerusalem.
4 La afero placxis al la regxo kaj al la tuta komunumo.
And the thing pleased the king and all the congregation.
5 Kaj ili decidis proklami en la tuta lando de Izrael, de
Beer-Sxeba gxis Dan, ke oni venu fari Paskon al la Eternulo,
Dio de Izrael, en Jerusalem; cxar jam delonge oni ne faris
gxin, kiel estas skribite.
So they established a decree to make proclamation throughout
all Israel, from Beersheba even to Dan, that they should
come to keep the passover unto the LORD God of Israel at
Jerusalem: for they had not done it of a long time in such
sort as it was written.
6 Kaj ekiris kurieroj kun leteroj de la regxo kaj de liaj
eminentuloj en la tutan landon de Izrael kaj Jehuda, kun
jena ordono de la regxo: Ho idoj de Izrael, revenu al la
Eternulo, Dio de Abraham, Isaak, kaj Izrael, kaj tiam Li
revenos al la savigxintoj, kiuj restis cxe vi de la mano de
la regxoj de Asirio.
So the posts went with the letters from the king and his
princes throughout all Israel and Judah, and according to
the commandment of the king, saying, Ye children of Israel,
turn again unto the LORD God of Abraham, Isaac, and Israel,
and he will return to the remnant of you, that are escaped
out of the hand of the kings of Assyria.
7 Kaj ne estu kiel viaj patroj kaj viaj fratoj, kiuj krimis
kontraux la Eternulo, Dio de iliaj patroj, kaj kiujn Li tial
elmetis al ruinigo, kiel vi vidas.
And be not ye like your fathers, and like your brethren,
which trespassed against the LORD God of their fathers, who
therefore gave them up to desolation, as ye see.
8 Nun ne estu malmolnukaj kiel viaj patroj: donu la manon al
la Eternulo, kaj venu en Lian sanktejon, kiun Li sanktigis
por cxiam, kaj servu al la Eternulo, via Dio, kaj Li
deturnos de vi la flamon de Sia kolero.
Now be ye not stiffnecked, as your fathers were, but yield
yourselves unto the LORD, and enter into his sanctuary,
which he hath sanctified for ever: and serve the LORD your
God, that the fierceness of his wrath may turn away from
you.
9 Cxar se vi revenos al la Eternulo, viaj fratoj kaj viaj
filoj trovos favorkorecon cxe tiuj, kiuj ilin forkaptis, kaj
povos reveni en cxi tiun landon; cxar kompatema kaj
favorkora estas la Eternulo, via Dio, kaj Li ne deturnos de
vi Sian vizagxon, se vi revenos al Li.
For if ye turn again unto the LORD, your brethren and your
children shall find compassion before them that lead them
captive, so that they shall come again into this land: for
the LORD your God is gracious and merciful, and will not
turn away his face from you, if ye return unto him.
10 La kurieroj iris de urbo al urbo en la lando de Efraim kaj
Manase kaj gxis la lando de Zebulun; sed oni ridis pri ili
kaj mokis ilin.
So the posts passed from city to city through the country of
Ephraim and Manasseh even unto Zebulun: but they laughed
them to scorn, and mocked them.
11 Nur kelkaj el la Asxeridoj, Manaseidoj, kaj Zebulunidoj
humiligxis, kaj venis en Jerusalemon.
Nevertheless divers of Asher and Manasseh and of Zebulun
humbled themselves, and came to Jerusalem.
12 Super Judujo estis la mano de Dio, por doni al ili
unuanimecon, por plenumi la ordonon de la regxo kaj de la
eminentuloj konforme al la vorto de la Eternulo.
Also in Judah the hand of God was to give them one heart to
do the commandment of the king and of the princes, by the
word of the LORD.
13 Kaj kolektigxis en Jerusalem multe da popolo, por fari la
feston de macoj en la dua monato, tre granda homamaso.
And there assembled at Jerusalem much people to keep the
feast of unleavened bread in the second month, a very great
congregation.
14 Kaj ili levigxis, kaj forigis la altarojn, kiuj estis en
Jerusalem; kaj cxion, sur kio oni faradis incensadon, ili
forigis kaj jxetis en la torenton Kidron.
And they arose and took away the altars that were in
Jerusalem, and all the altars for incense took they away,
and cast them into the brook Kidron.
15 Kaj ili bucxis la Paskon en la dek-kvara tago de la dua
monato. La pastroj kaj la Levidoj hontis, kaj sanktigis sin
kaj venigis la bruloferojn al la domo de la Eternulo.
Then they killed the passover on the fourteenth day of the
second month: and the priests and the Levites were ashamed,
and sanctified themselves, and brought in the burnt
offerings into the house of the LORD.
16 Kaj ili staris sur siaj postenoj laux la preskribo, konforme
al la instruo de Moseo, la homo de Dio. La pastroj aspergis
per la sango el la manoj de la Levidoj.
And they stood in their place after their manner, according
to the law of Moses the man of God: the priests sprinkled
the blood, which they received of the hand of the Levites.
17 Cxar en la komunumo estis multaj, kiuj sin ne sanktigis,
tial la Levidoj okupis sin per la bucxado de la Paskoj
anstataux cxiu, kiu ne estis pura, por esti sanktigata al la
Eternulo.
For there were many in the congregation that were not
sanctified: therefore the Levites had the charge of the
killing of the passovers for every one that was not clean,
to sanctify them unto the LORD.
18 Multaj el la popolo, plejparte el Efraim, Manase, Isahxar,
kaj Zebulun, ne purigis sin; tamen ili mangxis la Paskon, ne
konforme al la preskribo; sed Hxizkija pregxis pri ili,
dirante: La Eternulo, la bona, pardonu cxiun,
For a multitude of the people, even many of Ephraim, and
Manasseh, Issachar, and Zebulun, had not cleansed
themselves, yet did they eat the passover otherwise than it
was written. But Hezekiah prayed for them, saying, The good
LORD pardon every one
19 kiu pretigis sian koron, por turni sin al Dio, la Eternulo,
Dio de liaj patroj, kvankam ne konforme al la sankta
purigxo.
That prepareth his heart to seek God, the LORD God of his
fathers, though he be not cleansed according to the
purification of the sanctuary.
20 Kaj la Eternulo auxskultis Hxizkijan kaj pardonis la
popolon.
And the LORD hearkened to Hezekiah, and healed the people.
21 Kaj la Izraelidoj, kiuj trovigxis en Jerusalem, faris la
feston de macoj dum sep tagoj en granda gxojo; kaj cxiutage
la Levidoj kaj la pastroj glorkantis al la Eternulo per
instrumentoj, difinitaj por glorado de la Eternulo.
And the children of Israel that were present at Jerusalem
kept the feast of unleavened bread seven days with great
gladness: and the Levites and the priests praised the LORD
day by day, singing with loud instruments unto the LORD.
22 Kaj Hxizkija parolis afable al cxiuj Levidoj, kiuj
distingigxis en la servado al la Eternulo. Kaj oni mangxis
la festan mangxajxon dum sep tagoj, alportante pacoferojn,
kaj dankante la Eternulon, Dion de iliaj patroj.
And Hezekiah spake comfortably unto all the Levites that
taught the good knowledge of the LORD: and they did eat
throughout the feast seven days, offering peace offerings,
and making confession to the LORD God of their fathers.
23 Kaj la tuta komunumo interkonsiligxe decidis festi aliajn
sep tagojn, kaj ili pasigis la sep tagojn en gajeco.
And the whole assembly took counsel to keep other seven
days: and they kept other seven days with gladness.
24 Cxar Hxizkija, regxo de Judujo, donis por la popolo mil
bovojn kaj sep mil sxafojn, kaj la eminentuloj donis al la
popolo mil bovojn kaj dek mil sxafojn; kaj jam tre multaj el
la pastroj sin sanktigis.
For Hezekiah king of Judah did give to the congregation a
thousand bullocks and seven thousand sheep; and the princes
gave to the congregation a thousand bullocks and ten
thousand sheep: and a great number of priests sanctified
themselves.
25 Kaj gxojis la tuta komunumo de la Judoj kaj la pastroj kaj
la Levidoj, kaj la tuta popolamaso, kiu venis de Izrael, kaj
la aligentuloj, kiuj venis el la lando de Izrael kaj kiuj
logxis en Judujo.
And all the congregation of Judah, with the priests and the
Levites, and all the congregation that came out of Israel,
and the strangers that came out of the land of Israel, and
that dwelt in Judah, rejoiced.
26 Kaj estis granda gxojo en Jerusalem; cxar de la tempo de
Salomono, filo de David, regxo de Izrael, ne estis io simila
en Jerusalem.
So there was great joy in Jerusalem: for since the time of
Solomon the son of David king of Israel there was not the
like in Jerusalem.
27 Kaj levigxis la pastroj kaj la Levidoj kaj benis la popolon;
kaj auxskultita estis ilia vocxo, kaj venis ilia pregxo en
Lian sanktan logxejon, en la cxielon.
