BIBLIO

en Esperanta

 

Back Contents Next

LA EVANGELIO LAUx SANKTA LUKO

Cxapitro 1

1 Cxar multaj jam entreprenis arangxi historion pri la faktoj, kiuj estas konstatitaj inter ni,
Forasmuch as many have taken in hand to set forth in order a declaration of those things which are most surely believed among us,
2 kiel ilin transdonis al ni tiuj, kiuj de la komenco vidis mem kaj estis administrantoj de la vorto,
Even as they delivered them unto us, which from the beginning were eyewitnesses, and ministers of the word;
3 sxajnis bone ankaux al mi, esplorinta cxion atente de la komenco, skribi en ordo al vi, plej eminenta Teofilo,
It seemed good to me also, having had perfect understanding of all things from the very first, to write unto thee in order, most excellent Theophilus,
4 por ke vi povu scii la certecon pri la aferoj, pri kiuj vi estas instruita.
That thou mightest know the certainty of those things, wherein thou hast been instructed.
5 En la tagoj de Herodo, regxo de Judujo, estis pastro nomata Zehxarja, el la dejxora grupo de Abija; kaj li havis edzinon el la filinoj de Aaron, kaj sxia nomo estis Elizabeto.
THERE was in the days of Herod, the king of Judaea, a certain priest named Zacharias, of the course of Abia: and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elisabeth.
6 Kaj ambaux estis justaj antaux Dio, irantaj laux cxiuj ordonoj kaj instruoj de la Eternulo sen riprocxo.
And they were both righteous before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.
7 Kaj ili ne havis infanon, cxar Elizabeto estis senfrukta, kaj ili ambaux estis en profunda agxo.
And they had no child, because that Elisabeth was barren, and they both were now well stricken in years.
8 Kaj dum li plenumis sian pastradon antaux Dio en la vico de sia grupo,
And it came to pass, that while he executed the priest's office before God in the order of his course,
9 laux la kutimo de la pastra ofico estis loto eniri en la sanktejon de la Eternulo kaj incensadi.
According to the custom of the priest's office, his lot was to burn incense when he went into the temple of the Lord.
10 Kaj la tuta amaso de la popolo pregxis ekstere dum la horo de la incensado.
And the whole multitude of the people were praying without at the time of incense.
11 Kaj aperis antaux li angxelo de la Eternulo, staranta dekstre de la altaro de incensado.
And there appeared unto him an angel of the Lord standing on the right side of the altar of incense.
12 Kaj Zehxarja maltrankviligxis, kiam li vidis lin, kaj sur lin falis timo.
And when Zacharias saw him, he was troubled, and fear fell upon him.
13 Sed la angxelo diris al li: Ne timu, Zehxarja; cxar via pregxo estas auxdita, kaj via edzino Elizabeto naskos al vi filon, kaj vi donos al li la nomon Johano.
But the angel said unto him, Fear not, Zacharias: for thy prayer is heard; and thy wife Elisabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.
14 Kaj vi havos gxojon kaj felicxon, kaj multaj gxojos pro lia naskigxo.
And thou shalt have joy and gladness; and many shall rejoice at his birth.
15 Cxar li estos granda antaux la Sinjoro, kaj li ne trinkos vinon nek ebriigajxon; kaj li estos plena de la Sankta Spirito jam de la ventro de sia patrino.
For he shall be great in the sight of the Lord, and shall drink neither wine nor strong drink; and he shall be filled with the Holy Ghost, even from his mother's womb.
16 Kaj multajn el la filoj de Izrael li turnos al la Eternulo, ilia Dio.
And many of the children of Israel shall he turn to the Lord their God.
17 Kaj li iros antaux Lia vizagxo en la spirito kaj potenco de Elija, por turni la korojn de la patroj al la infanoj kaj la malobeemajn al la sagxeco de la justuloj, por pretigi por la Sinjoro popolon preparitan.
And he shall go before him in the spirit and power of Elias, to turn the hearts of the fathers to the children, and the disobedient to the wisdom of the just; to make ready a people prepared for the Lord.
18 Kaj Zehxarja diris al la angxelo: Per kio mi scios tion? cxar mi estas maljunulo, kaj mia edzino havas profundan agxon.
And Zacharias said unto the angel, Whereby shall I know this? for I am an old man, and my wife well stricken in years.
19 Kaj la angxelo responde diris al li: Mi estas Gabriel, kiu staras antaux Dio; kaj mi estas sendita, por paroli al vi kaj fari al vi tiun bonan sciigon.
And the angel answering said unto him, I am Gabriel, that stand in the presence of God; and am sent to speak unto thee, and to shew thee these glad tidings.
20 Kaj jen vi silentos kaj estos ne kapabla paroli, gxis la tago, kiam tio okazos, cxar vi ne kredis miajn vortojn, kiuj plenumigxos siatempe.
And, behold, thou shalt be dumb, and not able to speak, until the day that these things shall be performed, because thou believest not my words, which shall be fulfilled in their season.
21 Kaj la popolo atendis Zehxarjan, kaj miris pro lia restado en la sanktejo.
And the people waited for Zacharias, and marvelled that he tarried so long in the temple.
22 Kaj kiam li elvenis, li ne povis paroli al ili; kaj ili eksciis, ke li vidis vizion en la sanktejo; kaj li faradis signojn al ili, kaj restis muta.
And when he came out, he could not speak unto them: and they perceived that he had seen a vision in the temple: for he beckoned unto them, and remained speechless.
23 Kaj kiam finigxis la tagoj de lia pastrado, li foriris en sian domon.
And it came to pass, that, as soon as the days of his ministration were accomplished, he departed to his own house.
24 Kaj post tiuj tagoj lia edzino Elizabeto gravedigxis, kaj kasxis sin kvin monatojn, dirante:
And after those days his wife Elisabeth conceived, and hid herself five months, saying,
25 Tiamaniere agis la Eternulo rilate al mi en la tagoj, kiam Li favore rigardis min, por forpreni mian riprocxon inter homoj.
Thus hath the Lord dealt with me in the days wherein he looked on me, to take away my reproach among men.
26 Kaj en la sesa monato la angxelo Gabriel estis sendita de Dio en urbon de Galileo, nomatan Nazaret,
And in the sixth month the angel Gabriel was sent from God unto a city of Galilee, named Nazareth,
27 al virgulino fiancxinigita kun viro, kies nomo estis Jozef, el la domo de David; kaj la nomo de la virgulino estis Maria.
To a virgin espoused to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.
28 Kaj li venis al sxi, kaj diris: Saluton al vi la grace favorita, la Eternulo estas kun vi.
And the angel came in unto her, and said, Hail, thou that art highly favoured, the Lord is with thee: blessed art thou among women.
29 Sed sxi tre maltrankviligxis cxe tiu diro, kaj konsideris, kia povas esti tiu saluto.
And when she saw him, she was troubled at his saying, and cast in her mind what manner of salutation this should be.
30 Kaj la angxelo diris al sxi: Ne timu, Maria; cxar vi trovis gracon antaux Dio.
And the angel said unto her, Fear not, Mary: for thou hast found favour with God.
31 Kaj jen vi gravedigxos en via ventro kaj naskos filon, kaj vi nomos lin JESUO.
And, behold, thou shalt conceive in thy womb, and bring forth a son, and shalt call his name JESUS.
32 Li estos granda, kaj estos nomata Filo de la Plejaltulo; kaj Dio, la Eternulo, donos al li la tronon de lia patro David;
He shall be great, and shall be called the Son of the Highest: and the Lord God shall give unto him the throne of his father David:
33 kaj li regxos super la domo de Jakob eterne, kaj lia regno ne havos finon.
And he shall reign over the house of Jacob for ever; and of his kingdom there shall be no end.
34 Kaj Maria diris al la angxelo: Kiel estos tio, cxar mi ne konas viron?
Then said Mary unto the angel, How shall this be, seeing I know not a man?
35 Kaj la angxelo responde diris al sxi: La Sankta Spirito venos sur vin, kaj la potenco de la Plejaltulo superombros vin; pro kio ankaux la naskotajxo estos nomata sankta, la Filo de Dio.
And the angel answered and said unto her, The Holy Ghost shall come upon thee, and the power of the Highest shall overshadow thee: therefore also that holy thing which shall be born of thee shall be called the Son of God.
36 Kaj jen via parencino Elizabeto ankaux gravedigxis je filo en sia maljuneco, kaj la nuna monato estas la sesa por sxi, kiun oni nomis senfrukta.
And, behold, thy cousin Elisabeth, she hath also conceived a son in her old age: and this is the sixth month with her, who was called barren.
37 Cxar cxe Dio nenio estas neebla.
For with God nothing shall be impossible.
38 Kaj Maria diris: Jen la sklavino de la Eternulo; estu al mi laux via diro. Kaj la angxelo foriris de sxi.
And Mary said, Behold the handmaid of the Lord; be it unto me according to thy word. And the angel departed from her.
39 Kaj en tiuj tagoj Maria levigxis kaj senprokraste vojagxis en la montan regionon, en urbon de Judujo;
And Mary arose in those days, and went into the hill country with haste, into a city of Juda;
40 kaj enirinte en la domon de Zehxarja, sxi salutis Elizabeton.
And entered into the house of Zacharias, and saluted Elisabeth.
41 Kaj kiam Elizabeto auxdis la saluton de Maria, la infaneto eksaltis en sxia ventro; kaj Elizabeto plenigxis de la Sankta Spirito,
And it came to pass, that, when Elisabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elisabeth was filled with the Holy Ghost:
42 kaj sxi levis sian vocxon per lauxta krio, kaj diris: Benata vi estas inter virinoj, kaj benata estas la frukto de via ventro.
And she spake out with a loud voice, and said, Blessed art thou among women, and blessed is the fruit of thy womb.
43 Kaj pro kio okazas al mi cxi tio, ke la patrino de mia Sinjoro venas al mi?
And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?
44 Cxar jen kiam la vocxo de via saluto venis en miajn orelojn, la infaneto gxoje eksaltis en mia ventro.
For, lo, as soon as the voice of thy salutation sounded in mine ears, the babe leaped in my womb for joy.
45 Kaj felicxa estas sxi, kiu kredis, cxar plenumigxos tio, kio estas dirita al sxi de la Eternulo.
And blessed is she that believed: for there shall be a performance of those things which were told her from the Lord.
46 Kaj Maria diris:
Mia animo altigas la Eternulon,
And Mary said, My soul doth magnify the Lord,
47 Kaj mia spirito gxojis en Dio, mia Savanto,
And my spirit hath rejoiced in God my Saviour.
48 Cxar li rigardis la humilecon de Sia sklavino; Cxar jen de nun cxiuj generacioj nomos min felicxa.
For he hath regarded the low estate of his handmaiden: for, behold, from henceforth all generations shall call me blessed.
49 Cxar la Potenculo faris al mi grandajxojn, Kaj sankta estas Lia nomo.
For he that is mighty hath done to me great things; and holy is his name.
50 Kaj Lia boneco estas por cxiuj generacioj Al tiuj, kiuj Lin timas.
And his mercy is on them that fear him from generation to generation.
51 Li montris forton per Sia brako, Li dispelis fierulojn en la penso de ilia koro.
He hath shewed strength with his arm; he hath scattered the proud in the imagination of their hearts.
52 Li malaltigis potenculojn de iliaj tronoj, Kaj Li altigis humilulojn.
He hath put down the mighty from their seats, and exalted them of low degree.
53 Malsatulojn Li plenigis per bonajxo, Kaj ricxulojn Li forsendis malplenaj.
He hath filled the hungry with good things; and the rich he hath sent empty away.
54 Li helpis Sian servanton Izrael, Memorante Sian korfavoron.
He hath holpen his servant Israel, in remembrance of his mercy;
55 Kiel Li parolis al niaj patroj, Al Abraham kaj al lia idaro eterne.
As he spake to our fathers, to Abraham, and to his seed for ever.
56 Kaj Maria logxis cxi sxi tri monatojn, kaj reiris al sia domo.
And Mary abode with her about three months, and returned to her own house.
57 Kaj venis por Elizabeto la tempo, en kiu sxi devis naski; kaj sxi naskis filon.
Now Elisabeth's full time came that she should be delivered; and she brought forth a son.
58 Kaj sxiaj najbaroj kaj sxiaj parencoj auxdis, ke la Eternulo pligrandigis Sian bonecon al sxi; kaj ili gxojis kun sxi.
And her neighbours and her cousins heard how the Lord had shewed great mercy upon her; and they rejoiced with her.
59 Kaj en la oka tago oni venis, por cirkumcidi la infaneton; kaj ili eknomis lin Zehxarja, laux la nomo de lia patro.
And it came to pass, that on the eighth day they came to circumcise the child; and they called him Zacharias, after the name of his father.
60 Kaj lia patrino responde diris: Tute ne; sed li estos nomata Johano.
And his mother answered and said, Not so; but he shall be called John.
61 Kaj ili diris al sxi: El via parencaro estas neniu, kiu estas nomata per tiu nomo.
And they said unto her, There is none of thy kindred that is called by this name.
62 Kaj ili faris signojn al lia patro pri tio, kiel li volas, ke li estu nomata.
And they made signs to his father, how he would have him called.
63 Kaj li petis tabuleton, kaj skribis jene: Lia nomo estas Johano. Kaj cxiuj miris.
And he asked for a writing table, and wrote, saying, His name is John. And they marvelled all.
64 Kaj tuj lia busxo malfermigxis, kaj lia lango liberigxis; kaj li parolis, glorante Dion.
And his mouth was opened immediately, and his tongue loosed, and he spake, and praised God.
65 Kaj timo venis sur cxiujn, kiuj logxis cxirkaux ili, kaj tra la tuta monta regiono de Judujo disvastigxis rakonto pri cxio tio.
And fear came on all that dwelt round about them: and all these sayings were noised abroad throughout all the hill country of Judaea.
66 Kaj cxiuj auxdantoj konservis tion en sia koro, dirante: Kia do estos cxi tiu knabeto? Cxar la mano de la Eternulo estis kun li.
And all they that heard them laid them up in their hearts, saying, What manner of child shall this be! And the hand of the Lord was with him.
67 Kaj lia patro Zehxarja plenigxis de la Sankta Spirito, kaj profetis, dirante:
And his father Zacharias was filled with the Holy Ghost, and prophesied, saying,
68 Benata estu la Eternulo, la Dio de Izrael, Cxar Li vizitis Sian popolon kaj faris por ili elacxeton,
Blessed be the Lord God of Israel; for he hath visited and redeemed his people,
69 Kaj levis kornon de savo por ni En la domo de Sia servanto David,
And hath raised up an horn of salvation for us in the house of his servant David;
70 Kiel Li parolis per la busxo de Siaj sanktaj profetoj, de post la komenco de la mondo,
As he spake by the mouth of his holy prophets, which have been since the world began:
71 Savadon el niaj malamikoj kaj el la mano de cxiuj niaj malamantoj;
That we should be saved from our enemies, and from the hand of all that hate us;
72 Por montri Sian bonecon cxe niaj patroj, Kaj por memori Sian sanktan interligon;
To perform the mercy promised to our fathers, and to remember his holy covenant;
73 La jxuron, kiun Li jxuris al nia patro Abraham;
The oath which he sware to our father Abraham,
74 Ke Li donos al ni, ke, liberigite el la mano de niaj malamikoj, Ni servu Lin sentime,
That he would grant unto us, that we being delivered out of the hand of our enemies might serve him without fear,
75 En sankteco kaj justeco antaux Li cxiujn niajn tagojn.
In holiness and righteousness before him, all the days of our life.
76 Kaj vi, infano, estos nomata profeto de la Plejaltulo, Cxar vi iros antaux la vizagxo de la Sinjoro, por pretigi liajn vojojn,
And thou, child, shalt be called the prophet of the Highest: for thou shalt go before the face of the Lord to prepare his ways;
77 Por doni al lia popolo scion de savo En la pardonado de iliaj pekoj,
To give knowledge of salvation unto his people by the remission of their sins,
78 Pro la kompata koro de nia Dio, Per kiu nin vizitis la sunlevigxo de supre,
Through the tender mercy of our God; whereby the dayspring from on high hath visited us,
79 Por lumi sur tiujn, kiuj sidas en mallumo kaj en la ombro de morto, Por gvidi niajn piedojn en la vojojn de paco.
To give light to them that sit in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.
80 Kaj kreskis la infano kaj fortigxis en spirito, kaj estis en la dezertoj gxis la tago de sia ekmontrigxo al Izrael.
And the child grew, and waxed strong in spirit, and was in the deserts till the day of his shewing unto Israel.