Then the priests the Levites arose and blessed the people:
and their voice was heard, and their prayer came up to his
holy dwelling place, even unto heaven.
Cxapitro 31
1 Kiam cxio cxi tio finigxis, cxiuj Izraelidoj, kiuj tie
trovigxis, eliris en la urbojn de Judujo, kaj disrompis la
statuojn, dishakis la sanktajn stangojn, kaj detruis la
altajxojn kaj la altarojn en la tuta Judujo, kaj en la
regionoj de Benjamen, de Efraim, kaj de Manase, gxis plena
ekstermo. Kaj reiris cxiuj Izraelidoj cxiu al sia
posedajxo, al siaj urboj.
Now when all this was finished, all Israel that were present
went out to the cities of Judah, and brake the images in
pieces, and cut down the groves, and threw down the high
places and the altars out of all Judah and Benjamin, in
Ephraim also and Manasseh, until they had utterly destroyed
them all. Then all the children of Israel returned, every
man to his possession, into their own cities.
2 Kaj Hxizkija starigis la grupojn de la pastroj kaj de la
Levidoj laux ilia ordo, cxiun laux gxia destino, la pastrojn
kaj la Levidojn por la bruloferoj kaj por la pacoferoj, por
servado, por lauxdkantado kaj glorkantado, cxe la pordegoj
de la tendaro de la Eternulo.
And Hezekiah appointed the courses of the priests and the
Levites after their courses, every man according to his
service, the priests and Levites for burnt offerings and for
peace offerings, to minister, and to give thanks, and to
praise in the gates of the tents of the LORD.
3 Kaj la regxo destinis parton el sia havajxo por bruloferoj:
por la bruloferoj matenaj kaj vesperaj, por la bruloferoj
sabataj, monatkomencaj, kaj festaj, kiel estas skribite en
la instruo de la Eternulo.
He appointed also the king's portion of his substance for
the burnt offerings, to wit, for the morning and evening
burnt offerings, and the burnt offerings for the sabbaths,
and for the new moons, and for the set feasts, as it is
written in the law of the LORD.
4 Kaj li ordonis al la popolo, kiu logxis en Jerusalem, donadi
vivrimedojn al la pastroj kaj al la Levidoj, por ke ili povu
fordoni sin al la instruo de la Eternulo.
Moreover he commanded the people that dwelt in Jerusalem to
give the portion of the priests and the Levites, that they
might be encouraged in the law of the LORD.
5 Kiam cxi tiu ordono disvastigxis, la Izraelidoj alportis
multe da unuaajxoj el greno, mosto, oleo, kaj mielo, kaj
diversajn kampajn produktajxojn, kaj ankaux dekonajxojn el
cxio ili multe alportis.
And as soon as the commandment came abroad, the children of
Israel brought in abundance the firstfruits of corn, wine,
and oil, and honey, and of all the increase of the field;
and the tithe of all things brought they in abundantly.
6 Kaj la Izraelidoj kaj la Judoj, kiuj logxis en la urboj de
Judujo, ankaux alportis dekonajxon el bovoj kaj sxafoj, kaj
dekonajxon sanktan, konsekritan al la Eternulo, ilia Dio;
kaj ili amasigis grandajn amasojn.
And concerning the children of Israel and Judah, that dwelt
in the cities of Judah, they also brought in the tithe of
oxen and sheep, and the tithe of holy things which were
consecrated unto the LORD their God, and laid them by heaps.
7 En la tria monato oni komencis la arangxadon de la amasoj,
kaj en la sepa monato oni finis.
In the third month they began to lay the foundation of the
heaps, and finished them in the seventh month.
8 Kiam Hxizkija kaj la estroj venis kaj ekvidis la amasojn,
ili benis la Eternulon kaj Lian popolon Izrael.
And when Hezekiah and the princes came and saw the heaps,
they blessed the LORD, and his people Israel.
9 Kaj Hxizkija demandis la pastrojn kaj la Levidojn pri la
amasoj.
Then Hezekiah questioned with the priests and the Levites
concerning the heaps.
10 Kaj respondis al li Azarja, la cxefpastro, el la domo de
Cadok, kaj diris: De la momento, kiam oni komencis portadi
la donojn en la domon de la Eternulo, oni mangxis kaj
satigxis, kaj restis ankoraux multe; cxar la Eternulo benis
Sian popolon; el la restajxo kolektigxis cxi tiu amasego.
And Azariah the chief priest of the house of Zadok answered
him, and said, Since the people began to bring the offerings
into the house of the LORD, we have had enough to eat, and
have left plenty: for the LORD hath blessed his people; and
that which is left is this great store.
11 Kaj Hxizkija ordonis pretigi cxambrojn cxe la domo de la
Eternulo. Kaj oni pretigis.
Then Hezekiah commanded to prepare chambers in the house of
the LORD; and they prepared them,
12 Kaj oni transportis tien la donojn, la dekonajxojn, kaj la
konsekritajxojn kun fideleco. Estro super tio estis
Konanja, la Levido, kaj lia frato Sximei estis la dua post
li.
And brought in the offerings and the tithes and the
dedicated things faithfully: over which Cononiah the Levite
was ruler, and Shimei his brother was the next.
13 Kaj Jehxiel, Azazja, Nahxat, Asahel, Jerimot, Jozabad,
Eliel, Jisxmahxja, Mahxat, kaj Benaja estis oficistoj apud
Konanja kaj lia frato Sximei, laux ordono de la regxo
Hxizkija, kaj de Azarja, estro en la domo de Dio.
And Jehiel, and Azaziah, and Nahath, and Asahel, and
Jerimoth, and Jozabad, and Eliel, and Ismachiah, and Mahath,
and Benaiah, were overseers under the hand of Cononiah and
Shimei his brother, at the commandment of Hezekiah the king,
and Azariah the ruler of the house of God.
14 Kore, filo de Jimna, Levido pordegisto cxe la flanko
orienta, estis super la memvolaj donoj al Dio, super la
oferdonoj, alportataj al la Eternulo, kaj super la
plejsanktajxoj.
And Kore the son of Imnah the Levite, the porter toward the
east, was over the freewill offerings of God, to distribute
the oblations of the LORD, and the most holy things.
15 Liaj helpantoj estis Eden, Minjamin, Jesxua, Sxemaja,
Amarja, kaj Sxehxanja, en la urboj de la pastroj, por fidele
disdonadi al siaj fratoj lauxgrupe, al la grandaj kaj al la
malgrandaj
And next him were Eden, and Miniamin, and Jeshua, and
Shemaiah, Amariah, and Shecaniah, in the cities of the
priests, in their set office, to give to their brethren by
courses, as well to the great as to the small:
16 (krom la registritaj virseksuloj, havantaj la agxon de tri
jaroj kaj pli, de cxiuj, kiuj iradis cxiutage en la domon de
la Eternulo laux siaj oficoj kaj grupoj),
Beside their genealogy of males, from three years old and
upward, even unto every one that entereth into the house of
the LORD, his daily portion for their service in their
charges according to their courses;
17 al la registritaj pastroj, laux iliaj patrodomoj, kaj al la
Levidoj, havantaj la agxon de dudek jaroj kaj pli, laux
iliaj oficoj kaj grupoj,
Both to the genealogy of the priests by the house of their
fathers, and the Levites from twenty years old and upward,
in their charges by their courses;
18 al la registritoj kun cxiuj iliaj malgrandaj infanoj,
edzinoj, filoj, kaj filinoj, al la tuta komunumo, por ke ili
fidele dedicxu sin al la sanktaj aferoj.
And to the genealogy of all their little ones, their wives,
and their sons, and their daughters, through all the
congregation: for in their set office they sanctified
themselves in holiness:
19 Kaj por la Aaronidoj, la pastroj, sur la antauxurbaj kampoj
de iliaj urboj, de cxiu urbo, la nomitaj viroj estis
destinitaj, por doni partojn al cxiu virseksulo inter la
pastroj kaj al cxiu registrito inter la Levidoj.
Also of the sons of Aaron the priests, which were in the
fields of the suburbs of their cities, in every several
city, the men that were expressed by name, to give portions
to all the males among the priests, and to all that were
reckoned by genealogies among the Levites.
20 Tion faris Hxizkija en la tuta Judujo, kaj li agadis bone,
juste, kaj vere antaux la Eternulo, lia Dio.
And thus did Hezekiah throughout all Judah, and wrought that
which was good and right and truth before the LORD his God.
21 Kaj en cxiuj faroj, kiujn li entreprenis koncerne la
servadon en la domo de Dio, la instruon kaj la ordonon pri
la sinturnado al sia Dio, li agadis el la tuta koro, kaj li
havis sukceson.
And in every work that he began in the service of the house
of God, and in the law, and in the commandments, to seek his
God, he did it with all his heart, and prospered.
Cxapitro 32
1 Post tiuj aferoj kaj verajxoj venis Sanhxerib, regxo de
Asirio; li venis en Judujon, eksiegxis la fortikigitajn
urbojn, kaj intencis forsxiri ilin al si.
After these things, and the establishment thereof,
Sennacherib king of Assyria came, and entered into Judah,
and encamped against the fenced cities, and thought to win
them for himself.
2 Kiam Hxizkija vidis, ke Sanhxerib venis kaj intencas militi
kontraux Jerusalem,
And when Hezekiah saw that Sennacherib was come, and that he
was purposed to fight against Jerusalem,
3 li konsiligxis kun siaj eminentuloj kaj fortuloj, kaj
decidis sxutkovri la akvon de la fontoj, kiuj estis ekster
la urbo; kaj ili helpis al li.
He took counsel with his princes and his mighty men to stop
the waters of the fountains which were without the city: and
they did help him.
4 Kaj kolektigxis multe da popolo, kaj ili sxutkovris cxiujn
fontojn, kaj la torenton, kiu fluas meze de la lando, cxar
ili diris: Por kio permesi, ke la regxoj de Asirio, veninte,
trovu multe da akvo?
So there was gathered much people together, who stopped all
the fountains, and the brook that ran through the midst of
the land, saying, Why should the kings of Assyria come, and
find much water?
5 Kaj li estis kuragxa, kaj li prikonstruis la tutan
difektigxintan muregon, li plialtigis la turojn, kaj
konstruis ekstere ankoraux alian muregon, kaj li fortikigis
Milon apud la urbo de David, kaj pretigis multe da bataliloj
kaj da sxildoj.
Also he strengthened himself, and built up all the wall that
was broken, and raised it up to the towers, and another wall
without, and repaired Millo in the city of David, and made
darts and shields in abundance.
6 Kaj li starigis militestrojn super la popolo, kaj li
kunvenigis ilin al si sur la placon antaux la pordego de la
urbo, kaj vigligis ilian koron, dirante:
And he set captains of war over the people, and gathered
them together to him in the street of the gate of the city,
and spake comfortably to them, saying,
7 Estu kuragxaj kaj fortaj, ne timu, kaj ne sentu teruron
antaux la regxo de Asirio kaj antaux la tuta homamaso, kiu
estas kun li, cxar kun ni estas pli, ol kun li:
Be strong and courageous, be not afraid nor dismayed for the
king of Assyria, nor for all the multitude that is with him:
for there be more with us than with him:
8 kun li estas brako karna, sed kun ni estas la Eternulo, nia
Dio, por helpi al ni kaj por batali en niaj bataloj. Kaj la
popolo vigligxis de la vortoj de Hxizkija, regxo de Judujo.
With him is an arm of flesh; but with us is the LORD our God
to help us, and to fight our battles. And the people rested
themselves upon the words of Hezekiah king of Judah.
9 Post tio Sanhxerib, regxo de Asirio, sendis siajn servantojn
en Jerusalemon (li mem estis cxe Lahxisx kune kun sia tuta
militistaro) al Hxizkija, regxo de Judujo, kaj al cxiuj
Judoj en Jerusalem, por diri:
After this did Sennacherib king of Assyria send his servants
to Jerusalem, (but he himself laid siege against Lachish,
and all his power with him,) unto Hezekiah king of Judah,
and unto all Judah that were at Jerusalem, saying,
10 Tiele diras Sanhxerib, regxo de Asirio: Kion vi fidas,
logxante en la fortikajxo de Jerusalem?
Thus saith Sennacherib king of Assyria, Whereon do ye trust,
that ye abide in the siege in Jerusalem?
11 Hxizkija trompis vin, por mortigi vin de malsato kaj soifo,
se li diras al vi: La Eternulo, nia Dio, savos nin el la
mano de la regxo de Asirio.
Doth not Hezekiah persuade you to give over yourselves to
die by famine and by thirst, saying, The LORD our God shall
deliver us out of the hand of the king of Assyria?
12 Li mem, Hxizkija, forigis ja Liajn altajxojn kaj Liajn
altarojn, kaj ordonis al Judujo kaj Jerusalem, dirante:
Antaux unu sola altaro adorklinigxu kaj sur gxi incensu.
Hath not the same Hezekiah taken away his high places and
his altars, and commanded Judah and Jerusalem, saying, Ye
shall worship before one altar, and burn incense upon it?
13 Cxu vi ne scias, kion mi kaj miaj patroj faris al cxiuj
popoloj de la landoj? Cxu la dioj de la nacioj de la landoj
povis savi ilian landon el mia mano?
Know ye not what I and my fathers have done unto all the
people of other lands? were the gods of the nations of those
lands any ways able to deliver their lands out of mine hand?
14 Kiu el cxiuj dioj de tiuj nacioj, kiujn miaj patroj
ekstermis, povis savi sian popolon el mia mano, ke via Dio
povus savi vin el mia mano?
Who was there among all the gods of those nations that my
fathers utterly destroyed, that could deliver his people out
of mine hand, that your God should be able to deliver you
out of mine hand?
15 Hxizkija do ne trompu vin kaj ne logu vin tiamaniere, kaj vi
ne kredu al li. Se neniu dio de iu ajn nacio kaj regno
povis savis sian popolon el mia mano kaj el la mano de miaj
patroj, ankaux viaj dioj ne savos vin el mia mano.
Now therefore let not Hezekiah deceive you, nor persuade you
on this manner, neither yet believe him: for no god of any
nation or kingdom was able to deliver his people out of mine
hand, and out of the hand of my fathers: how much less shall
your God deliver you out of mine hand?
16 Kaj ankoraux pli liaj servantoj parolis kontraux Dio, la
Eternulo, kaj kontraux Lia servanto Hxizkija.
And his servants spake yet more against the LORD God, and
against his servant Hezekiah.
17 Kaj leterojn li skribis, por insulti la Eternulon, Dion de
Izrael, kaj dirante pri Li tiele: Kiel la dioj de la nacioj
de la landoj ne savis sian popolon el mia mano, tiel ankaux
la Dio de Hxizkija ne savos Sian popolon el mia mano.
He wrote also letters to rail on the LORD God of Israel, and
to speak against him, saying, As the gods of the nations of
other lands have not delivered their people out of mine
hand, so shall not the God of Hezekiah deliver his people
out of mine hand.
18 Kaj ili kriis per lauxta vocxo en la Juda lingvo al la
popolo Jerusalema, kiu estis sur la murego, por timigi gxin
kaj senkuragxigi gxin, por ke ili povu venkopreni la urbon.
Then they cried with a loud voice in the Jews' speech unto
the people of Jerusalem that were on the wall, to affright
them, and to trouble them; that they might take the city.
19 Kaj ili parolis pri Dio de Jerusalem tiel, kiel pri la dioj
de la popoloj de la tero, faritajxo de homaj manoj.
And they spake against the God of Jerusalem, as against the
gods of the people of the earth, which were the work of the
hands of man.
20 Sed la regxo Hxizkija, kaj la profeto Jesaja, filo de Amoc,
ekpregxis pri tio kaj kriis al la cxielo.
And for this cause Hezekiah the king, and the prophet Isaiah
the son of Amoz, prayed and cried to heaven.
21 Kaj la Eternulo sendis angxelon, kaj li ekstermis cxiujn
fortulojn kaj eminentulojn kaj estrojn en la tendaro de la
regxo de Asirio. Kaj cxi tiu revenis kun honto en sian
landon; kaj kiam li eniris en la domon de sia dio, homoj,
kiuj elvenis el liaj propraj lumboj, faligis lin per glavo.
And the LORD sent an angel, which cut off all the mighty men
of valour, and the leaders and captains in the camp of the
king of Assyria. So he returned with shame of face to his
own land. And when he was come into the house of his god,
they that came forth of his own bowels slew him there with
the sword.
22 Tiamaniere la Eternulo savis Hxizkijan kaj la logxantojn de
Jerusalem el la mano de Sanhxerib, regxo de Asirio, kaj el
la manoj de cxiuj; kaj Li gardis ilin cxirkauxe.
Thus the LORD saved Hezekiah and the inhabitants of
Jerusalem from the hand of Sennacherib the king of Assyria,
and from the hand of all other, and guided them on every
side.
23 Tiam multaj alportadis donacojn al la Eternulo en Jerusalem,
kaj multekostajn objektojn al Hxizkija, regxo de Judujo.
Kaj post tio li altigxis en la okuloj de cxiuj nacioj.
And many brought gifts unto the LORD to Jerusalem, and
presents to Hezekiah king of Judah: so that he was magnified
in the sight of all nations from thenceforth.
24 En tiu tempo Hxizkija morte malsanigxis. Kaj li pregxis al
la Eternulo. Cxi Tiu parolis al li kaj donis al li
pruvosignon.
In those days Hezekiah was sick to the death, and prayed
unto the LORD: and he spake unto him, and he gave him a
sign.