Cxapitro 2

1 Kaj en tiuj tagoj eliris dekreto de Cezaro Auxgusto, ke la tuta mondo estu registrita.
And it came to pass in those days, that there went out a decree from Caesar Augustus that all the world should be taxed.
2 Cxi tiu estis la unua registrado, farita, kiam Kirenio estis reganto de Sirio.
(And this taxing was first made when Cyrenius was governor of Syria.)
3 Kaj cxiuj iris, por esti registritaj, cxiu al sia urbo.
And all went to be taxed, every one into his own city.
4 Kaj Jozef ankaux supreniris el Galileo, el la urbo Nazaret, en Judujon, al la urbo de David, kiu estas nomata Bet- Lehxem, cxar li estis el la domo kaj familio de David,
And Joseph also went up from Galilee, out of the city of Nazareth, into Judaea, unto the city of David, which is called Bethlehem; (because he was of the house and lineage of David:)
5 por esti registrita kun sia fiancxino Maria, kiu estis graveda.
To be taxed with Mary his espoused wife, being great with child.
6 Kaj dum ili estis tie, venis la tagoj por sxia akusxo.
And so it was, that, while they were there, the days were accomplished that she should be delivered.
7 Kaj sxi naskis sian unuan filon, kaj sxi cxirkauxvindis lin kaj kusxigis lin en staltrogon, cxar ne estis loko por ili en la gastejo.
And she brought forth her firstborn son, and wrapped him in swaddling clothes, and laid him in a manger; because there was no room for them in the inn.
8 Kaj en tiu sama regiono estis pasxtistoj, kiuj kamplogxis kaj nokte gardis sian gregon.
And there were in the same country shepherds abiding in the field, keeping watch over their flock by night.
9 Kaj angxelo de la Eternulo alstaris apud ili, kaj la gloro de la Eternulo brilis cxirkaux ili, kaj ili timis per granda timo.
And, lo, the angel of the Lord came upon them, and the glory of the Lord shone round about them: and they were sore afraid.
10 Kaj la angxelo diris al ili: Ne timu; cxar jen mi venigas al vi bonan sciigon de granda gxojo, kiu estos al la tuta popolo;
And the angel said unto them, Fear not: for, behold, I bring you good tidings of great joy, which shall be to all people.
11 cxar hodiaux estas naskita por vi, en la urbo de David, Savanto, kiu estas Kristo, la Sinjoro.
For unto you is born this day in the city of David a Saviour, which is Christ the Lord.
12 Kaj jen la signo por vi: vi trovos infaneton, cxirkauxvinditan kaj kusxantan en staltrogo.
And this shall be a sign unto you; Ye shall find the babe wrapped in swaddling clothes, lying in a manger.
13 Kaj subite estis kun la angxelo amaso de la cxiela armeo, lauxdante Dion, kaj dirante:
And suddenly there was with the angel a multitude of the heavenly host praising God, and saying,
14 Gloro al Dio en la supera alto, Kaj sur la tero paco, inter homoj Difavoro.
Glory to God in the highest, and on earth peace, good will toward men.
15 Kaj kiam la angxeloj foriris de ili en la cxielon, la pasxtistoj diris unu al alia: Ni jam iru gxis Bet-Lehxem, kaj vidu cxi tiun okazintajxon, kiun la Eternulo sciigis al ni.
And it came to pass, as the angels were gone away from them into heaven, the shepherds said one to another, Let us now go even unto Bethlehem, and see this thing which is come to pass, which the Lord hath made known unto us.
16 Kaj rapidante, ili iris, kaj trovis Marian kaj Jozefon, kaj la infaneton kusxantan en la staltrogo.
And they came with haste, and found Mary, and Joseph, and the babe lying in a manger.
17 Kaj tion vidinte, ili sciigis pri la diro, kiu estis parolita al ili pri cxi tiu infano.
And when they had seen it, they made known abroad the saying which was told them concerning this child.
18 Kaj cxiuj auxdintoj miris pri tio, kion rakontis al ili la pasxtistoj.
And all they that heard it wondered at those things which were told them by the shepherds.
19 Sed Maria konservis cxiujn tiujn dirojn kaj pripensis ilin en sia koro.
But Mary kept all these things, and pondered them in her heart.
20 Kaj la pasxtistoj revenis, glorante kaj lauxdante Dion pri cxio, kion ili auxdis kaj vidis, kiel estis parolite al ili.
And the shepherds returned, glorifying and praising God for all the things that they had heard and seen, as it was told unto them.
21 Kaj kiam jam pasis ok tagoj por cirkumcidi lin, oni donis al li la nomon JESUO, kiel li estis nomita de la angxelo, antaux ol li estis en la ventro.
And when eight days were accomplished for the circumcising of the child, his name was called JESUS, which was so named of the angel before he was conceived in the womb.
22 Kaj kiam finigxis la tagoj de ilia purigado laux la legxo de Moseo, ili alportis lin al Jerusalem, por prezenti lin al la Eternulo,
And when the days of her purification according to the law of Moses were accomplished, they brought him to Jerusalem, to present him to the Lord;
23 kiel estas skribite en la legxo de la Eternulo: Cxiu virseksulo, kiu malfermas la uteron, estu dedicxita al la Eternulo;
(As it is written in the law of the LORD, Every male that openeth the womb shall be called holy to the Lord;)
24 kaj por alporti oferon laux tio, kio estas dirita en la legxo de la Eternulo: Paron da turtoj, aux du kolombidojn.
And to offer a sacrifice according to that which is said in the law of the Lord, A pair of turtledoves, or two young pigeons.
25 Kaj jen en Jerusalem estis viro, kies nomo estis Simeon, kaj cxi tiu estis justa kaj pia, atendanta la konsoladon de Izrael; kaj la Sankta Spirito estis kun li.
And, behold, there was a man in Jerusalem, whose name was Simeon; and the same man was just and devout, waiting for the consolation of Israel: and the Holy Ghost was upon him.
26 Kaj estis montrite al li de la Sankta Spirito, ke li ne mortos, gxis li vidos la Kriston de la Eternulo.
And it was revealed unto him by the Holy Ghost, that he should not see death, before he had seen the Lord's Christ.
27 Kaj li venis per la Spirito en la templon; kaj kiam la gepatroj enportis la infanon Jesuo, por fari pri li laux la kutimo de la legxo,
And he came by the Spirit into the temple: and when the parents brought in the child Jesus, to do for him after the custom of the law,
28 tiam li ricevis lin en siajn brakojn, kaj benis Dion, dirante:
Then took he him up in his arms, and blessed God, and said,
29 Nun, ho Eternulo, Vi ellasas Vian servanton, Laux Via vorto, en paco,
Lord, now lettest thou thy servant depart in peace, according to thy word:
30 Cxar miaj okuloj vidis Vian savon,
For mine eyes have seen thy salvation,
31 Kiun Vi preparis antaux la vizagxo de cxiuj popoloj,
Which thou hast prepared before the face of all people;
32 Lumon por malkasxo al la gentoj, Kaj gloron de Via popolo Izrael.
A light to lighten the Gentiles, and the glory of thy people Israel.
33 Kaj lia patro kaj lia patrino miris pri tio, kio estis parolita pri li;
And Joseph and his mother marvelled at those things which were spoken of him.
34 kaj Simeon ilin benis, kaj diris al Maria, lia patrino: Jen cxi tiu estas metita por la falo kaj levigxo de multaj en Izrael, kaj por signo kontrauxparolata;
And Simeon blessed them, and said unto Mary his mother, Behold, this child is set for the fall and rising again of many in Israel; and for a sign which shall be spoken against;
35 kaj ankaux vian animon glavo trapasos; por ke la pensoj de multaj koroj malkasxigxu.
(Yea, a sword shall pierce through thy own soul also,) that the thoughts of many hearts may be revealed.
36 Kaj estis unu profetino, Anna, filino de Fanuel, el la tribo de Asxer (sxi estis grandagxa, logxinte sep jarojn kun sia edzo de post sia virgeco,
And there was one Anna, a prophetess, the daughter of Phanuel, of the tribe of Aser: she was of a great age, and had lived with an husband seven years from her virginity;
37 kaj estinte vidvino okdek kvar jarojn), kiu neniam foriris el la templo, adorante per fastoj kaj pregxoj nokte kaj tage.
And she was a widow of about fourscore and four years, which departed not from the temple, but served God with fastings and prayers night and day.
38 Kaj alveninte gxuste en tiu horo, sxi dankis Dion, kaj parolis pri li al cxiuj, kiuj atendadis la elacxeton de Jerusalem.
And she coming in that instant gave thanks likewise unto the Lord, and spake of him to all them that looked for redemption in Jerusalem.
39 Kaj kiam ili jam faris cxion, konforme al la legxo de la Eternulo, ili revenis en Galileon, al sia urbo Nazaret.
And when they had performed all things according to the law of the Lord, they returned into Galilee, to their own city Nazareth.
40 Kaj la infano kreskadis kaj fortigxis, plenigxante de sagxeco; kaj la graco de Dio estis sur li.
And the child grew, and waxed strong in spirit, filled with wisdom: and the grace of God was upon him.
41 Kaj liaj gepatroj iris cxiujare al Jerusalem cxe la Paska festo.
Now his parents went to Jerusalem every year at the feast of the passover.
42 Kaj kiam li estis dekdujara, ili supreniris laux la kutimo de la festo;
And when he was twelve years old, they went up to Jerusalem after the custom of the feast.
43 kaj kiam ili jam pasigis la tagojn, cxe ilia returnigxo la knabo Jesuo restis en Jerusalem, kaj liaj gepatroj tion ne sciis;
And when they had fulfilled the days, as they returned, the child Jesus tarried behind in Jerusalem; and Joseph and his mother knew not of it.
44 sed supozante, ke li estas en la karavano, ili iris tagan vojagxon, kaj sercxis lin inter siaj parencoj kaj konatoj;
But they, supposing him to have been in the company, went a day's journey; and they sought him among their kinsfolk and acquaintance.
45 kaj ne trovinte lin, ili reiris al Jerusalem, sercxante lin.
And when they found him not, they turned back again to Jerusalem, seeking him.
46 Kaj post tri tagoj ili trovis lin en la templo, kie li sidis meze de la instruistoj, auxskultante ilin kaj metante al ili demandojn;
And it came to pass, that after three days they found him in the temple, sitting in the midst of the doctors, both hearing them, and asking them questions.
47 kaj cxiuj, kiuj auxdis lin, miregis pro lia kompreno kaj liaj respondoj.
And all that heard him were astonished at his understanding and answers.
48 Kaj ili miris, vidante lin, kaj lia patrino diris al li: Filo, kial vi tiel agis kontraux ni? jen via patro kaj mi sercxis vin kun malgxojo.
And when they saw him, they were amazed: and his mother said unto him, Son, why hast thou thus dealt with us? behold, thy father and I have sought thee sorrowing.
49 Kaj li diris al ili: Kial vi sercxis min? cxu vi ne sciis, ke mi devas esti en la domo de mia Patro?
And he said unto them, How is it that ye sought me? wist ye not that I must be about my Father's business?
50 Kaj ili ne komprenis la diron, kiun li parolis al ili.
And they understood not the saying which he spake unto them.
51 Kaj li malsupreniris kun ili, kaj venis en Nazareton, kaj li estis obeema al ili; kaj lia patrino konservis cxiujn tiujn dirojn en sia koro.
And he went down with them, and came to Nazareth, and was subject unto them: but his mother kept all these sayings in her heart.
52 Kaj Jesuo progresis en sagxeco kaj staturo, kaj en graco cxe Dio kaj homoj.
And Jesus increased in wisdom and stature, and in favour with God and man.

Cxapitro 3

1 En la dek-kvina jaro de la regado de Tiberio Cezaro, kiam Pontio Pilato estis provincestro de Judujo, kaj Herodo estis tetrarhxo de Galileo, kaj lia frato Filipo tetrarhxo de la regiono Iturea kaj Trahxonitis, kaj Lisanio tetrarhxo de Abilene,
Now in the fifteenth year of the reign of Tiberius Caesar, Pontius Pilate being governor of Judaea, and Herod being tetrarch of Galilee, and his brother Philip tetrarch of Ituraea and of the region of Trachonitis, and Lysanias the tetrarch of Abilene,
2 dum la cxefpastreco de Anas kaj Kajafas, venis la vorto de Dio al Johano, filo de Zehxarja, en la dezerto.
Annas and Caiaphas being the high priests, the word of God came unto John the son of Zacharias in the wilderness.
3 Kaj li venis en la tutan regionon cxirkaux Jordan, predikante la bapton de pento por la pardonado de pekoj,
And he came into all the country about Jordan, preaching the baptism of repentance for the remission of sins;
4 kiel estas skribite en la libro de la vortoj de la profeto Jesaja:
Vocxo de krianto en la dezerto: Pretigu la vojon de la Eternulo, Rektigu Liajn irejojn.
As it is written in the book of the words of Esaias the prophet, saying, The voice of one crying in the wilderness, Prepare ye the way of the Lord, make his paths straight.
5 Cxiu valo levigxos, Kaj cxiu monto kaj monteto malaltigxos, Kaj la malebenajxo farigxos ebenajxo, Kaj la malglataj vojoj glatigxos;
Every valley shall be filled, and every mountain and hill shall be brought low; and the crooked shall be made straight, and the rough ways shall be made smooth;
6 Kaj cxiu karno vidos la savon de Dio.
And all flesh shall see the salvation of God.
7 Li do diris al la homamasoj, kiuj eliris, por esti baptitaj de li: Ho vipuridoj! kiu vin avertis forkuri de la venonta kolero?
Then said he to the multitude that came forth to be baptized of him, O generation of vipers, who hath warned you to flee from the wrath to come?
8 Donu do fruktojn tauxgajn por pento. Kaj ne komencu diri en vi: Ni havas Abrahamon kiel patron; cxar mi diras al vi, ke Dio povas el cxi tiuj sxtonoj starigi idojn al Abraham.
Bring forth therefore fruits worthy of repentance, and begin not to say within yourselves, We have Abraham to our father: for I say unto you, That God is able of these stones to raise up children unto Abraham.
9 Kaj la hakilo jam kusxas cxe la radiko de la arboj; tial cxiu arbo, kiu ne donas bonan frukton, estas dehakata, kaj jxetata en fajron.
And now also the axe is laid unto the root of the trees: every tree therefore which bringeth not forth good fruit is hewn down, and cast into the fire.
10 Kaj la homamasoj lin demandis, dirante: Kion do ni faru?
And the people asked him, saying, What shall we do then?
11 Kaj responde li diris al ili: Kiu havas du tunikojn, tiu donu al la nehavanto; kaj kiu havas mangxajxon, tiu faru tiel same.
He answereth and saith unto them, He that hath two coats, let him impart to him that hath none; and he that hath meat, let him do likewise.
12 Venis ankaux impostistoj, por esti baptitaj, kaj ili diris al li: Majstro, kion ni faru?
Then came also publicans to be baptized, and said unto him, Master, what shall we do?
13 Kaj li diris al ili: Ne postulu pli multe, ol estas ordonite.
And he said unto them, Exact no more than that which is appointed you.
14 Kaj ankaux soldatoj lin demandis, dirante: Kaj kion ni faru? Kaj li diris al ili: Ne perfortu iun, nek maljuste ion postulu, kaj estu kontentaj je via salajro.
And the soldiers likewise demanded of him, saying, And what shall we do? And he said unto them, Do violence to no man, neither accuse any falsely; and be content with your wages.
15 Kaj kiam la popolo atendis, kaj cxiuj diskutis en siaj koroj pri Johano, cxu eble li estas la Kristo,
And as the people were in expectation, and all men mused in their hearts of John, whether he were the Christ, or not;
16 Johano respondis al cxiuj, dirante: Mi ja vin baptas per akvo, sed venas tiu, kiu estas pli potenca ol mi; la rimenon de liaj sxuoj mi ne estas inda malligi; li vin baptos per la Sankta Spirito kaj per fajro;
John answered, saying unto them all, I indeed baptize you with water; but one mightier than I cometh, the latchet of whose shoes I am not worthy to unloose: he shall baptize you with the Holy Ghost and with fire:
17 lia ventumilo estas en lia mano, por ke li elpurigu sian drasxejon, kaj kolektu la tritikon en sian grenejon; sed la grenventumajxon li bruligos per fajro neestingebla.
Whose fan is in his hand, and he will throughly purge his floor, and will gather the wheat into his garner; but the chaff he will burn with fire unquenchable.
18 Kaj per multaj aliaj konsiloj li evangeliis al la popolo.
And many other things in his exhortation preached he unto the people.
19 Sed Herodo, la tetrarhxo, riprocxite de li pri Herodias, la edzino de lia frato, kaj pri cxiuj malbonajxoj, kiujn Herodo faris,
But Herod the tetrarch, being reproved by him for Herodias his brother Philip's wife, and for all the evils which Herod had done,
20 aldonis al cxio ankaux cxi tion, ke li ensxlosis Johanon en malliberejo.
Added yet this above all, that he shut up John in prison.
21 Kaj kiam la tuta popolo estis baptata, Jesuo ankaux estis baptita, kaj dum li pregxis, la cxielo malfermigxis,
Now when all the people were baptized, it came to pass, that Jesus also being baptized, and praying, the heaven was opened,
22 kaj la Sankta Spirito malsupreniris sur lin en korpa aspekto kiel kolombo; kaj venis vocxo el la cxielo: Vi estas Mia Filo, la amata; en vi Mi havas plezuron.
And the Holy Ghost descended in a bodily shape like a dove upon him, and a voice came from heaven, which said, Thou art my beloved Son; in thee I am well pleased.
23 Kaj Jesuo mem, komencante, havis cxirkaux tridek jarojn, estante filo (kiel oni supozis) de Jozef, de Eli,
And Jesus himself began to be about thirty years of age, being (as was supposed) the son of Joseph, which was the son of Heli,
24 de Mattat, de Levi, de Melhxi, de Janaj, de Jozef,
Which was the son of Matthat, which was the son of Levi, which was the son of Melchi, which was the son of Janna, which was the son of Joseph,
25 de Matatias, de Amos, de Nahxum, de Esli, de Nagaj,
Which was the son of Mattathias, which was the son of Amos, which was the son of Naum, which was the son of Esli, which was the son of Nagge,
26 de Maat, de Matatias, de Semein, de Jozef, de Joda,
Which was the son of Maath, which was the son of Mattathias, which was the son of Semei, which was the son of Joseph, which was the son of Juda,
27 de Johxanan, de Resa, de Zerubabel, de Sxealtiel, de Neri,
Which was the son of Joanna, which was the son of Rhesa, which was the son of Zorobabel, which was the son of Salathiel, which was the son of Neri,
28 de Melhxi, de Adi, de Kosam, de Elmodam, de Er,
Which was the son of Melchi, which was the son of Addi, which was the son of Cosam, which was the son of Elmodam, which was the son of Er,
29 de Jesu, de Eliezer, de Jorim, de Mattat, de Levi,
Which was the son of Jose, which was the son of Eliezer, which was the son of Jorim, which was the son of Matthat, which was the son of Levi,
30 de Simeon, de Jehuda, de Jozef, de Jonam, de Eljakim,
Which was the son of Simeon, which was the son of Juda, which was the son of Joseph, which was the son of Jonan, which was the son of Eliakim,
31 de Melea, de Mena, de Matata, de Natan, de David,
Which was the son of Melea, which was the son of Menan, which was the son of Mattatha, which was the son of Nathan, which was the son of David,
32 de Jisxaj, de Obed, de Boaz, de Salma, de Nahxsxon,
Which was the son of Jesse, which was the son of Obed, which was the son of Booz, which was the son of Salmon, which was the son of Naasson,
33 de Aminadab, de Ram, de Hxecron, de Perec, de Jehuda,
Which was the son of Aminadab, which was the son of Aram, which was the son of Esrom, which was the son of Phares, which was the son of Juda,
34 de Jakob, de Isaak, de Abraham, de Terahx, de Nahxor,
Which was the son of Jacob, which was the son of Isaac, which was the son of Abraham, which was the son of Thara, which was the son of Nachor,
35 de Serug, de Reu, de Peleg, de Eber, de Sxelahx,
Which was the son of Saruch, which was the son of Ragau, which was the son of Phalec, which was the son of Heber, which was the son of Sala,
36 de Kenan, de Arpahxsxad, de Sxem, de Noa, de Lemehx,
Which was the son of Cainan, which was the son of Arphaxad, which was the son of Sem, which was the son of Noe, which was the son of Lamech,
37 de Metusxelahx, de Hxanohx, de Jared, de Mahalalel, de Kenan,
Which was the son of Mathusala, which was the son of Enoch, which was the son of Jared, which was the son of Maleleel, which was the son of Cainan,
38 de Enosx, de Set, de Adam, de Dio.
Which was the son of Enos, which was the son of Seth, which was the son of Adam, which was the son of God.