25 Hxizkija ne repagis konforme al tio, kio estis farita por
li; lia koro fierigxis. Kaj ekscitigxis kolero kontraux li
kaj kontraux Judujo kaj Jerusalem.
But Hezekiah rendered not again according to the benefit
done unto him; for his heart was lifted up: therefore there
was wrath upon him, and upon Judah and Jerusalem.
26 Sed Hxizkija humiligxis pri la fierigxo de sia koro, li kaj
la logxantoj de Jerusalem; tial ne trafis lin la kolero de
la Eternulo en la tempo de Hxizkija.
Notwithstanding Hezekiah humbled himself for the pride of
his heart, both he and the inhabitants of Jerusalem, so that
the wrath of the LORD came not upon them in the days of
Hezekiah.
27 Hxizkija havis tre multe da ricxeco kaj honoro; kaj li faris
al si trezorejojn por argxento kaj oro, por multekostaj
sxtonoj, aromajxoj, sxildoj, kaj cxiaj valoraj objektoj,
And Hezekiah had exceeding much riches and honour: and he
made himself treasuries for silver, and for gold, and for
precious stones, and for spices, and for shields, and for
all manner of pleasant jewels;
28 ankaux provizejojn por la produktajxoj: greno, mosto, oleo,
kaj stalojn por cxiaspecaj brutoj, kaj sxafejojn por la
sxafoj.
Storehouses also for the increase of corn, and wine, and
oil; and stalls for all manner of beasts, and cotes for
flocks.
29 Kaj urbojn li konstruis al si. Kaj da sxafoj kaj bovoj li
havis multe, cxar Dio donis al li tre grandan havajxon.
Moreover he provided him cities, and possessions of flocks
and herds in abundance: for God had given him substance very
much.
30 Li, Hxizkija, sxtopkovris la supran fonton de Gihxon kaj
direktis gxin malsupren al la okcidenta flanko de la urbo de
David. Kaj Hxizkija havis sukceson en cxiu sia faro.
This same Hezekiah also stopped the upper watercourse of
Gihon, and brought it straight down to the west side of the
city of David. And Hezekiah prospered in all his works.
31 Nur kiam la senditoj de la princoj de Babel estis senditaj
al li, por demandi lin pri la signomiraklo, kiu aperis en la
lando, Dio lin forlasis, por elprovi lin, por scii cxion,
kion li havis en sia koro.
Howbeit in the business of the ambassadors of the princes of
Babylon, who sent unto him to enquire of the wonder that was
done in the land, God left him, to try him, that he might
know all that was in his heart.
32 La cetera historio de Hxizkija kaj liaj virtoj estas
priskribitaj en la vizio de la profeto Jesaja, filo de Amoc,
en la libro de la regxoj de Judujo kaj de Izrael.
Now the rest of the acts of Hezekiah, and his goodness,
behold, they are written in the vision of Isaiah the
prophet, the son of Amoz, and in the book of the kings of
Judah and Israel.
33 Kaj Hxizkija ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin
en la plej alta loko de la tomboj de la idoj de David; kaj
honoron faris al li post lia morto cxiuj Judoj kaj logxantoj
de Jerusalem. Kaj anstataux li ekregxis lia filo Manase.
And Hezekiah slept with his fathers, and they buried him in
the chiefest of the sepulchres of the sons of David: and all
Judah and the inhabitants of Jerusalem did him honour at his
death. And Manasseh his son reigned in his stead.
Cxapitro 33
1 La agxon de dek du jaroj havis Manase, kiam li farigxis
regxo, kaj kvindek kvin jarojn li regxis en Jerusalem.
Manasseh was twelve years old when he began to reign, and he
reigned fifty and five years in Jerusalem:
2 Li agadis malbone antaux la Eternulo, simile al la
abomenindajxoj de la nacioj, kiujn la Eternulo forpelis de
antaux la Izraelidoj.
But did that which was evil in the sight of the LORD, like
unto the abominations of the heathen, whom the LORD had cast
out before the children of Israel.
3 Li konstruis denove la altajxojn, kiujn detruis lia patro
Hxizkija; kaj li starigis altarojn al la Baaloj, faris
sanktajn stangojn, kaj adorklinigxis antaux la tuta armeo de
la cxielo kaj servis al gxi.
For he built again the high places which Hezekiah his father
had broken down, and he reared up altars for Baalim, and
made groves, and worshipped all the host of heaven, and
served them.
4 Li konstruis ankaux altarojn en la domo de la Eternulo, pri
kiu la Eternulo diris: En Jerusalem estos Mia nomo eterne.
Also he built altars in the house of the LORD, whereof the
LORD had said, In Jerusalem shall my name be for ever.
5 Li konstruis altarojn al la tuta armeo de la cxielo, sur la
du kortoj de la domo de la Eternulo.
And he built altars for all the host of heaven in the two
courts of the house of the LORD.
6 Li ankaux trairigis siajn filojn tra fajro en la valo de la
filo de Hinom, li esploradis la estontecon, auxguradis,
sorcxadis, starigis antauxdiristojn kaj magiistojn; li multe
agadis malbone antaux la Eternulo, kolerigante Lin.
And he caused his children to pass through the fire in the
valley of the son of Hinnom: also he observed times, and
used enchantments, and used witchcraft, and dealt with a
familiar spirit, and with wizards: he wrought much evil in
the sight of the LORD, to provoke him to anger.
7 La skulptajxon de la idolo, kiun li faris, li starigis en la
domo de Dio, pri kiu Dio diris al David kaj al lia filo
Salomono: En cxi tiu domo kaj en Jerusalem, kiun Mi elektis
inter cxiuj triboj de Izrael, Mi estigos Mian nomon por
eterne;
And he set a carved image, the idol which he had made, in
the house of God, of which God had said to David and to
Solomon his son, In this house, and in Jerusalem, which I
have chosen before all the tribes of Israel, will I put my
name for ever:
8 kaj Mi ne plu foririgos la piedon de Izrael de sur la tero,
kiun Mi destinis por viaj patroj, se ili nur observos por
plenumi cxion, kion Mi ordonis al ili, la tutan instruon,
legxojn, kaj preskribojn, donitajn per Moseo.
Neither will I any more remove the foot of Israel from out
of the land which I have appointed for your fathers; so that
they will take heed to do all that I have commanded them,
according to the whole law and the statutes and the
ordinances by the hand of Moses.
9 Manase delogis la Judojn kaj la logxantojn de Jerusalem en
tia grado, ke ili agadis pli malbone, ol tiuj nacioj, kiujn
la Eternulo ekstermis antaux la Izraelidoj.
So Manasseh made Judah and the inhabitants of Jerusalem to
err, and to do worse than the heathen, whom the LORD had
destroyed before the children of Israel.
10 La Eternulo parolis al Manase kaj al lia popolo, sed ili ne
auxskultis.
And the LORD spake to Manasseh, and to his people: but they
would not hearken.
11 Kaj la Eternulo venigis sur ilin la militestrojn de la regxo
de Asirio; kaj ili malliberigis Manasen per katenoj, ligis
lin per cxenoj, kaj forkondukis lin en Babelon.
Wherefore the LORD brought upon them the captains of the
host of the king of Assyria, which took Manasseh among the
thorns, and bound him with fetters, and carried him to
Babylon.
12 En sia mizero li ekpetegis la Eternulon, sian Dion, kaj li
tre humiligxis antaux la Dio de siaj patroj.
And when he was in affliction, he besought the LORD his God,
and humbled himself greatly before the God of his fathers,
13 Kiam li pregxis al Li kaj petegis Lin, Li auxskultis lian
peton kaj revenigis lin en Jerusalemon al lia regno. Kaj
Manase eksciis, ke la Eternulo estas la vera Dio.
And prayed unto him: and he was intreated of him, and heard
his supplication, and brought him again to Jerusalem into
his kingdom. Then Manasseh knew that the LORD he was God.
14 Post tio li konstruis eksteran muregon por la urbo de David
okcidente de Gihxon, en la valo, gxia la enirejo de la
Pordego de Fisxoj, cxirkaux Ofel, kaj li faris gxin tre
alta. Kaj li starigis militestrojn en cxiuj fortikigitaj
urboj de Judujo.
Now after this he built a wall without the city of David, on
the west side of Gihon, in the valley, even to the entering
in at the fish gate, and compassed about Ophel, and raised
it up a very great height, and put captains of war in all
the fenced cities of Judah.
15 Li forigis la fremdajn diojn kaj la idolon el la domo de la
Eternulo, ankaux cxiujn altarojn, kiujn li konstruis sur la
monto de la domo de la Eternulo kaj en Jerusalem; kaj li
eljxetis tion eksteren de la urbo.
And he took away the strange gods, and the idol out of the
house of the LORD, and all the altars that he had built in
the mount of the house of the LORD, and in Jerusalem, and
cast them out of the city.
16 Kaj li rekonstruis la altaron de la Eternulo kaj faris sur
gxi pacoferojn kaj dankoferojn, kaj li ordonis al la Judoj,
ke ili servadu al la Eternulo, Dio de Izrael.