Cxapitro 4

1 Kaj Jesuo, plena de la Sankta Spirito, revenis de Jordan, kaj estis kondukata de la Spirito en la dezerton
And Jesus being full of the Holy Ghost returned from Jordan, and was led by the Spirit into the wilderness,
2 dum kvardek tagoj, tentate de la diablo. Kaj li mangxis nenion en tiuj tagoj; kaj kiam ili finigxis, li malsatis.
Being forty days tempted of the devil. And in those days he did eat nothing: and when they were ended, he afterward hungered.
3 Kaj la diablo diris al li: Se vi estas Filo de Dio, ordonu al cxi tiu sxtono, ke gxi farigxu pano.
And the devil said unto him, If thou be the Son of God, command this stone that it be made bread.
4 Kaj Jesuo respondis al li: Estas skribite: Ne per la pano sole vivos homo.
And Jesus answered him, saying, It is written, That man shall not live by bread alone, but by every word of God.
5 Kaj kondukinte lin supren, li montris al li cxiujn regnojn de la mondo en momento da tempo.
And the devil, taking him up into an high mountain, shewed unto him all the kingdoms of the world in a moment of time.
6 Kaj la diablo diris al li: Mi donos al vi la tutan cxi tiun potencon kaj ilian gloron; cxar gxi estas transdonita al mi, kaj al kiu ajn mi volas, al tiu mi gxin donas.
And the devil said unto him, All this power will I give thee, and the glory of them: for that is delivered unto me; and to whomsoever I will I give it.
7 Se do vi adorklinigxos antaux mi, cxio estos via.
If thou therefore wilt worship me, all shall be thine.
8 Kaj responde Jesuo diris al li: Estas skribite: Al la Eternulo, via Dio, adorklinigxu, kaj al Li sola servu.
And Jesus answered and said unto him, Get thee behind me, Satan: for it is written, Thou shalt worship the Lord thy God, and him only shalt thou serve.
9 Kaj li kondukis lin al Jerusalem, kaj starigis lin sur la tegmenta pinto de la templo, kaj diris al li: Se vi estas Filo de Dio, jxetu vin de cxi tie malsupren;
And he brought him to Jerusalem, and set him on a pinnacle of the temple, and said unto him, If thou be the Son of God, cast thyself down from hence:
10 cxar estas skribite:
Al siaj angxeloj Li ordonos pri vi, ke ili vin gardu,
For it is written, He shall give his angels charge over thee, to keep thee:
11 kaj:
Sur la manoj ili vin portos, Por ke vi ne falpusxigxu sur sxtono per via piedo.
And in their hands they shall bear thee up, lest at any time thou dash thy foot against a stone.
12 Kaj responde Jesuo diris al li: Estas dirite: Ne provu la Eternulon, vian Dion.
And Jesus answering said unto him, It is said, Thou shalt not tempt the Lord thy God.
13 Kaj fininte la tutan tentadon, la diablo foriris de li gxis estonta tempo.
And when the devil had ended all the temptation, he departed from him for a season.
14 Kaj revenis Jesuo en la potenco de la Spirito en Galileon; kaj eliris famo pri li tra la tuta cxirkauxajxo.
And Jesus returned in the power of the Spirit into Galilee: and there went out a fame of him through all the region round about.
15 Kaj li instruadis en iliaj sinagogoj, glorate de cxiuj.
And he taught in their synagogues, being glorified of all.
16 Kaj li venis al Nazaret, kie li estis edukita; kaj laux sia kutimo li eniris en la sinagogon en la sabata tago, kaj starigxis, por legi.
And he came to Nazareth, where he had been brought up: and, as his custom was, he went into the synagogue on the sabbath day, and stood up for to read.
17 Kaj estis donita al li libro de la profeto Jesaja. Kaj, malferminte la libron, li trovis la lokon, kie estis skribite:
And there was delivered unto him the book of the prophet Esaias. And when he had opened the book, he found the place where it was written,
18 La spirito de la Eternulo estas sur mi, Cxar Li min sanktoleis, por bonanonci al malricxuloj; Li sendis min, por anonci liberecon al kaptitoj Kaj vidpovon al blinduloj, Por meti la vunditojn en liberecon,
The Spirit of the Lord is upon me, because he hath anointed me to preach the gospel to the poor; he hath sent me to heal the brokenhearted, to preach deliverance to the captives, and recovering of sight to the blind, to set at liberty them that are bruised,
19 Por proklami favorjaron de la Eternulo.
To preach the acceptable year of the Lord.
20 Kaj kunvolvinte la libron, kaj redoninte gxin al la subulo, li sidigxis; kaj la okuloj de cxiuj en la sinagogo atente lin rigardis.
And he closed the book, and he gave it again to the minister, and sat down. And the eyes of all them that were in the synagogue were fastened on him.
21 Kaj li ekparolis al ili: Hodiaux tiu skribo plenumigxas en viaj oreloj.
And he began to say unto them, This day is this scripture fulfilled in your ears.
22 Kaj cxiuj atestis pri li, kaj miris pro la vortoj de graco, kiuj eliris el lia busxo; kaj ili diris: Cxu cxi tiu ne estas la filo de Jozef?
And all bare him witness, and wondered at the gracious words which proceeded out of his mouth. And they said, Is not this Joseph's son?
23 Kaj li diris al ili: Sendube vi diros al mi la jenan sentencon: Kuracisto, sanigu vin mem; kiajn aferojn, pri kiuj ni auxdis, en Kapernaum faritajn, tiajn faru cxi tie en via patrujo.
And he said unto them, Ye will surely say unto me this proverb, Physician, heal thyself: whatsoever we have heard done in Capernaum, do also here in thy country.
24 Kaj li diris: Vere mi diras al vi: Neniu profeto estas akceptata en sia patrujo.
And he said, Verily I say unto you, No prophet is accepted in his own country.
25 Kun vereco mi diras al vi: Estis multaj vidvinoj en Izrael en la tagoj de Elija, kiam estis sxlosita la cxielo tri jarojn kaj ses monatojn, kiam okazis granda malsato sur la tuta lando;
But I tell you of a truth, many widows were in Israel in the days of Elias, when the heaven was shut up three years and six months, when great famine was throughout all the land;
26 kaj al neniu el ili Elija estis sendita, krom al Carfat en la lando Cidon, al virino vidvino.
But unto none of them was Elias sent, save unto Sarepta, a city of Sidon, unto a woman that was a widow.
27 Kaj estis multaj lepruloj en Izrael en la tagoj de la profeto Elisxa; sed neniu el ili estis purigita, krom Naaman, la Siriano.
And many lepers were in Israel in the time of Eliseus the prophet; and none of them was cleansed, saving Naaman the Syrian.
28 Kaj cxiuj en la sinagogo plenigxis de kolero, auxdante tion;
And all they in the synagogue, when they heard these things, were filled with wrath,
29 kaj levigxinte, ili eljxetis lin ekster la urbon, kaj kondukis lin gxis la krutajxo de la monteto, sur kiu ilia urbo estis konstruita, por jxeti lin malsupren.
And rose up, and thrust him out of the city, and led him unto the brow of the hill whereon their city was built, that they might cast him down headlong.
30 Sed li foriris, trapasinte tra ilia mezo.
But he passing through the midst of them went his way,
31 Kaj li malsupreniris al Kapernaum, urbo Galilea. Kaj li instruis ilin en la sabato;
And came down to Capernaum, a city of Galilee, and taught them on the sabbath days.
32 kaj oni miris pro lia instruado, cxar kun auxtoritato estis lia vorto.
And they were astonished at his doctrine: for his word was with power.
33 Kaj en la sinagogo estis viro, havanta spiriton de malpura demono; kaj li kriegis per lauxta vocxo,
And in the synagogue there was a man, which had a spirit of an unclean devil, and cried out with a loud voice,
34 dirante: Ha! kio estas inter ni kaj vi, Jesuo Nazaretano? Cxu vi venis, por pereigi nin? Mi scias, kiu vi estas, la Sanktulo de Dio.
Saying, Let us alone; what have we to do with thee, thou Jesus of Nazareth? art thou come to destroy us? I know thee who thou art; the Holy One of God.
35 Kaj Jesuo severe admonis lin, dirante: Silentu, kaj eliru el li. Kaj jxetinte lin en la mezon, la demono eliris el li, neniel difektinte lin.
And Jesus rebuked him, saying, Hold thy peace, and come out of him. And when the devil had thrown him in the midst, he came out of him, and hurt him not.
36 Kaj falis miro sur cxiujn, kaj ili kunparoladis inter si, dirante: Kia vorto estas cxi tio? cxar kun auxtoritato kaj potenco li ordonas al la malpuraj spiritoj, kaj ili eliras.
And they were all amazed, and spake among themselves, saying, What a word is this! for with authority and power he commandeth the unclean spirits, and they come out.
37 Kaj famo pri li eliris al cxiu loko de la tuta cxirkauxajxo.
And the fame of him went out into every place of the country round about.
38 Kaj levigxinte el la sinagogo, li eniris en la domon de Simon. Kaj la bopatrino de Simon estis tenata de granda febro, kaj ili petis lin pri sxi.
And he arose out of the synagogue, and entered into Simon's house. And Simon's wife's mother was taken with a great fever; and they besought him for her.
39 Kaj starante super sxi, li admonis la febron; kaj gxi forlasis sxin, kaj sxi tuj levigxis kaj servis al ili.
And he stood over her, and rebuked the fever; and it left her: and immediately she arose and ministered unto them.
40 Kaj cxe la subiro de la suno cxiuj, kiuj havis malsanulojn kun diversaj malsanoj, venigis ilin al li; kaj li metis sur cxiun el ili la manojn, kaj sanigis ilin.
Now when the sun was setting, all they that had any sick with divers diseases brought them unto him; and he laid his hands on every one of them, and healed them.
41 Eliris ankaux demonoj el multaj, kriegante, kaj dirante: Vi estas la Filo de Dio. Kaj severe admonante, li ne permesis al ili paroli, cxar ili sciis, ke li estas la Kristo.
And devils also came out of many, crying out, and saying, Thou art Christ the Son of God. And he rebuking them suffered them not to speak: for they knew that he was Christ.
42 Kaj kiam tagigxis, li eliris, kaj venis en dezertan lokon; kaj la homamasoj lin sercxis, kaj venis al li, kaj lin detenis, ke li ne foriru de ili.
And when it was day, he departed and went into a desert place: and the people sought him, and came unto him, and stayed him, that he should not depart from them.
43 Sed li diris al ili: Ankaux al la ceteraj urboj mi devas prediki la evangelion de la regno de Dio; cxar por tio mi estas sendita.
And he said unto them, I must preach the kingdom of God to other cities also: for therefore am I sent.
44 Kaj li predikis en la sinagogoj de Galileo.
And he preached in the synagogues of Galilee.

Cxapitro 5

1 Kaj dum la homamaso cxirkauxpremis lin kaj auxskultis la vorton de Dio, li staris apud la lago Genesaret;
And it came to pass, that, as the people pressed upon him to hear the word of God, he stood by the lake of Gennesaret,
2 kaj li vidis du sxipetojn starantajn apud la lago, sed la fisxkaptistoj jxus eliris el ili, kaj lavis la retojn.
And saw two ships standing by the lake: but the fishermen were gone out of them, and were washing their nets.
3 Kaj li eniris en unu el la sxipetoj, kiu apartenis al Simon, kaj petis, ke li forsxovu iom for de la bordo. Kaj li sidigxis, kaj instruis la homamason el la sxipeto.
And he entered into one of the ships, which was Simon's, and prayed him that he would thrust out a little from the land. And he sat down, and taught the people out of the ship.
4 Kaj kiam li cxesis paroli, li diris al Simon: Forsxovu gxis la profundo, kaj mallevu la retojn por akirado.
Now when he had left speaking, he said unto Simon, Launch out into the deep, and let down your nets for a draught.
5 Kaj responde Simon diris: Estro, ni jam laboris la tutan nokton kaj kaptis nenion; tamen laux via diro mi mallevos la retojn.
And Simon answering said unto him, Master, we have toiled all the night, and have taken nothing: nevertheless at thy word I will let down the net.
6 Kaj tion farinte, ili enfermis grandan amason da fisxoj, kaj iliaj retoj ekrompigxis;
And when they had this done, they inclosed a great multitude of fishes: and their net brake.
7 kaj ili geste signis al siaj kompanianoj en la alia sxipeto, ke ili venu kaj helpu ilin. Kaj ili venis, kaj plenigis ambaux sxipetojn, gxis ekprofundigxo.
And they beckoned unto their partners, which were in the other ship, that they should come and help them. And they came, and filled both the ships, so that they began to sink.
8 Sed Simon Petro, tion vidinte, falis teren antaux la genuoj de Jesuo, dirante: Foriru de mi, ho Sinjoro, cxar mi estas pekulo.
When Simon Peter saw it, he fell down at Jesus' knees, saying, Depart from me; for I am a sinful man, O Lord.
9 Cxar pro la preno de fisxoj, kiun ili akiris, miro kaptis lin, kaj cxiujn, kiuj estis kun li,
For he was astonished, and all that were with him, at the draught of the fishes which they had taken:
10 kaj tiel same Jakobon kaj Johanon, filojn de Zebedeo, kiuj estis kompanianoj de Simon. Kaj Jesuo diris al Simon: Ne timu; de nun vi estos kaptisto de homoj.
And so was also James, and John, the sons of Zebedee, which were partners with Simon. And Jesus said unto Simon, Fear not; from henceforth thou shalt catch men.
11 Kaj kiam ili surbordigis siajn sxipetojn, ili forlasis cxion, kaj sekvis lin.
And when they had brought their ships to land, they forsook all, and followed him.
12 Kaj dum li estis en unu el la urboj, jen viro plena de lepro; kaj vidante Jesuon, li falis sur la vizagxon kaj petegis lin, dirante: Sinjoro, se vi volas, vi povas min purigi.
And it came to pass, when he was in a certain city, behold a man full of leprosy: who seeing Jesus fell on his face, and besought him, saying, Lord, if thou wilt, thou canst make me clean.
13 Kaj li etendis la manon kaj tusxis lin, dirante: Mi volas; estu purigita. Kaj tuj la lepro foriris de li.
And he put forth his hand, and touched him, saying, I will: be thou clean. And immediately the leprosy departed from him.
14 Kaj li ordonis al li, ke li diru al neniu: Sed foririnte, montru vin al la pastro kaj tiele oferu pro via purigado, kiel ordonis Moseo, por atesto al ili.
And he charged him to tell no man: but go, and shew thyself to the priest, and offer for thy cleansing, according as Moses commanded, for a testimony unto them.
15 Sed la famo pri li des pli multe disvastigxis; kaj grandaj homamasoj kunvenis, por auxskulti kaj por esti sanigitaj je siaj malsanoj.
But so much the more went there a fame abroad of him: and great multitudes came together to hear, and to be healed by him of their infirmities.
16 Sed li fortiris sin en la dezertojn, kaj pregxadis.
And he withdrew himself into the wilderness, and prayed.
17 Kaj en unu el tiuj tagoj li estis instruanta; kaj cxeestis Fariseoj kaj legxinstruistoj, sidantaj, kiuj alvenis el cxiu vilagxo de Galileo kaj el Judujo kaj el Jerusalem; kaj la potenco de la Eternulo alestis, por sanigi ilin.
And it came to pass on a certain day, as he was teaching, that there were Pharisees and doctors of the law sitting by, which were come out of every town of Galilee, and Judaea, and Jerusalem: and the power of the Lord was present to heal them.
18 Kaj jen viroj alportis sur lito viron, kiu estis paralizita; kaj ili penis enporti lin kaj meti lin antaux li.
And, behold, men brought in a bed a man which was taken with a palsy: and they sought means to bring him in, and to lay him before him.
19 Kaj ne trovinte, kiamaniere ili povas enporti lin, pro la homamaso, ili supreniris sur la tegmenton, kaj mallevis lin tra la tegoloj, kun la liteto, en la mezon antaux Jesuo.
And when they could not find by what way they might bring him in because of the multitude, they went upon the housetop, and let him down through the tiling with his couch into the midst before Jesus.
20 Kaj vidante ilian fidon, li diris: Ho viro, viaj pekoj estas al vi pardonitaj.
And when he saw their faith, he said unto him, Man, thy sins are forgiven thee.
21 Kaj la skribistoj kaj Fariseoj komencis diskuti inter si, dirante: Kiu estas cxi tiu, kiu parolas blasfemojn? kiu povas pardoni pekojn krom Dio sola?
And the scribes and the Pharisees began to reason, saying, Who is this which speaketh blasphemies? Who can forgive sins, but God alone?
22 Sed Jesuo, eksciante iliajn pensojn, responde diris al ili: Kial vi diskutas en viaj koroj?
But when Jesus perceived their thoughts, he answering said unto them, What reason ye in your hearts?
23 Kio estas pli facila, diri: Viaj pekoj estas al vi pardonitaj, aux diri: Levigxu kaj piediru?
Whether is easier, to say, Thy sins be forgiven thee; or to say, Rise up and walk?
24 Sed por ke vi sciu, ke la Filo de homo havas auxtoritaton sur la tero pardoni pekojn--li diris al la paralizulo: Mi diras al vi: Levigxu, kaj prenu vian liteton, kaj iru al via domo.
But that ye may know that the Son of man hath power upon earth to forgive sins, (he said unto the sick of the palsy,) I say unto thee, Arise, and take up thy couch, and go into thine house.
25 Kaj tuj li levigxis antaux ili, kaj prenis tion, sur kio li kusxis, kaj iris al sia domo, glorante Dion.
And immediately he rose up before them, and took up that whereon he lay, and departed to his own house, glorifying God.
26 Kaj mirego kaptis cxiujn, kaj li gloris Dion; kaj ili plenigxis de timo, dirante: Ni vidis mirindajxojn hodiaux.
And they were all amazed, and they glorified God, and were filled with fear, saying, We have seen strange things to day.
27 Kaj post tio li eliris, kaj vidis impostiston, nomatan Levi, sidantan cxe la impostejo, kaj diris al li: Sekvu min.
And after these things he went forth, and saw a publican, named Levi, sitting at the receipt of custom: and he said unto him, Follow me.
28 Kaj li forlasis cxion, kaj levigxis, kaj sekvis lin.
And he left all, rose up, and followed him.
29 Kaj Levi faris grandan festenon por li en sia domo, kaj estis granda amaso da impostistoj kaj aliaj, kiuj sidis cxe mangxo kun ili.
And Levi made him a great feast in his own house: and there was a great company of publicans and of others that sat down with them.
30 Kaj la Fariseoj kaj iliaj skribistoj murmuris kontraux liaj discxiploj, dirante: Kial vi mangxas kaj trinkas kun impostistoj kaj pekuloj?
But their scribes and Pharisees murmured against his disciples, saying, Why do ye eat and drink with publicans and sinners?
31 Kaj Jesuo responde diris al ili: Ne la sanuloj bezonas kuraciston, sed la malsanuloj.
And Jesus answering said unto them, They that are whole need not a physician; but they that are sick.
32 Mi venis, por alvoki ne justulojn, sed pekulojn al pento.
I came not to call the righteous, but sinners to repentance.
33 Kaj ili diris al li: La discxiploj de Johano ofte fastas kaj faras pregxojn, kaj tiel same ankaux la discxiploj de la Fariseoj; sed la viaj mangxas kaj trinkas.
And they said unto him, Why do the disciples of John fast often, and make prayers, and likewise the disciples of the Pharisees; but thine eat and drink?
34 Kaj Jesuo diris al ili: Cxu vi povas igi la filojn de la edzigxejo fasti, dum la fiancxo estas kun ili?
And he said unto them, Can ye make the children of the bridechamber fast, while the bridegroom is with them?
35 Sed venos tagoj; kaj kiam la fiancxo estos prenita for de ili, tiam ili fastos en tiuj tagoj.
But the days will come, when the bridegroom shall be taken away from them, and then shall they fast in those days.
36 Kaj li ankaux parolis al ili parabolon: Neniu sxiras pecon el nova vesto kaj alkudras gxin sur malnovan veston; cxar alie li sxirus la novan, kaj ankaux la flikajxo el la nova ne harmonius kun la malnova.
And he spake also a parable unto them; No man putteth a piece of a new garment upon an old; if otherwise, then both the new maketh a rent, and the piece that was taken out of the new agreeth not with the old.
37 Kaj neniu enversxas novan vinon en malnovajn felsakojn; cxar alie la nova vino krevigus la felsakojn, kaj gxi mem elfluus, kaj la felsakoj detruigxus.
And no man putteth new wine into old bottles; else the new wine will burst the bottles, and be spilled, and the bottles shall perish.
38 Sed novan vinon oni devas enversxi en novajn felsakojn.
But new wine must be put into new bottles; and both are preserved.
39 Kaj neniu, trinkinte malnovan vinon, deziras novan; cxar li diras: La malnova estas preferinda.
No man also having drunk old wine straightway desireth new: for he saith, The old is better.

Cxapitro 6

1 Kaj en sabato li iris tra la grenkampoj, kaj liaj discxiploj desxiris la spikojn, kaj mangxis, frotante ilin en la manoj.
And it came to pass on the second sabbath after the first, that he went through the corn fields; and his disciples plucked the ears of corn, and did eat, rubbing them in their hands.
2 Sed iuj el la Fariseoj diris: Kial vi faras tion, kion fari en sabato ne estas permesate?
And certain of the Pharisees said unto them, Why do ye that which is not lawful to do on the sabbath days?
3 Kaj Jesuo, respondante al ili, diris: Cxu vi ecx ne legis, kion faris David, kiam malsatis li kaj liaj kunuloj?
And Jesus answering them said, Have ye not read so much as this, what David did, when himself was an hungred, and they which were with him;
4 ke li eniris en la domon de Dio, kaj prenis kaj mangxis kaj donis ankaux al siaj kunuloj la panojn de propono, kiujn mangxi ne estas permesate, krom nur al la pastroj?
How he went into the house of God, and did take and eat the shewbread, and gave also to them that were with him; which it is not lawful to eat but for the priests alone?
5 Kaj li diris al ili: La Filo de homo estas sinjoro de la sabato.
And he said unto them, That the Son of man is Lord also of the sabbath.
6 Kaj en alia sabato li eniris en la sinagogon kaj instruadis; kaj tie estis viro, kies dekstra mano estis velkinta.
And it came to pass also on another sabbath, that he entered into the synagogue and taught: and there was a man whose right hand was withered.
7 Kaj la skribistoj kaj Fariseoj observis lin atente, cxu li sanigos en la sabato, por ke ili trovu, kiel lin akuzi.
And the scribes and Pharisees watched him, whether he would heal on the sabbath day; that they might find an accusation against him.
8 Sed li sciis iliajn pensojn, kaj li diris al la viro, kiu havis la manon velkintan: Levigxu, kaj starigxu en la mezo. Kaj li levigxis kaj starigxis.
But he knew their thoughts, and said to the man which had the withered hand, Rise up, and stand forth in the midst. And he arose and stood forth.
9 Kaj Jesuo diris al ili: Mi vin demandas: cxu estas permesate bonfari en sabato, aux malbonfari? Savi vivon, al gxin pereigi?
Then said Jesus unto them, I will ask you one thing; Is it lawful on the sabbath days to do good, or to do evil? to save life, or to destroy it?
10 Kaj cxirkauxrigardinte cxiujn, li diris al li: Etendu vian manon. Kaj li tion faris, kaj lia mano resanigxis.
And looking round about upon them all, he said unto the man, Stretch forth thy hand. And he did so: and his hand was restored whole as the other.
11 Sed ili plenigxis de frenezo, kaj interparoladis inter si, kion ili faru al Jesuo.
And they were filled with madness; and communed one with another what they might do to Jesus.
12 Kaj en tiuj tagoj li foriris sur la monton, por pregxi; kaj li pasigis la tutan nokton en pregxado al Dio.
And it came to pass in those days, that he went out into a mountain to pray, and continued all night in prayer to God.
13 Kaj kiam tagigxis, li alvokis siajn discxiplojn, kaj elektis el ili dek du, kiujn li ankaux nomis apostoloj:
And when it was day, he called unto him his disciples: and of them he chose twelve, whom also he named apostles;
14 Simonon, kiun li ankaux nomis Petro, kaj Andreon, lian fraton, kaj Jakobon kaj Johanon kaj Filipon kaj Bartolomeon
Simon, (whom he also named Peter,) and Andrew his brother, James and John, Philip and Bartholomew,
15 kaj Mateon kaj Tomason, kaj Jakobon, filon de Alfeo, kaj Simonon, nomatan Fervorulo,
Matthew and Thomas, James the son of Alphaeus, and Simon called Zelotes,
16 kaj Judason de Jakobo, kaj Judason Iskariotan, kiu farigxis perfidulo.
And Judas the brother of James, and Judas Iscariot, which also was the traitor.
17 Kaj li malsupreniris kun ili, kaj staris sur ebena loko, kaj granda amaso de liaj discxiploj, kaj granda nombro de la popolo el la tuta Judujo kaj Jerusalem, kaj el la marbordo de Tiro kaj Cidon, kiuj alvenis, por auxskulti lin kaj sanigxi je siaj malsanoj;
And he came down with them, and stood in the plain, and the company of his disciples, and a great multitude of people out of all Judaea and Jerusalem, and from the sea coast of Tyre and Sidon, which came to hear him, and to be healed of their diseases;
18 kaj tiuj, kiuj estis turmentataj de malpuraj spiritoj, estis sanigitaj.
And they that were vexed with unclean spirits: and they were healed.
19 Kaj la tuta homamaso volis tusxi lin, cxar potenco eliris el li kaj sanigis cxiujn.
And the whole multitude sought to touch him: for there went virtue out of him, and healed them all.
20 Kaj li levis siajn okulojn al siaj discxiploj, kaj diris: Felicxaj estas vi malricxuloj, cxar via estas la regno de Dio.
And he lifted up his eyes on his disciples, and said, Blessed be ye poor: for yours is the kingdom of God.
21 Felicxaj estas vi, kiuj nun malsatas, cxar vi satigxos. Felicxaj estas vi, kiuj nun ploras, cxar vi ridos.
Blessed are ye that hunger now: for ye shall be filled. Blessed are ye that weep now: for ye shall laugh.
22 Felicxaj vi estas, kiam oni vin malamos kaj vin izolos kaj vin riprocxos, kaj eljxetos vian nomon kial malbonan, pro la Filo de homo.
Blessed are ye, when men shall hate you, and when they shall separate you from their company, and shall reproach you, and cast out your name as evil, for the Son of man's sake.
23 Gxoju en tiu tago, kaj pro gxojo saltu, cxar jen via rekompenco estas granda en la cxielo; cxar tiel same faris iliaj patroj kontraux la profetoj.
Rejoice ye in that day, and leap for joy: for, behold, your reward is great in heaven: for in the like manner did their fathers unto the prophets.
24 Sed ve al vi ricxuloj! cxar vi jam ricevis vian konsolon.
But woe unto you that are rich! for ye have received your consolation.
25 Ve al vi satigitaj! cxar vi malsatos. Ve al vi, kiuj nun ridas! cxar vi malgxojos kaj ploros.
Woe unto you that are full! for ye shall hunger. Woe unto you that laugh now! for ye shall mourn and weep.
26 Ve, kiam cxiuj homoj parolos bone pri vi! cxar tiel same faris iliaj patroj al la falsaj profetoj.
Woe unto you, when all men shall speak well of you! for so did their fathers to the false prophets.
27 Sed mi diras al vi, kiuj auxdas: Amu viajn malamikojn, faru bonon al viaj malamantoj;
But I say unto you which hear, Love your enemies, do good to them which hate you,
28 benu tiujn, kiuj vin malbenas; pregxu por tiuj, kiuj kun insulto vin atakas.
Bless them that curse you, and pray for them which despitefully use you.
29 Al tiu, kiu frapas vin sur la vango, prezentu ankaux la alian; kaj de tiu, kiu prenas vian mantelon, ne detenu vian tunikon.
And unto him that smiteth thee on the one cheek offer also the other; and him that taketh away thy cloak forbid not to take thy coat also.
30 Donu al cxiu, kiu petas de vi; kaj de tiu, kiu forprenas viajn posedajxojn, ne repostulu ilin.
Give to every man that asketh of thee; and of him that taketh away thy goods ask them not again.
31 Kaj kiel vi volas, ke la homoj faru al vi, faru ankaux al ili tiel same.
And as ye would that men should do to you, do ye also to them likewise.
32 Kaj se vi amas tiujn, kiuj amas vin, kian dankon vi havas? cxar ecx la pekuloj amas tiujn, kiuj ilin amas.
For if ye love them which love you, what thank have ye? for sinners also love those that love them.
33 Kaj se vi bonfaras al viaj bonfarantoj, kian dankon vi havas? cxar ecx la pekuloj tiel same faras.
And if ye do good to them which do good to you, what thank have ye? for sinners also do even the same.
34 Kaj se vi pruntas al tiuj, de kiuj vi esperas ricevi, kian dankon vi havas? ecx pekuloj pruntas al pekuloj, por egale rericevi.
And if ye lend to them of whom ye hope to receive, what thank have ye? for sinners also lend to sinners, to receive as much again.
35 Sed amu viajn malamikojn, kaj bonfaru, kaj pruntedonu, pri neniu perdante esperon; kaj via rekompenco estos granda, kaj vi estos filoj de la Plejalta; cxar Li estas bona al la nedankemuloj kaj malbonuloj.
But love ye your enemies, and do good, and lend, hoping for nothing again; and your reward shall be great, and ye shall be the children of the Highest: for he is kind unto the unthankful and to the evil.
36 Estu kompatemaj, kiel via Patro estas kompatema.
Be ye therefore merciful, as your Father also is merciful.
37 Kaj ne jugxu, kaj vi ne estos jugxitaj; kaj ne kondamnu, kaj vi ne estos kondamnitaj; liberigu, kaj vi estos liberigitaj;
Judge not, and ye shall not be judged: condemn not, and ye shall not be condemned: forgive, and ye shall be forgiven:
38 donu, kaj estos donite al vi; bonan mezuron, premitan, kunskuitan, superfluantan, oni donos en vian sinon. Cxar per kia mezuro vi mezuras, per tia oni remezuros al vi.
Give, and it shall be given unto you; good measure, pressed down, and shaken together, and running over, shall men give into your bosom. For with the same measure that ye mete withal it shall be measured to you again.
39 Kaj li parolis ankaux al ili parabolon: Cxu blindulo povas gvidi blindulon? cxu ne falos ambaux en fosajxon?
And he spake a parable unto them, Can the blind lead the blind? shall they not both fall into the ditch?
40 Discxiplo ne estas super sia instruisto; sed perfektigite, cxiu estos kiel lia instruisto.
The disciple is not above his master: but every one that is perfect shall be as his master.
41 Kaj kial vi rigardas la lignereton, kiu estas en la okulo de via frato, kaj ne pripensas la trabon, kiu estas en via propra okulo?
And why beholdest thou the mote that is in thy brother's eye, but perceivest not the beam that is in thine own eye?
42 Kiel vi povas diri al via frato: Frato, lasu min eltiri la lignereton, kiu estas en via okulo; dum vi ne pripensas la trabon en via propra okulo? Hipokritulo! eltiru unue la trabon el via okulo, kaj tiam vi klare vidos, por eltiri la lignereton, kiu estas en la okulo de via frato.
Either how canst thou say to thy brother, Brother, let me pull out the mote that is in thine eye, when thou thyself beholdest not the beam that is in thine own eye? Thou hypocrite, cast out first the beam out of thine own eye, and then shalt thou see clearly to pull out the mote that is in thy brother's eye.
43 Cxar ne ekzistas bona arbo, kiu donas putran frukton; nek putra arbo, kiu donas bonan frukton.
For a good tree bringeth not forth corrupt fruit; neither doth a corrupt tree bring forth good fruit.
44 Cxar cxiu arbo estas konata per sia propra frukto. Cxar el dornarbetoj oni ne kolektas figojn, nek el rubusujo oni rikoltas vinberojn.
For every tree is known by his own fruit. For of thorns men do not gather figs, nor of a bramble bush gather they grapes.
45 Bona homo el la bona trezorejo de sia koro liveras bonon, kaj malbona homo el la malbona trezorejo liveras malbonon; cxar el la abundo de la koro parolas lia busxo.
A good man out of the good treasure of his heart bringeth forth that which is good; and an evil man out of the evil treasure of his heart bringeth forth that which is evil: for of the abundance of the heart his mouth speaketh.
46 Kaj kial vi min vokas: Sinjoro, Sinjoro; kaj ne faras tion, kion mi diras?
And why call ye me, Lord, Lord, and do not the things which I say?
47 Pri cxiu, kiu venas al mi, kaj auxdas miajn parolojn, kaj plenumas ilin, mi montros al vi, al kiu li similas:
Whosoever cometh to me, and heareth my sayings, and doeth them, I will shew you to whom he is like:
48 li similas al viro, kiu, konstruante domon, fosis kaj profunde kavigis, kaj metis fundamenton sur la roko; kaj kiam okazis inundo, la rivero sin jxetis kontraux tiun domon, kaj ne povis gxin sxanceli; cxar gxi estis bone konstruita.
He is like a man which built an house, and digged deep, and laid the foundation on a rock: and when the flood arose, the stream beat vehemently upon that house, and could not shake it: for it was founded upon a rock.
49 Sed tiu, kiu auxdas kaj ne plenumas, similas al viro, kiu konstruis sur la tero sen fundamento domon; kontraux kiun la rivero sin jxetis, kaj gxi tuj enfalis, kaj la ruino de tiu domo estis granda.
But he that heareth, and doeth not, is like a man that without a foundation built an house upon the earth; against which the stream did beat vehemently, and immediately it fell; and the ruin of that house was great.

Cxapitro 7

1 Fininte cxiujn siajn dirojn en la oreloj de la popolo, li eniris en Kapernaumon.
Now when he had ended all his sayings in the audience of the people, he entered into Capernaum.
2 Kaj sklavo de unu centestro, kiu estis kara por li, estis malsana kaj preskaux mortanta.
And a certain centurion's servant, who was dear unto him, was sick, and ready to die.
3 Kaj auxdinte pri Jesuo, tiu sendis al li pliagxulojn de la Judoj, por peti, ke li venu, por savi lian sklavon.
And when he heard of Jesus, he sent unto him the elders of the Jews, beseeching him that he would come and heal his servant.
4 Kaj veninte al Jesuo, ili insiste petegis, dirante: Li estas inda, ke vi faru al li tiun komplezon;
And when they came to Jesus, they besought him instantly, saying, That he was worthy for whom he should do this:
5 cxar li amas nian nacion, kaj li mem konstruigis por ni la sinagogon.
For he loveth our nation, and he hath built us a synagogue.
6 Kaj Jesuo ekiris kun ili. Kaj kiam li estis ne malproksime de la domo, la centestro sendis al li amikojn, por diri al li: Sinjoro, ne gxenu vin; cxar mi ne estas inda, ke vi venu sub mian tegmenton;
Then Jesus went with them. And when he was now not far from the house, the centurion sent friends to him, saying unto him, Lord, trouble not thyself: for I am not worthy that thou shouldest enter under my roof:
7 pro tio mi ne opiniis min inda veni al vi. Sed vorton parolu, kaj mia knabo sanigxos.
Wherefore neither thought I myself worthy to come unto thee: but say in a word, and my servant shall be healed.
8 Cxar mi ankaux estas homo metita sub auxtoritato, havante sub mi soldatojn; kaj mi diras al cxi tiu: Iru; kaj li iras; kaj al alia: Venu; kaj li venas; kaj al mia sklavo: Faru cxi tion; kaj li gxin faras.
For I also am a man set under authority, having under me soldiers, and I say unto one, Go, and he goeth; and to another, Come, and he cometh; and to my servant, Do this, and he doeth it.
9 Kaj kiam Jesuo tion auxdis, li miris pri li, kaj sin turninte, diris al la homamaso, lin sekvanta: Mi diras al vi: Ecx en Izrael mi ne trovis tiom da fido.
When Jesus heard these things, he marvelled at him, and turned him about, and said unto the people that followed him, I say unto you, I have not found so great faith, no, not in Israel.
10 Kaj la senditoj, reveninte al la domo, trovis la sklavon sana.
And they that were sent, returning to the house, found the servant whole that had been sick.
11 Kaj post nelonge li iris al urbo nomata Nain, kaj akompanis lin liaj discxiploj kaj granda homamaso.
And it came to pass the day after, that he went into a city called Nain; and many of his disciples went with him, and much people.
12 Kaj kiam li alproksimigxis al la pordego de la urbo, jen oni elportis mortinton, la solan filon de lia patrino, kaj sxi estis vidvino; kaj granda homamaso el la urbo estis kun sxi.
Now when he came nigh to the gate of the city, behold, there was a dead man carried out, the only son of his mother, and she was a widow: and much people of the city was with her.
13 Kaj kiam la Sinjoro sxin vidis, li kortusxigxis pri sxi, kaj diris al sxi: Ne ploru.
And when the Lord saw her, he had compassion on her, and said unto her, Weep not.
14 Kaj li alproksimigxis, kaj tusxis la portilon, kaj la portantoj haltis. Kaj li diris: Junulo, mi diras al vi: Levigxu.
And he came and touched the bier: and they that bare him stood still. And he said, Young man, I say unto thee, Arise.
15 Kaj la mortinto side levigxis kaj komencis paroli. Kaj li donis lin al lia patrino.
And he that was dead sat up, and began to speak. And he delivered him to his mother.
16 Kaj timo kaptis cxiujn; kaj ili gloris Dio, dirante: Granda profeto levigxis inter ni; kaj: Dio vizitis Sian popolon.
And there came a fear on all: and they glorified God, saying, That a great prophet is risen up among us; and, That God hath visited his people.
17 Kaj cxi tiu famo pri li eliris tra la tuta Judujo, kaj tra la tuta cxirkauxajxo.
And this rumour of him went forth throughout all Judaea, and throughout all the region round about.
18 Kaj la discxiploj de Johano sciigis lin pri cxio tio.
And the disciples of John shewed him of all these things.
19 Kaj Johano, alvokinte al si du el siaj discxiploj, sendis ilin al la Sinjoro, por diri: Cxu vi estas la venonto, aux cxu ni atendu alian?
And John calling unto him two of his disciples sent them to Jesus, saying, Art thou he that should come? or look we for another?
20 Kaj kiam la viroj alvenis al li, ili diris: Johano, la Baptisto, sendis nin al vi, por diri: Cxu vi estas la venonto, aux cxu ni atendu alian?
When the men were come unto him, they said, John Baptist hath sent us unto thee, saying, Art thou he that should come? or look we for another?
21 En tiu horo li sanigis multajn je malsanoj kaj pestoj kaj malbonaj spiritoj; kaj al multaj blinduloj li redonis vidpovon.
And in that same hour he cured many of their infirmities and plagues, and of evil spirits; and unto many that were blind he gave sight.
22 Kaj li respondis kaj diris al ili: Iru kaj sciigu Johanon pri tio, kion vi vidis kaj auxdis: blinduloj vidas, lamuloj marsxas, lepruloj estas purigitaj, kaj surduloj auxdas, mortintoj levigxas, al malricxuloj evangelio estas predikata.
Then Jesus answering said unto them, Go your way, and tell John what things ye have seen and heard; how that the blind see, the lame walk, the lepers are cleansed, the deaf hear, the dead are raised, to the poor the gospel is preached.
23 Kaj felicxa estas cxiu, kiu ne falpusxigxas pro mi.
And blessed is he, whosoever shall not be offended in me.
24 Kaj kiam la senditoj de Johano foriris, li komencis paroli al la homamasoj pri Johano: Kion vi eliris en la dezerton, por rigardi? cxu junkon skuatan de la vento?
And when the messengers of John were departed, he began to speak unto the people concerning John, What went ye out into the wilderness for to see? A reed shaken with the wind?
25 Sed kion vi eliris, por vidi? cxu homon per mola vestaro vestitan? Jen tiuj, kiuj portas luksan vestaron kaj delikate vivadas, trovigxas en domoj de regxoj.
But what went ye out for to see? A man clothed in soft raiment? Behold, they which are gorgeously apparelled, and live delicately, are in kings' courts.
26 Sed kion vi eliris, por vidi? cxu profeton? Jes, mi diras al vi, kaj multe pli ol profeton.
But what went ye out for to see? A prophet? Yea, I say unto you, and much more than a prophet.
27 Cxar li estas tiu, pri kiu estas skribite:
Jen Mi sendos Mian angxelon antaux via vizagxo, Kaj li preparos antaux vi vian vojon.
This is he, of whom it is written, Behold, I send my messenger before thy face, which shall prepare thy way before thee.
28 Mi diras al vi: Inter naskitoj de virinoj estas neniu pli granda ol Johano; tamen tiu, kiu estas nur malgranda en la regno de Dio, estas pli granda ol li.
For I say unto you, Among those that are born of women there is not a greater prophet than John the Baptist: but he that is least in the kingdom of God is greater than he.
29 Kaj la tuta popolo kaj la impostistoj, auxdinte, pravigis Dion, cxar ili ricevis la bapton de Johano.
And all the people that heard him, and the publicans, justified God, being baptized with the baptism of John.
30 Sed la Fariseoj kaj la legxistoj rifuzis por si la intencon de Dio, cxar ili ne estis baptitaj de li.
But the Pharisees and lawyers rejected the counsel of God against themselves, being not baptized of him.
31 Al kio do mi komparos la homojn de cxi tiu generacio? kaj al kio ili similas?
And the Lord said, Whereunto then shall I liken the men of this generation? and to what are they like?
32 Ili similas al infanoj, kiuj sidas sur la placo kaj vokas unu al alia, dirante: Ni flutis al vi, kaj vi ne dancis; ni lamentis, kaj vi ne ploris.
They are like unto children sitting in the marketplace, and calling one to another, and saying, We have piped unto you, and ye have not danced; we have mourned to you, and ye have not wept.
33 Cxar Johano, la Baptisto, venis, nek mangxante panon nek trinkante vinon; kaj vi diras: Li havas demonon.
For John the Baptist came neither eating bread nor drinking wine; and ye say, He hath a devil.
34 La Filo de homo venis, mangxante kaj trinkante; kaj vi diras: Jen mangxegulo kaj vindrinkulo, amiko de impostistoj kaj pekuloj!
The Son of man is come eating and drinking; and ye say, Behold a gluttonous man, and a winebibber, a friend of publicans and sinners!
35 Kaj la sagxeco estas pravigita de cxiuj siaj infanoj.
But wisdom is justified of all her children.
36 Kaj unu el la Fariseoj petis lin, ke li mangxu kun li. Kaj li eniris en la domon de la Fariseo, kaj sidigxis cxe mangxo.
And one of the Pharisees desired him that he would eat with him. And he went into the Pharisee's house, and sat down to meat.
37 Kaj jen estis en la urbo virino pekulino; kaj kiam sxi eksciis, ke Jesuo sidas cxe mangxo en la domo de la Fariseo, sxi alportis alabastran vazon da sxmirajxo,
And, behold, a woman in the city, which was a sinner, when she knew that Jesus sat at meat in the Pharisee's house, brought an alabaster box of ointment,
38 kaj starante malantauxe cxe liaj piedoj, plorante, sxi komencis priversxi liajn piedojn per sxiaj larmoj, kaj visxis ilin per la haroj de sia kapo, kaj kisadis liajn piedojn, kaj sxmiris ilin per la sxmirajxo.
And stood at his feet behind him weeping, and began to wash his feet with tears, and did wipe them with the hairs of her head, and kissed his feet, and anointed them with the ointment.
39 Kaj kiam la Fariseo, kiu lin invitis, tion vidis, li parolis en si, dirante: Cxi tiu, se li estus profeto, ja scius, kiu kaj kia virino lin tusxas, ke sxi estas pekulino.
Now when the Pharisee which had bidden him saw it, he spake within himself, saying, This man, if he were a prophet, would have known who and what manner of woman this is that toucheth him: for she is a sinner.
40 Kaj responde Jesuo diris al li: Simon, mi havas ion diri al vi. Kaj li diris: Majstro, parolu.
And Jesus answering said unto him, Simon, I have somewhat to say unto thee. And he saith, Master, say on.
41 Unu pruntedoninto havis du sxuldantojn; unu sxuldis kvincent denarojn, kaj la alia kvindek.
There was a certain creditor which had two debtors: the one owed five hundred pence, and the other fifty.
42 Kiam ili havis nenion, per kio pagi, li pardonis al ambaux la sxuldon. Kiu el ili do lin pli amos?
And when they had nothing to pay, he frankly forgave them both. Tell me therefore, which of them will love him most?
43 Simon responde diris: Tiu, mi supozas, al kiu li pardonis la pli grandan sxuldon. Kaj li diris al li: Vi prave jugxis.
Simon answered and said, I suppose that he, to whom he forgave most. And he said unto him, Thou hast rightly judged.
44 Kaj sin turnante al la virino, li diris al Simon: Cxu vi vidas cxi tiun virinon? Mi eniris en vian domon, vi ne donis al mi akvon por la piedoj; sed sxi priversxis miajn piedojn per siaj larmoj kaj visxis ilin per siaj haroj.
And he turned to the woman, and said unto Simon, Seest thou this woman? I entered into thine house, thou gavest me no water for my feet: but she hath washed my feet with tears, and wiped them with the hairs of her head.
45 Vi ne donis al mi kison; sed sxi, de la tempo, kiam mi eniris, ne cxesis kisadi miajn piedojn.
Thou gavest me no kiss: but this woman since the time I came in hath not ceased to kiss my feet.
46 Vi ne sxmiris mian kapon per oleo; sed sxi sxmiris miajn piedojn per sxmirajxo.
My head with oil thou didst not anoint: but this woman hath anointed my feet with ointment.
47 Pro tio mi diras al vi: Sxiaj pekoj, kiuj estas multaj, estas pardonitaj; cxar sxi multe amis; sed al kiu malmulto estas pardonita, tiu malmulte amas.
Wherefore I say unto thee, Her sins, which are many, are forgiven; for she loved much: but to whom little is forgiven, the same loveth little.
48 Kaj li diris al sxi: Viaj pekoj estas pardonitaj.
And he said unto her, Thy sins are forgiven.
49 Kaj tiuj, kiuj sidis cxe mangxo kun li, komencis diri inter si: Kiu estas cxi tiu, kiu ecx pardonas pekojn?
And they that sat at meat with him began to say within themselves, Who is this that forgiveth sins also?
50 Kaj li diris al la virino: Via fido vin savis; iru en pacon.
And he said to the woman, Thy faith hath saved thee; go in peace.