And he repaired the altar of the LORD, and sacrificed
thereon peace offerings and thank offerings, and commanded
Judah to serve the LORD God of Israel.
17 Tamen la popolo cxiam ankoraux oferadis sur la altajxoj, sed
nur al la Eternulo, sia Dio.
Nevertheless the people did sacrifice still in the high
places, yet unto the LORD their God only.
18 La cetera historio de Manase, lia pregxo al lia Dio, kaj la
vortoj de la viziistoj, kiuj parolis al li en la nomo de la
Eternulo, Dio de Izrael, trovigxas en la kroniko de la
regxoj de Izrael.
Now the rest of the acts of Manasseh, and his prayer unto
his God, and the words of the seers that spake to him in the
name of the LORD God of Israel, behold, they are written in
the book of the kings of Israel.
19 Lia pregxo kaj auxskultiteco, cxiuj liaj pekoj kaj krimoj,
kaj la lokoj, sur kiuj li konstruis altajxojn kaj starigis
sanktajn stangojn kaj idolojn antaux sia humiligxo, estas
priskribitaj en la kroniko de la viziistoj.
His prayer also, and how God was intreated of him, and all
his sins, and his trespass, and the places wherein he built
high places, and set up groves and graven images, before he
was humbled: behold, they are written among the sayings of
the seers.
20 Kaj Manase ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin
en lia domo. Kaj anstataux li ekregxis lia filo Amon.
So Manasseh slept with his fathers, and they buried him in
his own house: and Amon his son reigned in his stead.
21 La agxon de dudek du jaroj havis Amon, kiam li farigxis
regxo, kaj du jarojn li regxis en Jerusalem.
Amon was two and twenty years old when he began to reign,
and reigned two years in Jerusalem.
22 Li agadis malbone antaux la Eternulo, kiel agadis lia patro
Manase; kaj al cxiuj idoloj, kiujn faris lia patro Manase,
Amon oferadis kaj servadis.
But he did that which was evil in the sight of the LORD, as
did Manasseh his father: for Amon sacrificed unto all the
carved images which Manasseh his father had made, and served
them;
23 Li ne humiligxis antaux la Eternulo, kiel humiligxis lia
patro Manase, sed li, Amon, multe kulpigxis.
And humbled not himself before the LORD, as Manasseh his
father had humbled himself; but Amon trespassed more and
more.
24 Kaj konspiris kontraux li liaj servantoj kaj mortigis lin en
lia domo.
And his servants conspired against him, and slew him in his
own house.
25 Sed la popolo de la lando mortigis cxiujn, kiuj faris
konspiron kontraux la regxo Amon; kaj la popolo de la lando
faris regxo anstataux li lian filon Josxija.
But the people of the land slew all them that had conspired
against king Amon; and the people of the land made Josiah
his son king in his stead.
Cxapitro 34
1 La agxon de ok jaroj havis Josxija, kiam li farigxis regxo,
kaj tridek unu jarojn li regxis en Jerusalem.
Josiah was eight years old when he began to reign, and he
reigned in Jerusalem one and thirty years.
2 Li agadis bone antaux la Eternulo, kaj iradis laux la vojoj
de sia patro David, kaj ne deflankigxis dekstren nek
maldekstren.
And he did that which was right in the sight of the LORD,
and walked in the ways of David his father, and declined
neither to the right hand, nor to the left.
3 En la oka jaro de sia regxado, estante ankoraux knabo, li
komencis turnadi sin al la Dio de sia patro David; kaj en la
dek-dua jaro li komencis purigi Judujon kaj Jerusalemon de
la altajxoj, sanktaj stangoj, idoloj, kaj fanditaj statuoj.
For in the eighth year of his reign, while he was yet young,
he began to seek after the God of David his father: and in
the twelfth year he began to purge Judah and Jerusalem from
the high places, and the groves, and the carved images, and
the molten images.
4 Kaj oni detruis antaux li la altarojn de la Baaloj; la
kolonojn de al suno, kiuj estis super ili, li dehakis; la
sanktajn stangojn, idolojn, kaj statuojn li disbatis,
dispecetigis, kaj disjxetis sur la tombojn de tiuj, kiuj
alportadis al ili oferojn.
And they brake down the altars of Baalim in his presence;
and the images, that were on high above them, he cut down;
and the groves, and the carved images, and the molten
images, he brake in pieces, and made dust of them, and
strowed it upon the graves of them that had sacrificed unto
them.
5 La ostojn de la pastroj li forbruligis sur iliaj altaroj;
kaj li purigis Judujon kaj Jerusalemon.
And he burnt the bones of the priests upon their altars, and
cleansed Judah and Jerusalem.
6 Ankaux en la urboj de Manase, Efraim, Simeon, kaj gxis
Naftali, en iliaj ruinoj cxirkauxe,
And so did he in the cities of Manasseh, and Ephraim, and
Simeon, even unto Naphtali, with their mattocks round about.
7 li detruis la altarojn kaj la sanktajn stangojn, kaj la
idolojn li disbatis en pecetojn, kaj cxiujn kolonojn de la
suno li dehakis en la tuta lando de Izrael; kaj li revenis
en Jerusalemon.
And when he had broken down the altars and the groves, and
had beaten the graven images into powder, and cut down all
the idols throughout all the land of Israel, he returned to
Jerusalem.
8 En la dek-oka jaro de sia regxado, post la purigo de la
lando kaj de la domo, li sendis Sxafanon, filon de Acalja,
la urbestron Maaseja, kaj la kronikiston Joahx, filo de
Joahxaz, por ripari la domon de la Eternulo, lia Dio.
Now in the eighteenth year of his reign, when he had purged
the land, and the house, he sent Shaphan the son of Azaliah,
and Maaseiah the governor of the city, and Joah the son of
Joahaz the recorder, to repair the house of the LORD his
God.
9 Kaj ili venis al la cxefpastro Hxilkija, kaj transdonis la
argxenton, alportitan en la domon de Dio, kaj kolektitan de
la Levidoj, la sojlogardistoj, el la manoj de Manase,
Efraim, kaj cxiuj restintaj Izraelidoj, ankaux de cxiuj
Jehudaidoj kaj Benjamenidoj; kaj ili revenis en Jerusalemon.
And when they came to Hilkiah the high priest, they
delivered the money that was brought into the house of God,
which the Levites that kept the doors had gathered of the
hand of Manasseh and Ephraim, and of all the remnant of
Israel, and of all Judah and Benjamin; and they returned to
Jerusalem.
10 Kaj ili donis tion en la manojn de la laborplenumantoj, kiuj
havis komision en la domo de la Eternulo; kaj cxi tiuj donis
al tiuj, kiuj laboris en la domo de la Eternulo, rebonigante
kaj riparante la domon.
And they put it in the hand of the workmen that had the
oversight of the house of the LORD, and they gave it to the
workmen that wrought in the house of the LORD, to repair and
amend the house:
11 Ili donis al la cxarpentistoj kaj konstruistoj, por acxeti
cxirkauxhakitajn sxtonojn kaj lignon por kunteniloj kaj
traboj por la domoj, kiujn ruinigis la regxoj de Judujo.
Even to the artificers and builders gave they it, to buy
hewn stone, and timber for couplings, and to floor the
houses which the kings of Judah had destroyed.
12 Tiuj homoj plenumadis la laboron honeste; oficon de
observistoj super ili havis Jahxat kaj Obadja, Levidoj el la
Merariidoj, kaj Zehxarja kaj Mesxulam el la Kehatidoj; la
Levidoj cxiuj estis kompetentaj muzikistoj;
And the men did the work faithfully: and the overseers of
them were Jahath and Obadiah, the Levites, of the sons of
Merari; and Zechariah and Meshullam, of the sons of the
Kohathites, to set it forward; and other of the Levites, all
that could skill of instruments of musick.
13 super la portistoj, kiel observistoj super cxiuj laboristoj
en cxiuj laboroj, estis el la Levidoj la skribistoj,
kontrolistoj, kaj pordegistoj.
Also they were over the bearers of burdens, and were
overseers of all that wrought the work in any manner of
service: and of the Levites there were scribes, and
officers, and porters.
14 Kiam ili elprenis la argxenton, kiu estis alportita en la
domon de la Eternulo, la pastro Hxilkija trovis la libron de
instruo de la Eternulo, donitan per Moseo.
And when they brought out the money that was brought into
the house of the LORD, Hilkiah the priest found a book of
the law of the LORD given by Moses.
15 Kaj Hxilkija ekparolis kaj diris al la skribisto Sxafan:
Libron de la instruo mi trovis en la domo de la Eternulo;
kaj Hxilkija donis la libron al Sxafan.
And Hilkiah answered and said to Shaphan the scribe, I have
found the book of the law in the house of the LORD. And
Hilkiah delivered the book to Shaphan.