Cxapitro 8

1 Kaj post ne longe li vojiradis tra urboj kaj vilagxoj, predikante kaj alportante la evangelion de la regno de Dio, kaj kun li la dek du,
And it came to pass afterward, that he went throughout every city and village, preaching and shewing the glad tidings of the kingdom of God: and the twelve were with him,
2 kaj iuj virinoj, kiuj estis resanigitaj je malbonaj spiritoj kaj malsanoj: Maria, kiu estis nomata Magdalena, el kiu eliris sep demonoj,
And certain women, which had been healed of evil spirits and infirmities, Mary called Magdalene, out of whom went seven devils,
3 kaj Joana, edzino de Hxuzas, la cxambelano de Herodo, kaj Susana, kaj multaj aliaj, kiuj faris al ili helpan servadon per sia havo.
And Joanna the wife of Chuza Herod's steward, and Susanna, and many others, which ministered unto him of their substance.
4 Kaj kiam granda homamaso kolektigxis, kaj homoj el cxiu urbo venis al li, li diris per parabolo:
And when much people were gathered together, and were come to him out of every city, he spake by a parable:
5 La semisto eliris, por semi sian semon; kaj dum li semis, iuj semoj falis apud la vojo kaj estis piedpremitaj, kaj la birdoj de la cxielo formangxis ilin.
A sower went out to sow his seed: and as he sowed, some fell by the way side; and it was trodden down, and the fowls of the air devoured it.
6 Kaj aliaj falis sur sxtonan lokon, kaj kreskinte, velkis, cxar ili ne havis malsekajxon.
And some fell upon a rock; and as soon as it was sprung up, it withered away, because it lacked moisture.
7 Kaj aliaj falis meze inter dornojn; kaj la dornoj kunkreskis, kaj sufokis ilin.
And some fell among thorns; and the thorns sprang up with it, and choked it.
8 Kaj aliaj falis en la bonan teron, kaj kreskinte, produktis frukton centoble. Dirinte tion, li kriis: Kiu havas orelojn por auxdi, tiu auxdu.
And other fell on good ground, and sprang up, and bare fruit an hundredfold. And when he had said these things, he cried, He that hath ears to hear, let him hear.
9 Kaj liaj discxiploj demandis al li, kia estas cxi tiu parabolo.
And his disciples asked him, saying, What might this parable be?
10 Kaj li diris: Al vi estas donite scii la misterojn de la regno de Dio; sed al la aliaj per paraboloj, por ke, vidante, ili ne rimarku, kaj auxdante, ili ne komprenu.
And he said, Unto you it is given to know the mysteries of the kingdom of God: but to others in parables; that seeing they might not see, and hearing they might not understand.
11 La parabolo estas jena: La semo estas la vorto de Dio.
Now the parable is this: The seed is the word of God.
12 Kaj la falintaj apud la vojo estas tiuj, kiuj auxdis; tiam venas la diablo, kaj forprenas la vorton el ilia koro, por ke ili ne kredu kaj ne estu savitaj.
Those by the way side are they that hear; then cometh the devil, and taketh away the word out of their hearts, lest they should believe and be saved.
13 Kaj la falintaj sur la sxtonan lokon estas tiuj, kiuj, auxdinte, kun gxojo akceptas la vorton; sed ili ne havas radikon, kaj kredas nur portempe, kaj en tempo de tento ili defalas.
They on the rock are they, which, when they hear, receive the word with joy; and these have no root, which for a while believe, and in time of temptation fall away.
14 Kaj tio, kio falis inter dornojn, estas tiuj, kiuj auxdis, kaj dum sia irado sufokigxas per zorgoj kaj ricxo kaj plezuroj de la vivo, kaj ne perfektigas frukton.
And that which fell among thorns are they, which, when they have heard, go forth, and are choked with cares and riches and pleasures of this life, and bring no fruit to perfection.
15 Kaj tio, kio falis en la bonan teron, estas tiuj, kiuj en bela kaj bona koro, auxdinte la vorton, konservas gxin, kaj kun pacienco donas frukton.
But that on the good ground are they, which in an honest and good heart, having heard the word, keep it, and bring forth fruit with patience.
16 Kaj ekbruliginte lampon, oni ne kovras gxin per vazo, aux forsxovas gxin sub liton; sed metas gxin sur lampingon, por ke la enirantoj povu vidi la lumon.
No man, when he hath lighted a candle, covereth it with a vessel, or putteth it under a bed; but setteth it on a candlestick, that they which enter in may see the light.
17 Cxar estas kasxita nenio, kio ne malkasxigxos; kaj ne estas io sekreta, kio ne konigxos kaj klare elmontrigxos.
For nothing is secret, that shall not be made manifest; neither any thing hid, that shall not be known and come abroad.
18 Atentu do, kiamaniere vi auxdas; cxar kiu ajn havas, al tiu estos donite; kaj kiu ajn ne havas, de tiu estos forprenita ecx tio, kion li sxajne havas.
Take heed therefore how ye hear: for whosoever hath, to him shall be given; and whosoever hath not, from him shall be taken even that which he seemeth to have.
19 Kaj alvenis al li lia patrino kaj liaj fratoj, kaj ili ne povis lin atingi pro la homamaso.
Then came to him his mother and his brethren, and could not come at him for the press.
20 Kaj oni sciigis lin: Via patrino kaj viaj fratoj staras ekstere, kaj deziras vin vidi.
And it was told him by certain which said, Thy mother and thy brethren stand without, desiring to see thee.
21 Sed respondante, li diris al ili: Mia patrino kaj miaj fratoj estas tiuj, kiuj auxdas la vorton de Dio, kaj gxin plenumas.
And he answered and said unto them, My mother and my brethren are these which hear the word of God, and do it.
22 Kaj en unu el tiuj tagoj eniris en sxipeton li kaj liaj discxiploj; kaj li diris al ili: Ni transiru al la alia bordo de la lago; kaj ili surmarigxis.
Now it came to pass on a certain day, that he went into a ship with his disciples: and he said unto them, Let us go over unto the other side of the lake. And they launched forth.
23 Sed dum ili veturis, li endormigxis; kaj falis ventego sur la lagon; kaj ili tute plenigxis de akvo, kaj estis en dangxero.
But as they sailed he fell asleep: and there came down a storm of wind on the lake; and they were filled with water, and were in jeopardy.
24 Kaj ili venis al li, kaj vekis lin, dirante: Estro, estro, ni pereas. Kaj li levigxis, kaj admonis la venton kaj la furiozon de la akvo; kaj ili cxesigxis, kaj farigxis sereno.
And they came to him, and awoke him, saying, Master, master, we perish. Then he arose, and rebuked the wind and the raging of the water: and they ceased, and there was a calm.
25 Kaj li diris al ili: Kie estas via fido? Kaj ili timis kaj miris, dirante unu al la alia: Kiu do estas cxi tiu? cxar li ordonas ecx al la ventoj kaj al la akvo, kaj ili obeas al li.
And he said unto them, Where is your faith? And they being afraid wondered, saying one to another, What manner of man is this! for he commandeth even the winds and water, and they obey him.
26 Kaj ili sxipveturis al la lando de la Gerasenoj, kiu estas kontraux Galileo.
And they arrived at the country of the Gadarenes, which is over against Galilee.
27 Kaj kiam ili surbordigxis, renkontis lin el la urbo viro, havanta demonojn; kaj jam de longe li ne portis vestojn, kaj logxis ne en domo, sed en la tomboj.
And when he went forth to land, there met him out of the city a certain man, which had devils long time, and ware no clothes, neither abode in any house, but in the tombs.
28 Kaj vidinte Jesuon, li ekkriis kaj falis antaux li, kaj lauxtvocxe diris: Kio estas inter mi kaj vi, ho Jesuo, Filo de Dio Plejalta? mi petas vin, ne turmento min.
When he saw Jesus, he cried out, and fell down before him, and with a loud voice said, What have I to do with thee, Jesus, thou Son of God most high? I beseech thee, torment me not.
29 Cxar li ordonis al la malpura spirito eliri el la homo. Cxar gxi ofte kaptis lin, kaj li estis sub gardantaro, kaj ligita per cxenoj kaj katenoj; kaj disrompinte la ligilojn, li estis peladata de la demono en la dezertojn.
(For he had commanded the unclean spirit to come out of the man. For oftentimes it had caught him: and he was kept bound with chains and in fetters; and he brake the bands, and was driven of the devil into the wilderness.)
30 Kaj Jesuo demandis lin: Kia estas via nomo? Kaj li diris: Legio; cxar multaj demonoj eniris en lin.
And Jesus asked him, saying, What is thy name? And he said, Legion: because many devils were entered into him.
31 Kaj ili petegis lin, ke li ne ordonu al ili foriri en la abismon.
And they besought him that he would not command them to go out into the deep.
32 Kaj estis tie granda grego da porkoj, pasxtigxantaj sur la monto; kaj ili petegis lin, ke li permesu al ili eniri en la porkojn. Kaj li tion permesis al ili.
And there was there an herd of many swine feeding on the mountain: and they besought him that he would suffer them to enter into them. And he suffered them.
33 Kaj elirinte el la viro, la demonoj eniris en la porkojn; kaj la grego kuris de la krutajxo en la lagon, kaj sufokigxis.
Then went the devils out of the man, and entered into the swine: and the herd ran violently down a steep place into the lake, and were choked.
34 Kaj kiam iliaj pasxtistoj vidis la okazintajxon, ili forkuris, kaj rakontis gxin en la urbo kaj en la kamparo.
When they that fed them saw what was done, they fled, and went and told it in the city and in the country.
35 Kaj oni eliris por vidi, kio okazis; kaj ili venis al Jesuo, kaj trovis la viron, el kiu eliris la demonoj, sidanta, vestita kaj en sana prudento, cxe la piedoj de Jesuo, kaj ili timis.
Then they went out to see what was done; and came to Jesus, and found the man, out of whom the devils were departed, sitting at the feet of Jesus, clothed, and in his right mind: and they were afraid.
36 Kaj la vidintoj rakontis al ili, kiamaniere la demonhavinto sanigxis.
They also which saw it told them by what means he that was possessed of the devils was healed.
37 Kaj la tuta homamaso, el la cxirkauxajxo de la Gerasenoj, petis lin foriri de ili; cxar ili estis tenataj de granda timo; kaj li eniris en sxipeton kaj returne veturis.
Then the whole multitude of the country of the Gadarenes round about besought him to depart from them; for they were taken with great fear: and he went up into the ship, and returned back again.
38 Sed la viro, el kiu eliris la demonoj, petis lin, ke li povu esti kun li; sed li forsendis lin, dirante:
Now the man out of whom the devils were departed besought him that he might be with him: but Jesus sent him away, saying,
39 Reiru al via domo, kaj rakontu cxion, kion Dio faris por vi. Kaj li foriris, famigante tra la tuta urbo cxion, kion Jesuo faris por li.
Return to thine own house, and shew how great things God hath done unto thee. And he went his way, and published throughout the whole city how great things Jesus had done unto him.
40 Kaj kiam Jesuo revenis, la homamaso bonvenigis lin, cxar cxiuj atendis lin.
And it came to pass, that, when Jesus was returned, the people gladly received him: for they were all waiting for him.
41 Kaj jen venis viro, nomata Jairos, kaj li estis sinagogestro; kaj li sin jxetis antaux la piedojn de Jesuo, kaj petegis lin, ke li venu en lian domon;
And, behold, there came a man named Jairus, and he was a ruler of the synagogue: and he fell down at Jesus' feet, and besought him that he would come into his house:
42 cxar li havis unu solan filinon, proksimume dekdujaran, kaj sxi estis mortanta. Kaj dum li iris, la homamaso cxirkauxpremis lin.
For he had one only daughter, about twelve years of age, and she lay a dying. But as he went the people thronged him.
43 Kaj virino, kiu jam dek du jarojn havis sangofluon, kaj elspezis sian tutan havon por kuracistoj, kaj ne povis esti resanigita de iu,
And a woman having an issue of blood twelve years, which had spent all her living upon physicians, neither could be healed of any,
44 venis malantaux lin, kaj tusxis la randon de lia vestajxo; kaj tuj sxia sangofluo cxesigxis.
Came behind him, and touched the border of his garment: and immediately her issue of blood stanched.
45 Kaj Jesuo diris: Kiu min tusxis? Kaj kiam cxiuj neis, Petro diris: Estro, la homamaso cxirkauxas kaj premas vin.
And Jesus said, Who touched me? When all denied, Peter and they that were with him said, Master, the multitude throng thee and press thee, and sayest thou, Who touched me?
46 Sed Jesuo diris: Iu min tusxis; cxar mi sentis, ke de mi eliris potenco.
And Jesus said, Somebody hath touched me: for I perceive that virtue is gone out of me.
47 Kaj kiam la virino ekvidis, ke sxi ne estas kasxita, sxi venis tremanta, kaj, sin jxetante antaux lin, sciigis antaux la tuta popolo, pro kia motivo sxi tusxis lin, kaj kiel sxi estas tuj sanigita.
And when the woman saw that she was not hid, she came trembling, and falling down before him, she declared unto him before all the people for what cause she had touched him, and how she was healed immediately.
48 Kaj li diris al sxi: Filino, via fido vin savis; iru en pacon.
And he said unto her, Daughter, be of good comfort: thy faith hath made thee whole; go in peace.
49 Dum li ankoraux parolis, jen iu venis de la domo de la sinagogestro, dirante: Via filino jam mortis; ne gxenu la instruiston.
While he yet spake, there cometh one from the ruler of the synagogue's house, saying to him, Thy daughter is dead; trouble not the Master.
50 Sed Jesuo, auxdinte tion, respondis al li: Ne timu; nur kredu, kaj sxi estos savita.
But when Jesus heard it, he answered him, saying, Fear not: believe only, and she shall be made whole.
51 Kaj kiam li venis al la domo, li permesis al neniu eniri kun li, krom Petro kaj Johano kaj Jakobo kaj la patro kaj la patrino de la knabino.
And when he came into the house, he suffered no man to go in, save Peter, and James, and John, and the father and the mother of the maiden.
52 Kaj cxiuj ploris kaj gxemis pro sxi; sed li diris: Ne ploru; cxar sxi ne mortis, sed dormas.
And all wept, and bewailed her: but he said, Weep not; she is not dead, but sleepeth.
53 Kaj ili mokridis lin, sciante, ke sxi mortis.
And they laughed him to scorn, knowing that she was dead.
54 Sed li, preninte sxian manon, vokis sxin, dirante: Knabino, levigxu.
And he put them all out, and took her by the hand, and called, saying, Maid, arise.
55 Kaj sxia spirito revenis, kaj sxi tuj starigxis; kaj li ordonis, ke oni donu al sxi mangxi.
And her spirit came again, and she arose straightway: and he commanded to give her meat.
56 Kaj sxiaj gepatroj estis mirigitaj; sed li ordonis, ke ili diru al neniu tion, kio estis farita.
And her parents were astonished: but he charged them that they should tell no man what was done.

Cxapitro 9

1 Kaj li kunvokis la dek du, kaj donis al ili potencon kaj auxtoritaton super cxiuj demonoj, kaj por forigi malsanojn.
Then he called his twelve disciples together, and gave them power and authority over all devils, and to cure diseases.
2 Kaj li forsendis ilin, por prediki la regnon de Dio, kaj por sanigi la malsanulojn.
And he sent them to preach the kingdom of God, and to heal the sick.
3 Kaj li diris al ili: Portu nenion por la vojo--nek bastonon, nek saketon, nek panon, nek monon; kaj ne havu du tunikojn.
And he said unto them, Take nothing for your journey, neither staves, nor scrip, neither bread, neither money; neither have two coats apiece.
4 Kaj en kiun ajn domon vi eniros, tie logxu, kaj el tie ekvojagxu.
And whatsoever house ye enter into, there abide, and thence depart.
5 Kaj se ie oni vin ne akceptos, tiam, forirante el tiu urbo, deskuu la polvon de viaj piedoj, por atesto kontraux ili.
And whosoever will not receive you, when ye go out of that city, shake off the very dust from your feet for a testimony against them.
6 Kaj ili, foririnte, trairis la vilagxojn, cxie predikante la evangelion kaj sanigante.
And they departed, and went through the towns, preaching the gospel, and healing every where.
7 Kaj la tetrarhxo Herodo auxdis pri cxio, kio farigxis; kaj li embarasigxis, cxar iuj diris, ke Johano levigxis el la mortintoj;
Now Herod the tetrarch heard of all that was done by him: and he was perplexed, because that it was said of some, that John was risen from the dead;
8 kaj aliaj, ke Elija aperis; kaj aliaj, ke unu el la antikvaj profetoj relevigxis.
And of some, that Elias had appeared; and of others, that one of the old prophets was risen again.
9 Kaj Herodo diris: Johanon mi senkapigis, sed kiu estas cxi tiu, pri kiu mi auxdas tiajn aferojn? Kaj li deziris vidi lin.
And Herod said, John have I beheaded: but who is this, of whom I hear such things? And he desired to see him.
10 Kaj la apostoloj, reveninte, rakontis al li cxion, kion ili faris. Kaj li kondukis ilin, kaj foriris aparte al urbo, nomata Betsaida.
And the apostles, when they were returned, told him all that they had done. And he took them, and went aside privately into a desert place belonging to the city called Bethsaida.
11 Sed la homamaso, eksciinte tion, sekvis lin; kaj li akceptis ilin, kaj parolis al ili pri la regno de Dio, kaj tiujn, kiuj bezonis kuracon, li resanigis.
And the people, when they knew it, followed him: and he received them, and spake unto them of the kingdom of God, and healed them that had need of healing.
12 Kaj ekvesperigxis; kaj la dek du, alveninte, diris al li: Forsendu la homamason, por ke ili iru en la cxirkauxajn vilagxojn kaj kampojn, por trovi ripozejon kaj nutrajxon; cxar cxi tie ni estas en dezerta loko.
And when the day began to wear away, then came the twelve, and said unto him, Send the multitude away, that they may go into the towns and country round about, and lodge, and get victuals: for we are here in a desert place.
13 Sed li diris al ili: Vi donu al ili mangxi. Kaj ili diris: Ni havas ne pli ol kvin panojn kaj du fisxojn, se ni ne irus kaj acxetus mangxajxon por cxi tiu tuta homomulto.
But he said unto them, Give ye them to eat. And they said, We have no more but five loaves and two fishes; except we should go and buy meat for all this people.
14 Cxar cxeestis proksimume kvin mil viroj. Kaj li diris al siaj discxiploj: Sidigu ilin en aroj, po proksimume kvindek.
For they were about five thousand men. And he said to his disciples, Make them sit down by fifties in a company.
15 Kaj tion ili faris, kaj sidigis cxiujn.
And they did so, and made them all sit down.
16 Kaj li prenis la kvin panojn kaj la du fisxojn, kaj suprenrigardinte al la cxielo, li ilin benis kaj dispecigis, kaj donis al la discxiploj, por meti antaux la homamason.
Then he took the five loaves and the two fishes, and looking up to heaven, he blessed them, and brake, and gave to the disciples to set before the multitude.
17 Kaj ili mangxis, kaj cxiuj satigxis; kaj oni kolektis da postrestintaj fragmentoj dek du korbojn.
And they did eat, and were all filled: and there was taken up of fragments that remained to them twelve baskets.
18 Kaj dum li pregxis en soleco, la discxiploj estis kun li; kaj li demandis ilin, dirante: Kiu, diras la popolo, ke mi estas?
And it came to pass, as he was alone praying, his disciples were with him: and he asked them, saying, Whom say the people that I am?
19 Kaj ili responde diris: Laux iuj Johano, la Baptisto; sed laux aliaj: Elija; kaj laux aliaj, ke unu el la antikvaj profetoj relevigxis.
They answering said, John the Baptist; but some say, Elias; and others say, that one of the old prophets is risen again.
20 Sed li diris al ili: Sed vi--kiu vi diras, ke mi estas? Kaj Petro responde diris: La Kristo de Dio.
He said unto them, But whom say ye that I am? Peter answering said, The Christ of God.
21 Sed li per severa ordono admonis, ke ili diru cxi tion al neniu;
And he straitly charged them, and commanded them to tell no man that thing;
22 dirante: La Filo de homo devas multe suferi, kaj esti rifuzita de la pliagxuloj kaj cxefpastroj kaj skribistoj, kaj esti mortigita, kaj la trian tagon relevigxi.
Saying, The Son of man must suffer many things, and be rejected of the elders and chief priests and scribes, and be slain, and be raised the third day.
23 Kaj li diris al cxiuj: Se iu volas veni post mi, li abnegaciu sin, kaj levu sian krucon cxiutage, kaj sekvu min.
And he said to them all, If any man will come after me, let him deny himself, and take up his cross daily, and follow me.
24 Cxar kiu volos savi sian animon, tiu gxin perdos; sed kiu perdos sian animon pro mi, tiu gxin savos.
For whosoever will save his life shall lose it: but whosoever will lose his life for my sake, the same shall save it.
25 Cxar kiel profitus homo, se li gajnus la tutan mondon kaj sin perdus aux pereigus?
For what is a man advantaged, if he gain the whole world, and lose himself, or be cast away?
26 Cxar kiu hontos pri mi kaj pri miaj paroloj, pri tiu hontos la Filo de homo, kiam li venos en sia gloro, kaj la gloro de la Patro kaj de la sanktaj angxeloj.
For whosoever shall be ashamed of me and of my words, of him shall the Son of man be ashamed, when he shall come in his own glory, and in his Father's, and of the holy angels.
27 Sed mi diras al vi certe: Inter la cxi tie starantaj estas iuj, kiuj neniel gustumos morton, antaux ol ili vidos la regnon de Dio.
But I tell you of a truth, there be some standing here, which shall not taste of death, till they see the kingdom of God.
28 Kaj pasis post tiuj diroj cxirkaux ok tagoj, kaj li prenis kun si Petron kaj Johanon kaj Jakobon, kaj supreniris sur la monton, por pregxi.
And it came to pass about an eight days after these sayings, he took Peter and John and James, and went up into a mountain to pray.
29 Kaj dum li pregxis, la aspekto de lia vizagxo aliigxis, kaj lia vestaro farigxis blanka kaj fulme brilanta.
And as he prayed, the fashion of his countenance was altered, and his raiment was white and glistering.
30 Kaj jen interparolis kun li du viroj, kiuj estis Moseo kaj Elija,
And, behold, there talked with him two men, which were Moses and Elias:
31 kiuj montrigxis en gloro, kaj parolis pri lia foriro, kiun li estis plenumonta en Jerusalem.
Who appeared in glory, and spake of his decease which he should accomplish at Jerusalem.
32 Sed Petro, kaj tiuj, kiuj estis kun li, estis subpremataj de dormo; sed vekigxinte, ili vidis lian gloron, kaj la du virojn, kiuj staris kun li.
But Peter and they that were with him were heavy with sleep: and when they were awake, they saw his glory, and the two men that stood with him.
33 Kaj dum ili foriris de li, Petro diris al Jesuo: Estro, estas bone por ni esti cxi tie; kaj ni faru tri lauxbojn: unu por vi, kaj unu por Moseo, kaj unu por Elija; li ne sciis, kion li diras.
And it came to pass, as they departed from him, Peter said unto Jesus, Master, it is good for us to be here: and let us make three tabernacles; one for thee, and one for Moses, and one for Elias: not knowing what he said.
34 Kaj dum li tion diris, nubo venis kaj superombris ilin; kaj ili timis, kiam ili eniris en la nubon.
While he thus spake, there came a cloud, and overshadowed them: and they feared as they entered into the cloud.
35 Kaj el la nubo venis vocxo, diranta: Cxi tiu estas Mia Filo, Mia elektito; lin auxskultu.
And there came a voice out of the cloud, saying, This is my beloved Son: hear him.
36 Kaj dum la vocxo ankoraux sonis, Jesuo trovigxis sola. Kaj ili silentis, kaj al neniu en tiuj tagoj rakontis ion, kion ili vidis.
And when the voice was past, Jesus was found alone. And they kept it close, and told no man in those days any of those things which they had seen.
37 Kaj la sekvantan tagon, post kiam ili malsupreniris de la monto, granda homamaso renkontis lin.
And it came to pass, that on the next day, when they were come down from the hill, much people met him.
38 Kaj jen unu viro el la homamaso ekkriis, dirante: Majstro, mi petegas vin rigardi mian filon, cxar li estas mia sola infano;
And, behold, a man of the company cried out, saying, Master, I beseech thee, look upon my son: for he is mine only child.
39 kaj jen spirito kaptas lin, kaj subite li ekkrias, kaj gxi konvulsiigas lin kun busxa sxauxmo, kaj malfacile lasas lin, kontuzinte lin.
And, lo, a spirit taketh him, and he suddenly crieth out; and it teareth him that he foameth again, and bruising him hardly departeth from him.
40 Kaj mi petis viajn discxiplojn, ke ili elpelu gxin; sed ili ne povis.
And I besought thy disciples to cast him out; and they could not.
41 Kaj Jesuo respondis kaj diris: Ho senfida kaj perversa generacio, gxis kiam mi estos kun vi kaj vin toleros? venigu cxi tien vian filon.
And Jesus answering said, O faithless and perverse generation, how long shall I be with you, and suffer you? Bring thy son hither.
42 Kaj dum li venis, la demono lin jxetis sur la teron kaj lin konvulsiigis. Sed Jesuo severe admonis la malpuran spiriton, kaj sanigis la knabon kaj redonis lin al la patro.
And as he was yet a coming, the devil threw him down, and tare him. And Jesus rebuked the unclean spirit, and healed the child, and delivered him again to his father.
43 Kaj cxiuj miregis pro la majesto de Dio.
Sed dum cxiuj miris pri cxio, kion li faris, li diris al siaj discxiploj:
And they were all amazed at the mighty power of God. But while they wondered every one at all things which Jesus did, he said unto his disciples,
44 Penetrigu cxi tiujn vortojn en viajn orelojn: cxar la Filo de homo estos transdonita en la manojn de homoj.
Let these sayings sink down into your ears: for the Son of man shall be delivered into the hands of men.
45 Sed ili ne komprenis tiun diron, kaj gxi estis kasxita for de ili, por ke ili ne sciu gxian signifon; kaj ili timis demandi al li pri tiu diro.
But they understood not this saying, and it was hid from them, that they perceived it not: and they feared to ask him of that saying.
46 Kaj komencigxis diskutado inter ili pri tio, kiu el ili estos la plej granda.
Then there arose a reasoning among them, which of them should be greatest.
47 Sed Jesuo, vidinte la diskutadon de iliaj koroj, prenis infanon, kaj starigis lin apud si,
And Jesus, perceiving the thought of their heart, took a child, and set him by him,
48 kaj diris al ili: Kiu akceptos cxi tiun infanon en mia nomo, tiu min akceptas; kaj kiu min akceptos, tiu akceptas Tiun, kiu min sendis; cxar kiu estas la plej malgranda inter vi cxiuj, tiu estas granda.
And said unto them, Whosoever shall receive this child in my name receiveth me: and whosoever shall receive me receiveth him that sent me: for he that is least among you all, the same shall be great.
49 Kaj Johano respondis kaj diris: Estro, ni vidis iun elpelantan demonojn en via nomo; kaj ni malpermesis lin, cxar li ne sekvas kun ni.
And John answered and said, Master, we saw one casting out devils in thy name; and we forbad him, because he followeth not with us.
50 Sed Jesuo diris al li: Ne malpermesu; cxar tiu, kiu ne estas kontraux vi, estas por vi.
And Jesus said unto him, Forbid him not: for he that is not against us is for us.
51 Kaj kiam la tagoj maturigxis por lia suprenakcepto, li firmigis sian vizagxon, por iri al Jerusalem,
And it came to pass, when the time was come that he should be received up, he stedfastly set his face to go to Jerusalem,
52 kaj sendis senditojn antaux sia vizagxo; kaj ili iris, kaj eniris en vilagxon de la Samarianoj, por pretigi por li.
And sent messengers before his face: and they went, and entered into a village of the Samaritans, to make ready for him.
53 Kaj tiuj lin ne akceptis, cxar lia vizagxo estis direktata al Jerusalem.
And they did not receive him, because his face was as though he would go to Jerusalem.
54 Kaj liaj discxiploj Jakobo kaj Johano, tion vidinte, diris: Sinjoro, cxu vi volas, ke ni ordonu fajron malsuprenveni el la cxielo kaj ekstermi ilin?
And when his disciples James and John saw this, they said, Lord, wilt thou that we command fire to come down from heaven, and consume them, even as Elias did?
55 Sed li sin turnis kaj admonis lin; kaj li diris: Vi mem ne scias, laux kia spirito vi estas.
But he turned, and rebuked them, and said, Ye know not what manner of spirit ye are of.
56 Cxar la Filo de homo venis, ne por pereigi animojn de homoj, sed por savi. Kaj ili iris en alian vilagxon.
For the Son of man is not come to destroy men's lives, but to save them. And they went to another village.
57 Kaj dum ili vojagxis, sur la vojo iu diris al li: Mi vin sekvos, kien ajn vi iros.
And it came to pass, that, as they went in the way, a certain man said unto him, Lord, I will follow thee whithersoever thou goest.
58 Kaj Jesuo diris al li: La vulpoj havas kavojn, kaj la birdoj de la cxielo havas ripozejojn; sed la Filo de homo ne havas, kie kusxigi sian kapon.
And Jesus said unto him, Foxes have holes, and birds of the air have nests; but the Son of man hath not where to lay his head.
59 Kaj li diris al alia: Sekvu min. Sed li diris: Sinjoro, permesu al mi unue iri kaj enterigi mian patron.
And he said unto another, Follow me. But he said, Lord, suffer me first to go and bury my father.
60 Sed li diris al li: Lasu la mortintojn enterigi siajn mortintojn; sed vi iru kaj proklamu la regnon de Dio.
Jesus said unto him, Let the dead bury their dead: but go thou and preach the kingdom of God.
61 Kaj ankoraux alia diris: Mi vin sekvos, Sinjoro; sed unue permesu al mi adiauxi tiujn, kiuj estas en mia domo.
And another also said, Lord, I will follow thee; but let me first go bid them farewell, which are at home at my house.
62 Sed Jesuo diris al li: Neniu, metinte sian manon al la plugilo kaj rigardante malantauxen, tauxgas por la regno de Dio.
And Jesus said unto him, No man, having put his hand to the plough, and looking back, is fit for the kingdom of God.

Cxapitro 10

1 Kaj post tio la Sinjoro elektis sepdek aliajn, kaj ilin forsendis duope antaux sia vizagxo en cxiun urbon kaj cxiun lokon, kien li mem estis venonta.
After these things the LORD appointed other seventy also, and sent them two and two before his face into every city and place, whither he himself would come.
2 Kaj li diris al ili: La rikolto estas granda, sed la laborantoj estas malmultaj; petu do la Estron de la rikolto, ke Li sendu laborantojn en Sian rikolton.
Therefore said he unto them, The harvest truly is great, but the labourers are few: pray ye therefore the Lord of the harvest, that he would send forth labourers into his harvest.
3 Iru; jen mi sendas vin kiel sxafidojn meze de lupoj.
Go your ways: behold, I send you forth as lambs among wolves.
4 Ne portu monujon, nek saketon, nek sxuojn; kaj salutu neniun sur la vojo.
Carry neither purse, nor scrip, nor shoes: and salute no man by the way.
5 Kaj en kiun ajn domon vi eniros, unue diru: Paco al cxi tiu domo.
And into whatsoever house ye enter, first say, Peace be to this house.
6 Kaj se tie estos filo de paco, via paco restos sur li; sed se ne, gxi revenos al vi.
And if the son of peace be there, your peace shall rest upon it: if not, it shall turn to you again.
7 Kaj en tiu sama domo restu, mangxante kaj trinkante tion, kion ili havas; cxar la laboranto meritas sian salajron. Ne transiru de domo en domon.
And in the same house remain, eating and drinking such things as they give: for the labourer is worthy of his hire. Go not from house to house.
8 Kaj en kiun ajn urbon vi eniros, kaj oni vin akceptos, mangxu tion, kion oni metos antaux vin;
And into whatsoever city ye enter, and they receive you, eat such things as are set before you:
9 kaj sanigu la tieajn malsanulojn, kaj diru al ili: La regno de de Dio alproksimigxis al vi.
And heal the sick that are therein, and say unto them, The kingdom of God is come nigh unto you.
10 Sed en kiun ajn urbon vi eniros, kaj oni ne akceptos vin, eliru sur gxiajn stratojn, kaj diru:
But into whatsoever city ye enter, and they receive you not, go your ways out into the streets of the same, and say,
11 Ecx la polvon de via urbo, kiu sin tenas al niaj piedoj, ni devisxas kontraux vin; tamen sciu, ke la regno de Dio alproksimigxis al vi.
Even the very dust of your city, which cleaveth on us, we do wipe off against you: notwithstanding be ye sure of this, that the kingdom of God is come nigh unto you.
12 Mi diras al vi: Estos pli elporteble en tiu tago por Sodom, ol por tiu urbo.
But I say unto you, that it shall be more tolerable in that day for Sodom, than for that city.
13 Ve al vi, Hxorazin! ve al vi, Betsaida! cxar se en Tiro kaj Cidon estus faritaj tiuj potencaj faroj, kiuj farigxis en vi, ili jam antaux longe pentus, sidante en sakajxo kaj cindro.
Woe unto thee, Chorazin! woe unto thee, Bethsaida! for if the mighty works had been done in Tyre and Sidon, which have been done in you, they had a great while ago repented, sitting in sackcloth and ashes.
14 Tamen estos pli elporteble por Tiro kaj Cidon en la jugxado, ol por vi.
But it shall be more tolerable for Tyre and Sidon at the judgment, than for you.
15 Kaj vi, Kapernaum, cxu vi estos altigita gxis la cxielo? vi ja malsupreniros gxis Hades.
And thou, Capernaum, which art exalted to heaven, shalt be thrust down to hell.
16 Kiu vin auxskultas, tiu min auxskultas; kiu vin malsxatas, tiu min malsxatas; kaj kiu min malsxatas, tiu malsxatas Tiun, kiu min sendis.
He that heareth you heareth me; and he that despiseth you despiseth me; and he that despiseth me despiseth him that sent me.
17 Kaj la sepdek revenis kun gxojo, dirante: Sinjoro, ecx la demonoj submetigxas al ni per via nomo.
And the seventy returned again with joy, saying, Lord, even the devils are subject unto us through thy name.
18 Kaj li diris al ili: Mi vidis Satanon falanta de la cxielo, kiel fulmo.
And he said unto them, I beheld Satan as lightning fall from heaven.
19 Jen mi donis al vi auxtoritaton piedpasxi sur serpentoj kaj skorpioj, kaj sur la tuta potenco de la malamiko; kaj nenio iel vin difektos.
Behold, I give unto you power to tread on serpents and scorpions, and over all the power of the enemy: and nothing shall by any means hurt you.
20 Tamen ne gxoju pri tio, ke la spiritoj submetigxis al vi; sed gxoju, ke viaj nomoj estas skribitaj en la cxielo.
Notwithstanding in this rejoice not, that the spirits are subject unto you; but rather rejoice, because your names are written in heaven.
21 En tiu sama horo li gxojis en la Sankta Spirito, kaj diris: Mi Vin gloras, ho Patro, Estro de la cxielo kaj la tero, ke Vi kasxis cxi tion for de sagxuloj kaj prudentuloj, kaj malkasxis al infanetoj; jes, Patro, cxar al Vi tio bone placxis.
In that hour Jesus rejoiced in spirit, and said, I thank thee, O Father, Lord of heaven and earth, that thou hast hid these things from the wise and prudent, and hast revealed them unto babes: even so, Father; for so it seemed good in thy sight.
22 Cxio estas transdonita al mi de mia Patro; kaj neniu scias, kiu estas la Filo, krom la Patro; nek kiu estas la Patro, krom la Filo, kaj tiu, al kiu la Filo volas malkasxi Lin.
All things are delivered to me of my Father: and no man knoweth who the Son is, but the Father; and who the Father is, but the Son, and he to whom the Son will reveal him.
23 Kaj sin turninte al la discxiploj, li flanke diris: Felicxaj estas la okuloj, kiuj vidas tion, kion vi vidas;
And he turned him unto his disciples, and said privately, Blessed are the eyes which see the things that ye see:
24 cxar mi diras al vi, ke multaj profetoj kaj regxoj deziris vidi tion, kion vi vidas, kaj ili ne vidis; kaj auxdi tion, kion vi auxdas, kaj ili ne auxdis.
For I tell you, that many prophets and kings have desired to see those things which ye see, and have not seen them; and to hear those things which ye hear, and have not heard them.
25 Kaj jen unu legxisto starigxis, kaj tentis lin, dirante: Majstro, kion mi faru, por heredi eternan vivon?
And, behold, a certain lawyer stood up, and tempted him, saying, Master, what shall I do to inherit eternal life?
26 Kaj li diris al li: Kio estas skribita en la legxo? kiel vi legas?
He said unto him, What is written in the law? how readest thou?
27 Kaj li responde diris: Amu la Eternulon, vian Dion, per via tuta koro kaj per via tuta animo kaj per via tuta forto kaj per via tuta menso, kaj vian proksimulon kiel vin mem.
And he answering said, Thou shalt love the Lord thy God with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy strength, and with all thy mind; and thy neighbour as thyself.
28 Kaj li diris al li: Vi prave respondis; tion faru, kaj vi vivos.
And he said unto him, Thou hast answered right: this do, and thou shalt live.
29 Sed li, dezirante pravigi sin, diris al Jesuo: Kaj kiu estas mia proksimulo?
But he, willing to justify himself, said unto Jesus, And who is my neighbour?
30 Jesuo respondis kaj diris: Unu homo malsupreniris de Jerusalem al Jerihxo; kaj li falis en la manojn de rabistoj, kiuj lin senvestigis kaj batis, kaj foriris, lasante lin duone senviva.
And Jesus answering said, A certain man went down from Jerusalem to Jericho, and fell among thieves, which stripped him of his raiment, and wounded him, and departed, leaving him half dead.
31 Kaj laux okazo unu pastro malsupreniris la saman vojon; kaj lin vidinte, li preterpasis aliflanke.
And by chance there came down a certain priest that way: and when he saw him, he passed by on the other side.
32 Kaj tiel same unu Levido, veninte al la loko kaj lin vidinte, preterpasis aliflanke.
And likewise a Levite, when he was at the place, came and looked on him, and passed by on the other side.
33 Sed unu Samariano, vojagxante, alvenis tien, kie li estis, kaj lin ekvidinte, li kortusxigxis,
But a certain Samaritan, as he journeyed, came where he was: and when he saw him, he had compassion on him,
34 kaj alproksimigxis, kaj bandagxis liajn vundojn, kaj surversxis oleon kaj vinon; kaj li metis lin sur sian beston, kaj kondukis lin al gastejo, kaj zorgis pri li.
And went to him, and bound up his wounds, pouring in oil and wine, and set him on his own beast, and brought him to an inn, and took care of him.
35 Kaj la morgauxan tagon li elprenis du denarojn kaj donis ilin al la gastejestro, kaj diris: Zorgu pri li, kaj kion pli vi elspezos, mi tion repagos al vi, kiam mi revenos.
And on the morrow when he departed, he took out two pence, and gave them to the host, and said unto him, Take care of him; and whatsoever thou spendest more, when I come again, I will repay thee.
36 Kiu el tiuj tri, laux via opinio, sin montris proksimulo de tiu, kiu falis en la manojn de la rabistoj?
Which now of these three, thinkest thou, was neighbour unto him that fell among the thieves?
37 Kaj li diris: Tiu, kiu faris al li kompaton. Kaj Jesuo diris al li: Iru vi, kaj faru tion saman.
And he said, He that shewed mercy on him. Then said Jesus unto him, Go, and do thou likewise.
38 Kaj dum ili vojagxis, li eniris en unu vilagxon; kaj virino, nomata Marta, akceptis lin en sian domon.
Now it came to pass, as they went, that he entered into a certain village: and a certain woman named Martha received him into her house.
39 Kaj sxi havis fratinon, nomatan Maria, kaj cxi tiu sidis apud la piedoj de la Sinjoro, kaj auxskultis lian parolon.
And she had a sister called Mary, which also sat at Jesus' feet, and heard his word.
40 Sed Marta estis distrata pro multo da servado; kaj sxi alproksimigxis, kaj diris: Sinjoro, cxu vi ne zorgas pri tio, ke mia fratino lasis al mi servi sola? diru do al sxi, ke sxi min helpu.
But Martha was cumbered about much serving, and came to him, and said, Lord, dost thou not care that my sister hath left me to serve alone? bid her therefore that she help me.
41 Sed la Sinjoro respondis kaj diris al sxi: Marta, Marta, vi zorgas kaj klopodadas pri multaj aferoj;
And Jesus answered and said unto her, Martha, Martha, thou art careful and troubled about many things:
42 sed unu afero estas necesa; kaj Maria elektis la bonan parton, kiu ne estos prenita for de sxi.
But one thing is needful: and Mary hath chosen that good part, which shall not be taken away from her.