16 Kaj Sxafan alportis la libron al la regxo, kaj li ankaux
raportis al la regxo jene: Cxion, kio estas komisiita al
viaj servantoj, ili faras.
And Shaphan carried the book to the king, and brought the
king word back again, saying, All that was committed to thy
servants, they do it.
17 Oni elsxutis la argxenton, trovitan en la domo de la
Eternulo, kaj donis gxin en la manojn de la oficistoj kaj de
la laboristoj.
And they have gathered together the money that was found in
the house of the LORD, and have delivered it into the hand
of the overseers, and to the hand of the workmen.
18 Kaj la skribisto Sxafan raportis al la regxo, dirante:
Libron donis al mi la pastro Hxilkija. Kaj Sxafan legis el
gxi antaux la regxo.
Then Shaphan the scribe told the king, saying, Hilkiah the
priest hath given me a book. And Shaphan read it before the
king.
19 Kiam la regxo auxdis la vortojn de la instruo, li dissxiris
siajn vestojn.
And it came to pass, when the king had heard the words of
the law, that he rent his clothes.
20 Kaj la regxo ordonis al Hxilkija, Ahxikam, filo de Sxafan,
Abdon, filo de Mihxa, la skribisto Sxafan, kaj Asaja,
servanto de la regxo, dirante:
And the king commanded Hilkiah, and Ahikam the son of
Shaphan, and Abdon the son of Micah, and Shaphan the scribe,
and Asaiah a servant of the king's, saying,
21 Iru, demandu la Eternulon por mi kaj por la restintoj el
Izrael kaj Jehuda, pri la vortoj de la trovita libro; cxar
granda estas la kolero de la Eternulo, elversxigxinta sur
nin pro tio, ke niaj patroj ne observis la vorton de la
Eternulo, por plenumi cxion, kio estas skribita en cxi tiu
libro.
Go, enquire of the LORD for me, and for them that are left
in Israel and in Judah, concerning the words of the book
that is found: for great is the wrath of the LORD that is
poured out upon us, because our fathers have not kept the
word of the LORD, to do after all that is written in this
book.
22 Kaj iris Hxilkija, kaj tiuj, kiuj estis cxe la regxo, al la
profetino Hxulda, edzino de Sxalum, filo de Tokhat, filo de
Hxasra, la vestogardisto (sxi logxis en Jerusalem, en la dua
parto); kaj ili parolis kun sxi pri tio.
And Hilkiah, and they that the king had appointed, went to
Huldah the prophetess, the wife of Shallum the son of
Tikvath, the son of Hasrah, keeper of the wardrobe; (now she
dwelt in Jerusalem in the college:) and they spake to her to
that effect.
23 Kaj sxi diris al ili: Tiele diras la Eternulo, Dio de
Izrael: Diru al la homo, kiu sendis vin al mi:
And she answered them, Thus saith the LORD God of Israel,
Tell ye the man that sent you to me,
24 Tiele diras la Eternulo: Jen Mi venigos malfelicxon sur cxi
tiun lokon kaj sur gxiajn logxantojn, cxiujn malbenojn,
skribitajn en la libro, kiun oni legis antaux la regxo de
Judujo.
Thus saith the LORD, Behold, I will bring evil upon this
place, and upon the inhabitants thereof, even all the curses
that are written in the book which they have read before the
king of Judah:
25 Pro tio, ke ili Min forlasis kaj incensis al aliaj dioj,
kolerigante Min per cxiuj faroj de siaj manoj, ekflamis Mia
kolero kontraux cxi tiu loko, kaj gxi ne estingigxos.
Because they have forsaken me, and have burned incense unto
other gods, that they might provoke me to anger with all the
works of their hands; therefore my wrath shall be poured out
upon this place, and shall not be quenched.
26 Kaj koncerne la regxon de Judujo, kiu sendis vin, por
demandi la Eternulon, diru al li jene: Tiele diras la
Eternulo, Dio de Izrael, pri la vortoj, kiujn vi auxdis:
And as for the king of Judah, who sent you to enquire of the
LORD, so shall ye say unto him, Thus saith the LORD God of
Israel concerning the words which thou hast heard;
27 Cxar via koro moligxis kaj vi humiligxis antaux Dio, kiam vi
auxdis Liajn vortojn pri cxi tiu loko kaj pri gxiaj
logxantoj, kaj vi humiligxis antaux Mi, dissxiris viajn
vestojn, kaj ploris antaux Mi: tial Mi ankaux auxskultis
vin, diras la Eternulo.
Because thine heart was tender, and thou didst humble
thyself before God, when thou heardest his words against
this place, and against the inhabitants thereof, and
humbledst thyself before me, and didst rend thy clothes, and
weep before me; I have even heard thee also, saith the LORD.
28 Jen Mi alkolektos vin al viaj patroj, kaj vi iros en vian
tombon en paco, kaj viaj okuloj ne vidos la tutan
malfelicxon, kiun Mi venigos sur cxi tiun lokon kaj sur
gxiajn logxantojn. Kaj ili alportis la respondon al la
regxo.
Behold, I will gather thee to thy fathers, and thou shalt be
gathered to thy grave in peace, neither shall thine eyes see
all the evil that I will bring upon this place, and upon the
inhabitants of the same. So they brought the king word
again.
29 La regxo sendis, kaj kunvenigis cxiujn plejagxulojn de
Judujo kaj Jerusalem.
Then the king sent and gathered together all the elders of
Judah and Jerusalem.
30 Kaj la regxo iris en la domon de la Eternulo, kaj kune kun
li cxiuj Judoj kaj logxantoj de Jerusalem, la pastroj kaj la
Levidoj, kaj la tuta popolo, de la grandaj gxis la
malgrandaj; kaj oni vocxlegis antaux ili cxiujn vortojn de
la libro de interligo, kiu estis trovita en la domo de la
Eternulo.
And the king went up into the house of the LORD, and all the
men of Judah, and the inhabitants of Jerusalem, and the
priests, and the Levites, and all the people, great and
small: and he read in their ears all the words of the book
of the covenant that was found in the house of the LORD.
31 Kaj la regxo starigxis sur sia loko, kaj faris interligon
antaux la Eternulo, por sekvi la Eternulon, kaj observi
Liajn ordonojn, decidojn, kaj legxojn, per sia tuta koro kaj
per sia tuta animo, por plenumi la vortojn de la interligo,
skribitajn en tiu libro.
And the king stood in his place, and made a covenant before
the LORD, to walk after the LORD, and to keep his
commandments, and his testimonies, and his statutes, with
all his heart, and with all his soul, to perform the words
of the covenant which are written in this book.
32 Kaj li aligis al tio cxiujn, kiuj trovigxis en Jerusalem kaj
en la lando de Benjamen. Kaj la logxantoj de Jerusalem
agadis laux la interligo de Dio, Dio de iliaj patroj.
And he caused all that were present in Jerusalem and
Benjamin to stand to it. And the inhabitants of Jerusalem
did according to the covenant of God, the God of their
fathers.
33 Kaj Josxija forigis cxiujn abomenindajxojn el cxiuj
regionoj, kiuj apartenis al la Izraelidoj; kaj cxiujn, kiuj
trovigxis en Izrael, li devigis servi al la Eternulo, ilia
Dio. Dum lia tuta vivo ili ne defalis de la Eternulo, Dio
de iliaj patroj.
And Josiah took away all the abominations out of all the
countries that pertained to the children of Israel, and made
all that were present in Israel to serve, even to serve the
LORD their God. And all his days they departed not from
following the LORD, the God of their fathers.
Cxapitro 35
1 Josxija faris en Jerusalem Paskon al la Eternulo, kaj oni
bucxis la Paskon en la dek-kvara tago de la unua monato.
Moreover Josiah kept a passover unto the LORD in Jerusalem:
and they killed the passover on the fourteenth day of the
first month.
2 Li starigis la pastrojn sur iliaj postenoj kaj vigligis ilin
por la servado en la domo de la Eternulo.
And he set the priests in their charges, and encouraged them
to the service of the house of the LORD,
3 Kaj li diris al la Levidoj, la instruantoj de la tuta
Izrael, konsekritaj al la Eternulo: Metu la sanktan keston
en la domon, kiun konstruis Salomono, filo de David, regxo
de Izrael; vi ne bezonas porti gxin sur la sxultroj; servu
nun al la Eternulo, via Dio, kaj al Lia popolo Izrael.
And said unto the Levites that taught all Israel, which were
holy unto the LORD, Put the holy ark in the house which
Solomon the son of David king of Israel did build; it shall
not be a burden upon your shoulders: serve now the LORD your
God, and his people Israel,
4 Arangxu vin laux viaj patrodomoj, laux viaj grupoj, laux la
preskribo de David, regxo de Izrael, kaj laux la preskribo
de lia filo Salomono.
And prepare yourselves by the houses of your fathers, after
your courses, according to the writing of David king of
Israel, and according to the writing of Solomon his son.