Cxapitro 11

1 Kaj li pregxis en iu loko; kaj kiam li cxesis pregxi, unu el liaj discxiploj diris al li: Sinjoro, instruu nin pregxi, kiel ankaux Johano instruis siajn discxiplojn.
And it came to pass, that, as he was praying in a certain place, when he ceased, one of his disciples said unto him, Lord, teach us to pray, as John also taught his disciples.
2 Kaj li diris al ili: Kiam vi pregxas, diru: Patro, Estu sanktigita Via nomo. Venu Via regno.
And he said unto them, When ye pray, say, Our Father which art in heaven, Hallowed be thy name. Thy kingdom come. Thy will be done, as in heaven, so in earth.
3 Donu al ni tagon post tago nian cxiutagan panon.
Give us day by day our daily bread.
4 Kaj pardonu al ni niajn pekojn, cxar ni ankaux pardonas al cxiu, kiu sxuldas al ni. Kaj ne konduku nin en tenton.
And forgive us our sins; for we also forgive every one that is indebted to us. And lead us not into temptation; but deliver us from evil.
5 Kaj li diris al ili: Kiu el vi havos amikon, kaj iros al li noktomeze, kaj diros al li: Amiko, pruntu al mi tri panojn;
And he said unto them, Which of you shall have a friend, and shall go unto him at midnight, and say unto him, Friend, lend me three loaves;
6 cxar amiko mia venis al mi post vojagxo, kaj mi ne havas, kion meti antaux lin;
For a friend of mine in his journey is come to me, and I have nothing to set before him?
7 kaj tiu de interne respondos kaj diros: Ne gxenu min; la pordo estas jam fermita, kaj miaj infanoj kun mi estas en lito; mi ne povas min levi kaj doni al vi?
And he from within shall answer and say, Trouble me not: the door is now shut, and my children are with me in bed; I cannot rise and give thee.
8 Mi diras al vi: Kvankam li ne volos pro sia amikeco al li levigxi kaj doni al li, tamen, pro cxi ties persisteco li levigxos kaj donos al li tiom, kiom li bezonas.
I say unto you, Though he will not rise and give him, because he is his friend, yet because of his importunity he will rise and give him as many as he needeth.
9 Kaj mi diras al vi: Petu, kaj al vi estos donite; sercxu, kaj vi trovos; frapu, kaj al vi estos malfermite.
And I say unto you, Ask, and it shall be given you; seek, and ye shall find; knock, and it shall be opened unto you.
10 Cxar cxiu petanto ricevas; kaj la sercxanto trovas; kaj al la frapanto estos malfermite.
For every one that asketh receiveth; and he that seeketh findeth; and to him that knocketh it shall be opened.
11 Kaj de kiu el vi, kiu estas patro, filo petos panon, kaj li donos al li sxtonon? aux se li petas fisxon, cxu li anstataux fisxo donos al li serpenton?
If a son shall ask bread of any of you that is a father, will he give him a stone? or if he ask a fish, will he for a fish give him a serpent?
12 Aux se li petos ovon, cxu li donos al li skorpion?
Or if he shall ask an egg, will he offer him a scorpion?
13 Se vi do, estante malbonaj, scias doni bonajn donacojn al viaj infanoj, des pli via Patro cxiela donos la Sanktan Spiriton al tiuj, kiuj petos al Li.
If ye then, being evil, know how to give good gifts unto your children: how much more shall your heavenly Father give the Holy Spirit to them that ask him?
14 Kaj li estis elpelanta demonon, kiu estis muta. Kaj kiam la demono eliris, la mutulo parolis; kaj la homamaso miregis.
And he was casting out a devil, and it was dumb. And it came to pass, when the devil was gone out, the dumb spake; and the people wondered.
15 Sed iuj el ili diris: Per Baal-Zebub, la estro de la demonoj, li elpelas demonojn.
But some of them said, He casteth out devils through Beelzebub the chief of the devils.
16 Kaj aliaj, tentante lin, postulis de li signon el la cxielo.
And others, tempting him, sought of him a sign from heaven.
17 Sed li, sciante iliajn pensojn, diris al ili: Cxiu regno, dividita kontraux si, dezertigxas; kaj domo, dividita kontraux domo, falas.
But he, knowing their thoughts, said unto them, Every kingdom divided against itself is brought to desolation; and a house divided against a house falleth.
18 Kaj se ankaux Satano dividigxas kontraux si, kiel staros lia regno? cxar vi diras, ke per Baal-Zebub mi elpelas demonojn.
If Satan also be divided against himself, how shall his kingdom stand? because ye say that I cast out devils through Beelzebub.
19 Kaj se per Baal-Zebub mi elpelas demonojn, per kiu viaj filoj ilin elpelas? tial ili estos viaj jugxantoj.
And if I by Beelzebub cast out devils, by whom do your sons cast them out? therefore shall they be your judges.
20 Sed se per la fingro de Dio mi elpelas demonojn, tiam la regno de Dio jam venis sur vin.
But if I with the finger of God cast out devils, no doubt the kingdom of God is come upon you.
21 Kiam fortulo plene armita gardas sian palacon, en paco estas liaj posedajxoj;
When a strong man armed keepeth his palace, his goods are in peace:
22 sed kiam venas iu pli forta ol li kaj venkos lin, li forprenas lian plenarmilaron, al kiu li fidis, kaj disdonas lian havon.
But when a stronger than he shall come upon him, and overcome him, he taketh from him all his armour wherein he trusted, and divideth his spoils.
23 Kiu ne estas kun mi, tiu estas kontraux mi; kaj kiu ne kolektas kun mi, tiu disjxetas.
He that is not with me is against me: and he that gathereth not with me scattereth.
24 Kiam la malpura spirito eliris el homo, gxi trairas tra senakvaj lokoj, sercxante ripozon; kaj ne trovante gxin, diras: Mi reiros al mia domo, el kie mi eliris.
When the unclean spirit is gone out of a man, he walketh through dry places, seeking rest; and finding none, he saith, I will return unto my house whence I came out.
25 Kaj alveninte, gxi trovas gxin balaita kaj ornamita.
And when he cometh, he findeth it swept and garnished.
26 Tiam gxi iras kaj alprenas al si sep aliajn spiritojn pli malbonajn ol gxi mem, kaj ili, enirinte, logxas tie; kaj la fina stato de tiu homo farigxas pli malbona, ol la unua.
Then goeth he, and taketh to him seven other spirits more wicked than himself; and they enter in, and dwell there: and the last state of that man is worse than the first.
27 Kaj dum li cxi tion parolis, unu virino el la homamaso levis sian vocxon, kaj diris al li: Felicxaj estas la ventro, kiu naskis vin, kaj la mamoj, kiujn vi sucxis.
And it came to pass, as he spake these things, a certain woman of the company lifted up her voice, and said unto him, Blessed is the womb that bare thee, and the paps which thou hast sucked.
28 Sed li diris: Sed pli gxuste, felicxaj estas tiuj, kiuj auxdas la vorton de Dio kaj observas gxin.
But he said, Yea rather, blessed are they that hear the word of God, and keep it.
29 Kaj kiam la homamaso kolektigxis al li, li ekparolis, dirante: Cxi tiu generacio estas malbona generacio; gxi sercxas signon, kaj signo ne estos donita al gxi, krom la signo de Jona.
And when the people were gathered thick together, he began to say, This is an evil generation: they seek a sign; and there shall no sign be given it, but the sign of Jonas the prophet.
30 Cxar kiel Jona estis signo por la Nineveanoj, tiel ankaux estos la Filo de homo por cxi tiu generacio.
For as Jonas was a sign unto the Ninevites, so shall also the Son of man be to this generation.
31 La regxino de la sudo levigxos en la jugxado kun la viroj de cxi tiu generacio, kaj ilin kondamnos; cxar sxi venis el la finoj de la tero, por auxskulti la sagxon de Salomono; kaj jen iu pli granda ol Salomono estas cxi tie.
The queen of the south shall rise up in the judgment with the men of this generation, and condemn them: for she came from the utmost parts of the earth to hear the wisdom of Solomon; and, behold, a greater than Solomon is here.
32 Viroj Nineveanoj staros en la jugxado kun cxi tiu generacio, kaj gxin kondamnos; cxar ili pentis pro la predikado de Jona; kaj jen iu pli granda ol Jona estas cxi tie.
The men of Nineve shall rise up in the judgment with this generation, and shall condemn it: for they repented at the preaching of Jonas; and, behold, a greater than Jonas is here.
33 Kiam oni ekbruligis lampon, oni metas gxin ne en kasxejon, nek sub grenmezurilon, sed sur la lampingon, por ke la enirantoj povu vidi la lumon.
No man, when he hath lighted a candle, putteth it in a secret place, neither under a bushel, but on a candlestick, that they which come in may see the light.
34 La lampo de via korpo estas via okulo; kiam via okulo estas sendifekta, via tuta korpo estas luma; sed kiam gxi estas malbona, via korpo ankaux estas malluma.
The light of the body is the eye: therefore when thine eye is single, thy whole body also is full of light; but when thine eye is evil, thy body also is full of darkness.
35 Tial viglu, ke la lumo, kiu estas en vi, ne estu mallumo.
Take heed therefore that the light which is in thee be not darkness.
36 Tial, se via tuta korpo estas luma, havante nenian malluman parton, gxi estos tute lumplena, kiel kiam la lampo lumas al vi per sia brilo.
If thy whole body therefore be full of light, having no part dark, the whole shall be full of light, as when the bright shining of a candle doth give thee light.
37 Kaj dum li parolis, unu Fariseo invitis lin matenmangxi kun li; kaj li eniris kaj sidigxis.
And as he spake, a certain Pharisee besought him to dine with him: and he went in, and sat down to meat.
38 Kaj la Fariseo, ekvidinte, miris, ke li ne lavis sin antaux la matenmangxo.
And when the Pharisee saw it, he marvelled that he had not first washed before dinner.
39 Kaj la Sinjoro diris al li: Vi Fariseoj purigas la eksteron de kaliko kaj plado, sed via interno estas plena de rabado kaj malvirto.
And the Lord said unto him, Now do ye Pharisees make clean the outside of the cup and the platter; but your inward part is full of ravening and wickedness.
40 Malsagxuloj! cxu Tiu, kiu faris la eksteron, ne faris ankaux la internon?
Ye fools, did not he that made that which is without make that which is within also?
41 Tamen, uzu por almozo la internajxojn, kaj jen cxio estas al vi pura.
But rather give alms of such things as ye have; and, behold, all things are clean unto you.
42 Sed ve al vi, Fariseoj! cxar vi pagas dekonajxojn de mento kaj ruto kaj cxiu vegetajxo, kaj preterlasas jugxon kaj amon al Dio; cxi tion vi devus fari, kaj tion ne preterlasi.
But woe unto you, Pharisees! for ye tithe mint and rue and all manner of herbs, and pass over judgment and the love of God: these ought ye to have done, and not to leave the other undone.
43 Ve al vi, Fariseoj! cxar vi amas la cxefsegxojn en la sinagogoj, kaj la salutojn sur la placoj.
Woe unto you, Pharisees! for ye love the uppermost seats in the synagogues, and greetings in the markets.
44 Ve al vi! cxar vi similas tombojn ne vidatajn; kaj la homoj, kiuj iras super ili, ne scias.
Woe unto you, scribes and Pharisees, hypocrites! for ye are as graves which appear not, and the men that walk over them are not aware of them.
45 Kaj unu el la legxistoj responde diris al li: Majstro, dirante cxi tion, vi ankaux nin riprocxas.
Then answered one of the lawyers, and said unto him, Master, thus saying thou reproachest us also.
46 Kaj li diris: Ve ankaux al vi, legxistoj! cxar vi sxargxas homojn per sxargxoj malfacile porteblaj, kaj vi mem ne tusxas ecx per unu el viaj fingroj la sxargxon.
And he said, Woe unto you also, ye lawyers! for ye lade men with burdens grievous to be borne, and ye yourselves touch not the burdens with one of your fingers.
47 Ve al vi! cxar vi konstruas la tombojn de la profetoj, kiujn viaj patroj mortigis.
Woe unto you! for ye build the sepulchres of the prophets, and your fathers killed them.
48 Tial vi estas atestantoj, kaj konsentas al la faroj de viaj patroj; cxar ili mortigis ilin, kaj vi konstruas la tombojn.
Truly ye bear witness that ye allow the deeds of your fathers: for they indeed killed them, and ye build their sepulchres.
49 Tial ankaux diris la sagxo de Dio: Mi sendos al ili profetojn kaj apostolojn, kaj iujn el tiuj ili mortigos kaj persekutos;
Therefore also said the wisdom of God, I will send them prophets and apostles, and some of them they shall slay and persecute:
50 por ke la sango de cxiuj profetoj, kiu estas elversxita de post la komenco de la mondo, estu postulita el cxi tiu generacio,
That the blood of all the prophets, which was shed from the foundation of the world, may be required of this generation;
51 de la sango de Habel gxis la sango de Zehxarja, kiu pereis inter la altaro kaj la sankta domo; jes, mi diras al vi: Gxi estos postulita el cxi tiu generacio.
From the blood of Abel unto the blood of Zacharias which perished between the altar and the temple: verily I say unto you, It shall be required of this generation.
52 Ve al vi, legxistoj! cxar vi forprenis la sxlosilon de la scio; vi mem ne eniris, kaj vi malhelpis la enirantajn.
Woe unto you, lawyers! for ye have taken away the key of knowledge: ye entered not in yourselves, and them that were entering in ye hindered.
53 Kaj kiam li eliris el tie, la skribistoj kaj la Fariseoj atakis lin insiste, kaj instigis lin paroli pri multaj aferoj;
And as he said these things unto them, the scribes and the Pharisees began to urge him vehemently, and to provoke him to speak of many things:
54 insidante kontraux li, por kapti ion el lia busxo.
Laying wait for him, and seeking to catch something out of his mouth, that they might accuse him.