5 Kaj staru en la sanktejo laux klasoj, laux la patrodomoj de
viaj fratoj, filoj de la popolo, kaj laux la patrodomaj
grupoj de la Levidoj.
And stand in the holy place according to the divisions of
the families of the fathers of your brethren the people, and
after the division of the families of the Levites.
6 Kaj bucxu la Paskon, kaj sanktigu vin, kaj pretigu por viaj
fratoj, agante laux la vorto de la Eternulo per Moseo.
So kill the passover, and sanctify yourselves, and prepare
your brethren, that they may do according to the word of the
LORD by the hand of Moses.
7 Kaj Josxija donis donace al la filoj de la popolo sxafojn,
sxafidojn, kapridojn, cxion por la Paskoj, por cxiuj, kiuj
tie trovigxis, en la nombro de tridek mil, kaj tri mil
bovojn. Tio estis el la havajxo de la regxo.
And Josiah gave to the people, of the flock, lambs and kids,
all for the passover offerings, for all that were present,
to the number of thirty thousand, and three thousand
bullocks: these were of the king's substance.
8 Kaj liaj eminentuloj donis memvolan donacon al la popolo, al
la pastroj, kaj al la Levidoj. Hxilkija, Zehxarja, kaj
Jehxiel, la estroj en la domo de Dio, donis al la pastroj
por la Paskoj du mil sescent sxafidojn kaj tricent bovojn;
And his princes gave willingly unto the people, to the
priests, and to the Levites: Hilkiah and Zechariah and
Jehiel, rulers of the house of God, gave unto the priests
for the passover offerings two thousand and six hundred
small cattle and three hundred oxen.
9 Konanja, Sxemaja, kaj Netanel, liaj fratoj, kaj Hxasxabja,
Jeiel, kaj Jozabad, la estroj de la Levidoj, donacis al la
Levidoj por la Paskoj kvin mil sxafidojn kaj kvincent
bovojn.
Conaniah also, and Shemaiah and Nethaneel, his brethren, and
Hashabiah and Jeiel and Jozabad, chief of the Levites, gave
unto the Levites for passover offerings five thousand small
cattle, and five hundred oxen.
10 Tiamaniere la servado estis arangxita. Kaj la pastroj
starigxis sur siaj postenoj kaj la Levidoj laux iliaj
grupoj, laux la ordono de la regxo.
So the service was prepared, and the priests stood in their
place, and the Levites in their courses, according to the
king's commandment.
11 Kaj ili bucxis la Paskon. Kaj la pastroj aspergis el siaj
manoj, kaj la Levidoj senhauxtigis.
And they killed the passover, and the priests sprinkled the
blood from their hands, and the Levites flayed them.
12 Kaj ili apartigis la bruloferojn, por doni ilin lauxklase,
laux la patrodomoj, al la filoj de la popolo, por alportado
al la Eternulo, kiel estas skribite en la libro de Moseo.
Tiel same ili agis kun la bovoj.
And they removed the burnt offerings, that they might give
according to the divisions of the families of the people, to
offer unto the LORD, as it is written in the book of Moses.
And so did they with the oxen.
13 Kaj ili kuiris la Paskon sur fajro, laux la preskribo; kaj
la sanktajn oferojn ili kuiris en kaldronoj, en potoj, kaj
en kaseroloj, kaj faris tion rapide por la tuta popolo.
And they roasted the passover with fire according to the
ordinance: but the other holy offerings sod they in pots,
and in caldrons, and in pans, and divided them speedily
among all the people.
14 Kaj poste ili pretigis por si kaj por la pastroj; cxar la
pastroj, la Aaronidoj, estis okupitaj je la alportado de la
bruloferoj kaj seboj gxis la nokto; tial la Levidoj pretigis
por si kaj por la pastroj, la Aaronidoj.
And afterward they made ready for themselves, and for the
priests: because the priests the sons of Aaron were busied
in offering of burnt offerings and the fat until night;
therefore the Levites prepared for themselves, and for the
priests the sons of Aaron.
15 La kantistoj, idoj de Asaf, estis sur siaj postenoj laux la
preskribo de David, Asaf, Heman, kaj Jedutun, la viziisto de
la regxo, kaj la pordegistoj estis cxe cxiu pordego; ili ne
bezonis forlasi sian servadon, cxar iliaj fratoj, la
Levidoj, preparis por ili.
And the singers the sons of Asaph were in their place,
according to the commandment of David, and Asaph, and Heman,
and Jeduthun the king's seer; and the porters waited at
every gate; they might not depart from their service; for
their brethren the Levites prepared for them.
16 Tiamaniere estis arangxita en tiu tago la servado al la
Eternulo, por farado de la Pasko kaj alportado de bruloferoj
sur la altaro de la Eternulo, laux la ordono de la regxo
Josxija.
So all the service of the LORD was prepared the same day, to
keep the passover, and to offer burnt offerings upon the
altar of the LORD, according to the commandment of king
Josiah.
17 Kaj la Izraelidoj, kiuj tie trovigxis, faris la Paskon en
tiu tempo kaj la feston de macoj dum sep tagoj.
And the children of Israel that were present kept the
passover at that time, and the feast of unleavened bread
seven days.
18 Tia Pasko ne estis farita en Izrael de post la tempo de la
profeto Samuel; kaj el cxiuj regxoj de Izrael neniu faris
tian Paskon, kian faris Josxija, kaj la pastroj, kaj la
Levidoj, kaj cxiuj Judoj kaj Izraelidoj, kiuj tie trovigxis,
kaj la logxantoj de Jerusalem.
And there was no passover like to that kept in Israel from
the days of Samuel the prophet; neither did all the kings of
Israel keep such a passover as Josiah kept, and the priests,
and the Levites, and all Judah and Israel that were present,
and the inhabitants of Jerusalem.
19 En la dek-oka jaro de la regxado de Josxija estis farita tiu
Pasko.
In the eighteenth year of the reign of Josiah was this
passover kept.
20 Post cxio cxi tio, kion Josxija arangxis en la domo, Nehxo,
regxo de Egiptujo, eliris milite kontraux Karkemisxon cxe
Euxfrato. Kaj eliris kontraux lin Josxija.
After all this, when Josiah had prepared the temple, Necho
king of Egypt came up to fight against Charchemish by
Euphrates: and Josiah went out against him.
21 Kaj tiu sendis al li senditojn, por diri: Kio estas inter mi
kaj vi, ho regxo de Judujo? ne kontraux vin mi nun iras, sed
tien, kie mi havas militon. Kaj Dio diris, ke mi rapidu; ne
kontrauxstaru al Dio, kiu estas kun mi, por ke Li vin ne
pereigu.
But he sent ambassadors to him, saying, What have I to do
with thee, thou king of Judah? I come not against thee this
day, but against the house wherewith I have war: for God
commanded me to make haste: forbear thee from meddling with
God, who is with me, that he destroy thee not.
22 Sed Josxija ne forturnis sin de li, sed alivestis sin por
batali kontraux li; li ne obeis la vortojn de Nehxo el la
busxo de Dio, sed li iris en la valon Megido, por batali.
Nevertheless Josiah would not turn his face from him, but
disguised himself, that he might fight with him, and
hearkened not unto the words of Necho from the mouth of God,
and came to fight in the valley of Megiddo.
23 La pafistoj pafis sur la regxon Josxija; kaj la regxo diris
al siaj servantoj: Forkonduku min, cxar mi estas grave
vundita.
And the archers shot at king Josiah; and the king said to
his servants, Have me away; for I am sore wounded.
24 Liaj servantoj deprenis lin de la cxaro, kaj sidigis lin sur
alia veturilo, kiun li havis, kaj venigis lin en
Jerusalemon. Kaj li mortis, kaj oni enterigis lin en la
tomboj de liaj patroj. Kaj la tuta Judujo kaj Jerusalem
funebris pri Josxija.
His servants therefore took him out of that chariot, and put
him in the second chariot that he had; and they brought him
to Jerusalem, and he died, and was buried in one of the
sepulchres of his fathers. And all Judah and Jerusalem
mourned for Josiah.
25 Ankaux Jeremia plorkantis pri Josxija; kaj cxiuj kantistoj
kaj kantistinoj parolis en siaj plorkantoj pri Josxija gxis
la nuna tago kaj faris ilin tradiciaj cxe Izrael; ili estas
enskribitaj en la libro de la plorkantoj.
And Jeremiah lamented for Josiah: and all the singing men
and the singing women spake of Josiah in their lamentations
to this day, and made them an ordinance in Israel: and,
behold, they are written in the lamentations.
26 La cetera historio de Josxija kaj liaj virtoj, konformaj al
la preskriboj de la instruo de la Eternulo,
Now the rest of the acts of Josiah, and his goodness,
according to that which was written in the law of the LORD,
27 kaj liaj agoj, la unuaj kaj la lastaj, estas priskribitaj en
la libro de la regxoj de Izrael kaj Judujo.
And his deeds, first and last, behold, they are written in
the book of the kings of Israel and Judah.
Cxapitro 36
1 La popolo de la lando prenis Jehoahxazon, filon de Josxija,
kaj faris lin regxo anstataux lia patro en Jerusalem.
Then the people of the land took Jehoahaz the son of Josiah,
and made him king in his father's stead in Jerusalem.
2 La agxon de dudek tri jaroj havis Jehoahxaz, kiam li
farigxis regxo, kaj tri monatojn li regxis en Jerusalem.
Jehoahaz was twenty and three years old when he began to
reign, and he reigned three months in Jerusalem.
3 La regxo de Egiptujo detronigis lin en Jerusalem, kaj punis
la landon per kontribucio de cent kikaroj da argxento kaj
unu kikaro da oro.
And the king of Egypt put him down at Jerusalem, and
condemned the land in an hundred talents of silver and a
talent of gold.
4 Kaj la regxo de Egiptujo ekregxigis super Judujo kaj
Jerusalem lian fraton Eljakim, kaj sxangxis lian nomon je
Jehojakim; kaj lian fraton Jehoahxaz Nehxo prenis kaj
forkondukis en Egiptujon.
And the king of Egypt made Eliakim his brother king over
Judah and Jerusalem, and turned his name to Jehoiakim. And
Necho took Jehoahaz his brother, and carried him to Egypt.
5 La agxon de dudek kvin jaroj havis Jehojakim, kiam li
farigxis regxo, kaj dek unu jarojn li regxis en Jerusalem.
Kaj li agadis malbone antaux la Eternulo, lia Dio.
Jehoiakim was twenty and five years old when he began to
reign, and he reigned eleven years in Jerusalem: and he did
that which was evil in the sight of the LORD his God.
6 Kontraux lin iris Nebukadnecar, regxo de Babel, kaj ligis
lin per cxenoj, por forkonduki lin en Babelon.
Against him came up Nebuchadnezzar king of Babylon, and
bound him in fetters, to carry him to Babylon.
7 Kaj parton el la vazoj de la domo de la Eternulo
Nebukadnecar transportis en Babelon kaj metis ilin en sian
templon en Babel.
Nebuchadnezzar also carried of the vessels of the house of
the LORD to Babylon, and put them in his temple at Babylon.
8 La cetera historio de Jehojakim, kaj liaj abomenindajxoj,
kiujn li faris kaj kiujn oni trovis pri li, estas
priskribitaj en la libro de la regxoj de Izrael kaj Judujo.
Kaj anstataux li ekregxis lia filo Jehojahxin.
Now the rest of the acts of Jehoiakim, and his abominations
which he did, and that which was found in him, behold, they
are written in the book of the kings of Israel and Judah:
and Jehoiachin his son reigned in his stead.
9 La agxon de ok jaroj havis Jehojahxin, kiam li farigxis
regxo, kaj tri monatojn kaj dek tagojn li regxis en
Jerusalem. Kaj li agadis malbone antaux la Eternulo.
Jehoiachin was eight years old when he began to reign, and
he reigned three months and ten days in Jerusalem: and he
did that which was evil in the sight of the LORD.
10 Kiam la jaro finigxis, la regxo Nebukadnecar sendis, kaj
venigis lin en Babelon, kune kun multekostaj vazoj el la
domo de la Eternulo, kaj li faris lian fraton Cidkija regxo
super Judujo kaj Jerusalem.
And when the year was expired, king Nebuchadnezzar sent, and
brought him to Babylon, with the goodly vessels of the house
of the LORD, and made Zedekiah his brother king over Judah
and Jerusalem.
11 La agxon de dudek unu jaroj havis Cidkija, kiam li farigxis
regxo, kaj dek unu jarojn li regxis en Jerusalem.
Zedekiah was one and twenty years old when he began to
reign, and reigned eleven years in Jerusalem.
12 Li agadis malbone antaux la Eternulo, lia Dio. Li ne
humiligxis antaux Jeremia, kiu profetis laux la vortoj de la
Eternulo.
And he did that which was evil in the sight of the LORD his
God, and humbled not himself before Jeremiah the prophet
speaking from the mouth of the LORD.
13 Li defalis ankaux de la regxo Nebukadnecar, kiu jxurigis lin
per Dio; li malmoligis sian nukon kaj obstinigis sian koron,
ne konvertante sin al la Eternulo, Dio de Izrael.
And he also rebelled against king Nebuchadnezzar, who had
made him swear by God: but he stiffened his neck, and
hardened his heart from turning unto the LORD God of Israel.
14 Ankaux cxiuj estroj de la pastroj kaj de la popolo tre multe
pekadis, simile al cxiuj abomenindajxoj de la nacioj, kaj
ili malpurigis la domon de la Eternulo, kiun Li sanktigis en
Jerusalem.
Moreover all the chief of the priests, and the people,
transgressed very much after all the abominations of the
heathen; and polluted the house of the LORD which he had
hallowed in Jerusalem.
15 La Eternulo, Dio de iliaj patroj, avertadis ilin per Siaj
senditoj, konstante avertadis, cxar Li domagxis Sian popolon
kaj Sian logxejon.
And the LORD God of their fathers sent to them by his
messengers, rising up betimes, and sending; because he had
compassion on his people, and on his dwelling place:
16 Sed ili mokis la senditojn de Dio, malsxatis Liajn vortojn,
kaj ridis pri Liaj profetoj, gxis la kolero de la Eternulo
levigxis kontraux Lian popolon tiel, ke sanigxo farigxis ne
ebla.
But they mocked the messengers of God, and despised his
words, and misused his prophets, until the wrath of the LORD
arose against his people, till there was no remedy.
17 Kaj Li venigis sur ilin la regxon de la Hxaldeoj, kaj cxi
tiu mortigis iliajn junulojn per glavo en la domo de ilia
sanktejo; li ne kompatis junulon nek junulinon, nek
maljunulon nek grizulon: cxio estis transdonita en lian
manon.
Therefore he brought upon them the king of the Chaldees, who
slew their young men with the sword in the house of their
sanctuary, and had no compassion upon young man or maiden,
old man, or him that stooped for age: he gave them all into
his hand.
18 Kaj cxiujn objektojn el la domo de Dio, la grandajn kaj la
malgrandajn, kaj la trezorojn de la domo de la Eternulo, kaj
la trezorojn de la regxo kaj de liaj altranguloj, cxion li
transportis en Babelon.
And all the vessels of the house of God, great and small,
and the treasures of the house of the LORD, and the
treasures of the king, and of his princes; all these he
brought to Babylon.
19 Kaj ili forbruligis la domon de Dio kaj detruis la muregojn
de Jerusalem, kaj cxiujn gxiajn palacojn ili forbruligis per
fajro, kaj cxiujn gxiajn plej karajn objektojn ili neniigis.
And they burnt the house of God, and brake down the wall of
Jerusalem, and burnt all the palaces thereof with fire, and
destroyed all the goodly vessels thereof.
20 Kaj tiujn, kiuj restis de la glavo, li forkondukis en
Babelon, kaj ili farigxis sklavoj por li kaj por liaj filoj,
gxis venis la regado de la Persoj;
And them that had escaped from the sword carried he away to
Babylon; where they were servants to him and his sons until
the reign of the kingdom of Persia:
21 por ke plenumigxu la vorto de la Eternulo, dirita per
Jeremia: Gxis la lando estos elfestinta siajn sabatojn.
Cxar dum la tuta tempo de sia dezerteco gxi havis sabaton,
gxis finigxis sepdek jaroj.
To fulfil the word of the LORD by the mouth of Jeremiah,
until the land had enjoyed her sabbaths: for as long as she
lay desolate she kept sabbath, to fulfil threescore and ten
years.
22 En la unua jaro de Ciro, regxo de Persujo, por ke plenumigxu
la vorto de la Eternulo, dirita per Jeremia, la Eternulo
ekscitis la spiriton de Ciro, regxo de Persujo, kaj cxi tiu
ordonis proklami en sia tuta regno vocxe kaj skribe jenon:
Now in the first year of Cyrus king of Persia, that the word
of the LORD spoken by the mouth of Jeremiah might be
accomplished, the LORD stirred up the spirit of Cyrus king
of Persia, that he made a proclamation throughout all his
kingdom, and put it also in writing, saying,
23 Tiele diras Ciro, regxo de Persujo: Cxiujn regnojn de la
tero donis al mi la Eternulo, Dio de la cxielo, kaj Li
komisiis al mi konstrui al Li domon en Jerusalem, kiu estas
en Judujo. Kiu inter vi estas el Lia tuta popolo, kun tiu
estu la Eternulo, lia Dio, kaj li tien iru.
Thus saith Cyrus king of Persia, All the kingdoms of the
earth hath the LORD God of heaven given me; and he hath
charged me to build him an house in Jerusalem, which is in
Judah. Who is there among you of all his people? The LORD
his God be with him, and let him go up.
La tuta Biblio en Esperanto