Cxapitro 12

1 Dume, kiam la miriadoj de la homamaso kunkolektigxis tiel, ke ili piedpremis unu la alian, li ekparolis al siaj discxiploj, dirante unue: Gardu vin kontraux la fermentajxo de la Fariseoj, kiu estas hipokriteco.
In the mean time, when there were gathered together an innumerable multitude of people, insomuch that they trode one upon another, he began to say unto his disciples first of all, Beware ye of the leaven of the Pharisees, which is hypocrisy.
2 Sed estas nenio kovrita, kio ne estos elmontrita; kaj nenio kasxita, kio ne estos sciata.
For there is nothing covered, that shall not be revealed; neither hid, that shall not be known.
3 Tial, kion vi diris en la mallumo, tio estos auxdita en la lumo; kaj kion vi parolis en orelon en internaj cxambroj, tio estos proklamita sur la tegmentoj.
Therefore whatsoever ye have spoken in darkness shall be heard in the light; and that which ye have spoken in the ear in closets shall be proclaimed upon the housetops.
4 Kaj mi diras al vi, miaj amikoj: Ne timu tiujn, kiuj mortigas la korpon, kaj poste ne povas fari ion plu.
And I say unto you my friends, Be not afraid of them that kill the body, and after that have no more that they can do.
5 Sed mi montros al vi, kiun vi devas timi: Timu Tiun, kiu, mortiginte, plue havas auxtoritaton enjxeti en Gehenan; jes, mi diras al vi: Tiun timu.
But I will forewarn you whom ye shall fear: Fear him, which after he hath killed hath power to cast into hell; yea, I say unto you, Fear him.
6 Cxu oni ne vendas kvin paserojn por du asaroj? kaj ecx unu el ili ne estas forgesita antaux Dio.
Are not five sparrows sold for two farthings, and not one of them is forgotten before God?
7 Sed ecx la haroj de via kapo estas cxiuj kalkulitaj. Ne timu; vi pli valoras ol multaj paseroj.
But even the very hairs of your head are all numbered. Fear not therefore: ye are of more value than many sparrows.
8 Kaj mi diras al vi: Cxiun, kiu konfesos min antaux la homoj, la Filo de homo ankaux konfesos antaux la angxeloj de Dio;
Also I say unto you, Whosoever shall confess me before men, him shall the Son of man also confess before the angels of God:
9 sed kiu malkonfesos min antaux la homoj, tiu estos malkonfesita antaux la angxeloj de Dio.
But he that denieth me before men shall be denied before the angels of God.
10 Kaj por cxiu, kiu parolos vorton kontraux la Filo de homo, estos pardono; sed por tiu, kiu blasfemas kontraux la Sankta Spirito, ne estos pardono.
And whosoever shall speak a word against the Son of man, it shall be forgiven him: but unto him that blasphemeth against the Holy Ghost it shall not be forgiven.
11 Kaj kiam oni kondukos vin antaux la sinagogojn kaj regantojn kaj auxtoritatulojn, ne zorgu, kiel aux kion respondi, aux kion diri;
And when they bring you unto the synagogues, and unto magistrates, and powers, take ye no thought how or what thing ye shall answer, or what ye shall say:
12 cxar la Sankta Spirito instruos al vi en tiu horo mem tion, kion vi devas diri.
For the Holy Ghost shall teach you in the same hour what ye ought to say.
13 Kaj unu el la homamaso diris al li: Majstro, diru al mia frato, ke li dividu kun mi la heredajxon.
And one of the company said unto him, Master, speak to my brother, that he divide the inheritance with me.
14 Sed li diris al li: Ho viro, kiu starigis min super vi kiel jugxanton aux dividanton?
And he said unto him, Man, who made me a judge or a divider over you?
15 Kaj li diris al ili: Zorgu, kaj gardu vin kontraux cxia avideco, cxar la vivo de homo ne konsistas en la abundeco de liaj posedajxoj.
And he said unto them, Take heed, and beware of covetousness: for a man's life consisteth not in the abundance of the things which he possesseth.
16 Kaj li parolis al ili parabolon, dirante: La bieno de unu ricxulo donis abunde;
And he spake a parable unto them, saying, The ground of a certain rich man brought forth plentifully:
17 kaj li konsideris, dirante: Kion mi faru, cxar mi ne havas lokon, kie mi povas amasigi miajn fruktojn?
And he thought within himself, saying, What shall I do, because I have no room where to bestow my fruits?
18 Kaj li diris: Jen kion mi faros: mi disbatos miajn grenejojn kaj konstruos pli grandajn, kaj tie mi amasigos mian grenon kaj miajn posedajxojn.
And he said, This will I do: I will pull down my barns, and build greater; and there will I bestow all my fruits and my goods.
19 Kaj mi diros al mia animo: Animo, vi havas multajn posedajxojn, provizitajn por multaj jaroj; ripozu, mangxu, trinku, estu gaja.
And I will say to my soul, Soul, thou hast much goods laid up for many years; take thine ease, eat, drink, and be merry.
20 Sed Dio diris al li: Ho senprudentulo! cxi tiun nokton oni postulas de vi vian animon; kies estos tio, kion vi preparis?
But God said unto him, Thou fool, this night thy soul shall be required of thee: then whose shall those things be, which thou hast provided?
21 Tia estas tiu, kiu kolektas por si trezoron, kaj ne estas ricxa rilate Dion.
So is he that layeth up treasure for himself, and is not rich toward God.
22 Kaj li diris al siaj discxiploj: Tial mi diras al vi: Ne zorgu pri via vivo, kion vi mangxu; nek pri via korpo, kion vi surmetu.
And he said unto his disciples, Therefore I say unto you, Take no thought for your life, what ye shall eat; neither for the body, what ye shall put on.
23 Cxar la vivo estas pli ol nutrajxo, kaj la korpo pli ol vestajxo.
The life is more than meat, and the body is more than raiment.
24 Pripensu la korvojn, ke ili ne semas, nek rikoltas, kaj ne havas provizejon nek grenejon; kaj Dio nutras ilin; kiom pli vi valoras, ol la birdoj!
Consider the ravens: for they neither sow nor reap; which neither have storehouse nor barn; and God feedeth them: how much more are ye better than the fowls?
25 Kaj kiu el vi per zorgado povas aldoni unu ulnon al sia staturo?
And which of you with taking thought can add to his stature one cubit?
26 Se do vi ne povas fari ecx la plej malgrandan aferon, kial vi zorgas pri la ceteraj?
If ye then be not able to do that thing which is least, why take ye thought for the rest?
27 Pripensu la liliojn, kiel ili kreskas; ili ne laboras, nek sxpinas; tamen mi diras al vi: Ecx Salomono en sia tuta gloro ne estis ornamita tiel, kiel unu el cxi tiuj.
Consider the lilies how they grow: they toil not, they spin not; and yet I say unto you, that Solomon in all his glory was not arrayed like one of these.
28 Sed se Dio tiel vestas la kampan herbajxon, kiu hodiaux ekzistas, kaj morgaux estos jxetata en fornon, kiom pli certe Li vestos vin, ho malgrandfiduloj!
If then God so clothe the grass, which is to day in the field, and to morrow is cast into the oven; how much more will he clothe you, O ye of little faith?
29 Kaj ne sercxu, kion vi mangxos, kaj kion vi trinkos, kaj ne estu dubemaj.
And seek not ye what ye shall eat, or what ye shall drink, neither be ye of doubtful mind.
30 Cxar pri cxio tio sercxas la nacioj de la mondo; sed via Patro scias, ke vi tion bezonas.
For all these things do the nations of the world seek after: and your Father knoweth that ye have need of these things.
31 Sed celu Lian regnon, kaj cxio tio estos aldonita al vi.
But rather seek ye the kingdom of God; and all these things shall be added unto you.
32 Ne timu, malgranda grego; cxar bone placxis al la Patro doni al vi la regnon.
Fear not, little flock; for it is your Father's good pleasure to give you the kingdom.
33 Vendu viajn posedajxojn, kaj donu almozon; faru por vi monujojn, kiuj ne farigxos malnovaj, trezoron ne mankontan en la cxielo, kie sxtelisto ne alproksimigxas kaj tineo ne detruas.
Sell that ye have, and give alms; provide yourselves bags which wax not old, a treasure in the heavens that faileth not, where no thief approacheth, neither moth corrupteth.
34 Cxar kie estas via trezoro, tie estos ankaux via koro.
For where your treasure is, there will your heart be also.
35 Viaj lumboj estu zonitaj, kaj viaj lampoj estu brulantaj;
Let your loins be girded about, and your lights burning;
36 kaj vi mem estu similaj al viroj, kiuj atendas sian sinjoron, kiam li revenos de la edzigxa festo; por ke ili tuj malfermu al li, kiam li venos kaj frapos.
And ye yourselves like unto men that wait for their lord, when he will return from the wedding; that when he cometh and knocketh, they may open unto him immediately.
37 Felicxaj estas tiuj servistoj, kiujn la sinjoro, kiam li venos, trovos viglaj; vere mi diras al vi, ke li sin zonos, kaj sidigos ilin por mangxi, kaj mem venos kaj servos al ili.
Blessed are those servants, whom the lord when he cometh shall find watching: verily I say unto you, that he shall gird himself, and make them to sit down to meat, and will come forth and serve them.
38 Kaj se li alvenos nokte dum la dua gardoparto, aux dum la tria gardoparto, kaj tiel ilin trovos, felicxaj estas tiuj servistoj.
And if he shall come in the second watch, or come in the third watch, and find them so, blessed are those servants.
39 Sed sciu, ke se la domomastro scius, je kioma horo la sxtelisto venos, li maldormus kaj ne lasus sian domon trafosigxi.
And this know, that if the goodman of the house had known what hour the thief would come, he would have watched, and not have suffered his house to be broken through.
40 Vi ankaux estu pretaj, cxar en tiu horo, kiun vi ne pripensas, la Filo de homo venos.
Be ye therefore ready also: for the Son of man cometh at an hour when ye think not.
41 Kaj Petro diris: Sinjoro, cxu vi parolas cxi tiun parabolon por ni, aux ankaux por cxiuj?
Then Peter said unto him, Lord, speakest thou this parable unto us, or even to all?
42 Kaj la Sinjoro diris: Kiu do estas la fidela kaj sagxa administranto, kiun lia sinjoro starigos super sia servantaro, por doni al ili gxustatempe ilian porcion da nutrajxo?
And the Lord said, Who then is that faithful and wise steward, whom his lord shall make ruler over his household, to give them their portion of meat in due season?
43 Felicxa estas tiu servisto, kiun lia sinjoro, veninte, trovos aganta tiel.
Blessed is that servant, whom his lord when he cometh shall find so doing.
44 Vere mi diras al vi, ke li starigos lin super cxio, kion li havas.
Of a truth I say unto you, that he will make him ruler over all that he hath.
45 Sed se tiu servisto diros en sia koro: Mia sinjoro prokrastas sian alvenon; kaj komencos bati la knabojn kaj la knabinojn, kaj mangxos kaj trinkos kaj ebriigxos,
But and if that servant say in his heart, My lord delayeth his coming; and shall begin to beat the menservants and maidens, and to eat and drink, and to be drunken;
46 la sinjoro de tiu servisto alvenos en tago, kiam li ne atendas, kaj en horo, pri kiu li ne scias; kaj trancxe skurgxos lin, kaj difinos por li parton kun la senfiduloj.
The lord of that servant will come in a day when he looketh not for him, and at an hour when he is not aware, and will cut him in sunder, and will appoint him his portion with the unbelievers.
47 Kaj tiu servisto, kiu sciis la volon de sia sinjoro, kaj nenion pretigis, nek faris laux lia volo, suferos multajn batojn;
And that servant, which knew his lord's will, and prepared not himself, neither did according to his will, shall be beaten with many stripes.
48 sed tiu, kiu ne sciis, kaj laux siaj agoj meritis batojn, suferos malmultajn batojn. Kaj al kiu multo estas donita, el tiu estos multo postulata; kaj al kiu oni multon komisiis, el tiu oni des pli multon postulos.
But he that knew not, and did commit things worthy of stripes, shall be beaten with few stripes. For unto whomsoever much is given, of him shall be much required: and to whom men have committed much, of him they will ask the more.
49 Mi alvenis, por jxeti fajron sur la teron; kaj kion mi volas, se jam gxi ekbrulis?
I am come to send fire on the earth; and what will I, if it be already kindled?
50 Sed mi havas bapton, per kiu esti baptita; kaj kiel mi premigxas, gxis gxi estos plenumita!
But I have a baptism to be baptized with; and how am I straitened till it be accomplished!
51 Cxu vi supozas, ke mi alvenis, por doni pacon sur la tero? Mi diras al vi: Ne; sed pli vere disigon;
Suppose ye that I am come to give peace on earth? I tell you, Nay; but rather division:
52 cxar de nun estos kvin el unu domo disigitaj, tri kontraux du, kaj du kontraux tri.
For from henceforth there shall be five in one house divided, three against two, and two against three.
53 Estos disigitaj patro kontraux filo, kaj filo kontraux patro; patrino kontraux filino, kaj filino kontraux patrino; bopatrino kontraux bofilino, kaj bofilino kontraux bopatrino.
The father shall be divided against the son, and the son against the father; the mother against the daughter, and the daughter against the mother; the mother in law against her daughter in law, and the daughter in law against her mother in law.
54 Kaj li diris al la homamasoj: Kiam vi vidas nubon levigxantan en la okcidento, vi tuj diras: Venos pluveto; kaj tiel farigxas.
And he said also to the people, When ye see a cloud rise out of the west, straightway ye say, There cometh a shower; and so it is.
55 Kaj kiam blovas la suda vento, vi diras: Estos varmego; kaj tiel farigxas.
And when ye see the south wind blow, ye say, There will be heat; and it cometh to pass.
56 Ho hipokrituloj! vi scias esplori la aspekton de la tero kaj de la cxielo; sed kial vi ne scias esplori cxi tiun tempon?
Ye hypocrites, ye can discern the face of the sky and of the earth; but how is it that ye do not discern this time?
57 Kaj kial ecx per vi mem vi ne jugxas, kio estas justa?
Yea, and why even of yourselves judge ye not what is right?
58 Cxar dum vi iradas kun via kontrauxulo al la reganto, survoje klopodu liberigxi de li; por ne lasi, ke li trenu vin al la jugxisto, kaj la jugxisto vin transdonu al la oficisto de la tribunalo, kaj la oficisto vin jxetu en malliberejon.
When thou goest with thine adversary to the magistrate, as thou art in the way, give diligence that thou mayest be delivered from him; lest he hale thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and the officer cast thee into prison.
59 Mi diras al vi: Vi neniel el tie eliros, gxis vi pagos la lastan lepton.
I tell thee, thou shalt not depart thence, till thou hast paid the very last mite.

Cxapitro 13

1 Kaj cxeestis en tiu sama tempo iuj, kiuj rakontis al li pri tiuj Galileanoj, kies sangon Pilato miksis kun iliaj oferajxoj.
There were present at that season some that told him of the Galilaeans, whose blood Pilate had mingled with their sacrifices.
2 Kaj responde li diris al ili: Cxu vi pensas, ke tiuj Galileanoj estis pekuloj pli ol cxiuj Galileanoj, pro tio, ke ili tion suferis?
And Jesus answering said unto them, Suppose ye that these Galilaeans were sinners above all the Galilaeans, because they suffered such things?
3 Mi diras al vi: Neniel; sed se vi ne pentos, vi cxiuj tiel same pereos.
I tell you, Nay: but, except ye repent, ye shall all likewise perish.
4 Aux pri tiuj dek ok, sur kiujn falis la turo en Sxiloahx kaj ilin mortigis, cxu vi pensas, ke ili estis pekuloj pli ol cxiuj homoj, kiuj logxis en Jerusalem?
Or those eighteen, upon whom the tower in Siloam fell, and slew them, think ye that they were sinners above all men that dwelt in Jerusalem?
5 Neniel, mi diras al vi; sed se vi ne pentos, vi cxiuj ankaux pereos.
I tell you, Nay: but, except ye repent, ye shall all likewise perish.
6 Kaj li parolis la jenan parabolon: Unu viro havis figarbon, plantitan en lia vinbergxardeno, kaj li venis, sercxante frukton sur gxi, kaj ne trovis.
He spake also this parable; A certain man had a fig tree planted in his vineyard; and he came and sought fruit thereon, and found none.
7 Kaj li diris al la vinberisto: Jen tri jarojn mi venas, sercxante frukton sur cxi tiu figarbo, kaj mi ne trovas; elhaku gxin; kial gxi senutiligas ankaux la teron?
Then said he unto the dresser of his vineyard, Behold, these three years I come seeking fruit on this fig tree, and find none: cut it down; why cumbereth it the ground?
8 Sed li responde diris: Sinjoro, lasu gxin resti ankaux cxi tiun jaron, gxis mi fosos cxirkaux gxi kaj metos sterkon;
And he answering said unto him, Lord, let it alone this year also, till I shall dig about it, and dung it:
9 kaj se gxi poste donos frukton, bone; sed se ne, vi elhakos gxin.
And if it bear fruit, well: and if not, then after that thou shalt cut it down.
10 Kaj li instruadis en unu el la sinagogoj en la sabato.
And he was teaching in one of the synagogues on the sabbath.
11 Kaj jen virino, kiu dum dek ok jaroj havis spiriton de malforteco; kaj sxi estis kunkurbita kaj neniel povis levigxi.
And, behold, there was a woman which had a spirit of infirmity eighteen years, and was bowed together, and could in no wise lift up herself.
12 Kaj vidinte sxin, Jesuo vokis sxin, kaj diris: Virino, vi estas liberigita el via malforteco.
And when Jesus saw her, he called her to him, and said unto her, Woman, thou art loosed from thine infirmity.
13 Kaj li metis sur sxin la manojn, kaj sxi tuj rektigxis kaj gloris Dion.
And he laid his hands on her: and immediately she was made straight, and glorified God.
14 Kaj la sinagogestro, indignante, ke Jesuo resanigis en la sabato, respondis kaj diris al la homamaso: Ekzistas ses tagoj, en kiuj oni devas labori; en ili do venu, por esti resanigitaj, kaj ne en la sabata tago.
And the ruler of the synagogue answered with indignation, because that Jesus had healed on the sabbath day, and said unto the people, There are six days in which men ought to work: in them therefore come and be healed, and not on the sabbath day.
15 Sed la Sinjoro respondis al li kaj diris: Ho hipokrituloj! cxu ne cxiu el vi en la sabato malligas sian bovon aux sian azenon el la stalo, kaj forkondukas gxin, por trinkigi?
The Lord then answered him, and said, Thou hypocrite, doth not each one of you on the sabbath loose his ox or his ass from the stall, and lead him away to watering?
16 Kaj cxu ne devis cxi tiu virino, estante filino de Abraham, ligite de Satano jen dek ok jarojn, esti malligita el cxi tiu kateno en la sabata tago?
And ought not this woman, being a daughter of Abraham, whom Satan hath bound, lo, these eighteen years, be loosed from this bond on the sabbath day?
17 Kaj kiam li tion diris, cxiuj liaj kontrauxuloj hontigxis; kaj la tuta homamaso gxojis pro cxiuj gloraj agoj, faritaj de li.
And when he had said these things, all his adversaries were ashamed: and all the people rejoiced for all the glorious things that were done by him.
18 Kaj li diris: Al kio similas la regno de Dio? kaj al kio mi gxin komparu?
Then said he, Unto what is the kingdom of God like? and whereunto shall I resemble it?
19 Gxi estas simila al sinapa semeto, kiun viro prenis kaj jxetis en sian gxardenon; kaj gxi kreskis kaj farigxis arbo; kaj la birdoj de la cxielo logxis en gxiaj brancxoj.
It is like a grain of mustard seed, which a man took, and cast into his garden; and it grew, and waxed a great tree; and the fowls of the air lodged in the branches of it.
20 Poste li diris: Al kio mi komparu la regnon de Dio?
And again he said, Whereunto shall I liken the kingdom of God?
21 Gxi estas simila al fermentajxo, kiun virino prenis kaj kasxis en tri mezuroj da faruno, gxis la tuto fermentis.
It is like leaven, which a woman took and hid in three measures of meal, till the whole was leavened.
22 Kaj li iris tra urboj kaj vilagxoj, instruante kaj irante cxiam pluen al Jerusalem.
And he went through the cities and villages, teaching, and journeying toward Jerusalem.
23 Kaj iu diris al li: Sinjoro, cxu malmultaj estas la savataj? Kaj li diris al ili:
Then said one unto him, Lord, are there few that be saved? And he said unto them,
24 Strebu eniri tra la mallargxa pordo; cxar multaj, mi diras al vi, deziros eniri kaj ne povos.
Strive to enter in at the strait gate: for many, I say unto you, will seek to enter in, and shall not be able.
25 Kiam la domomastro levigxos kaj sxlosos la pordon, kaj vi komencos stari ekstere kaj frapi sur la pordon, dirante: Sinjoro, malfermu al ni; kaj li respondos kaj diros al vi: Mi ne scias, de kie vi estas;
When once the master of the house is risen up, and hath shut to the door, and ye begin to stand without, and to knock at the door, saying, Lord, Lord, open unto us; and he shall answer and say unto you, I know you not whence ye are:
26 tiam vi ekparolos: Ni mangxis kaj trinkis antaux vi, kaj sur niaj stratoj vi instruadis;
Then shall ye begin to say, We have eaten and drunk in thy presence, and thou hast taught in our streets.
27 kaj li parolos, kaj diros al vi: Mi ne scias, de kie vi estas; foriru de mi, cxiuj farantoj de maljusteco.
But he shall say, I tell you, I know you not whence ye are; depart from me, all ye workers of iniquity.
28 Tie estos la plorado kaj la grincado de dentoj, kiam vi vidos Abrahamon kaj Isaakon kaj Jakobon kaj cxiujn profetojn en la regno de Dio, kaj vin mem forpelitaj eksteren.
There shall be weeping and gnashing of teeth, when ye shall see Abraham, and Isaac, and Jacob, and all the prophets, in the kingdom of God, and you yourselves thrust out.
29 Kaj oni venos el oriento kaj el okcidento, kaj el nordo kaj el sudo, kaj sidigxos en la regno de Dio.
And they shall come from the east, and from the west, and from the north, and from the south, and shall sit down in the kingdom of God.
30 Kaj jen estas lastaj, kiuj estos unuaj; kaj estas unuaj, kiuj estos lastaj.
And, behold, there are last which shall be first, and there are first which shall be last.
31 En tiu sama horo alvenis iuj Fariseoj, kaj diris al li: Eliru kaj foriru de cxi tie, cxar Herodo volas mortigi vin.
The same day there came certain of the Pharisees, saying unto him, Get thee out, and depart hence: for Herod will kill thee.
32 Kaj li diris al ili: Iru, kaj diru al tiu vulpo: Jen mi elpelas demonojn kaj faras sanigojn hodiaux kaj morgaux, kaj la trian tagon mi estos perfektigita.
And he said unto them, Go ye, and tell that fox, Behold, I cast out devils, and I do cures to day and to morrow, and the third day I shall be perfected.
33 Sed mi devas iradi hodiaux kaj morgaux kaj postmorgaux, cxar ne povas esti, ke profeto pereos ekster Jerusalem.
Nevertheless I must walk to day, and to morrow, and the day following: for it cannot be that a prophet perish out of Jerusalem.
34 Ho Jerusalem, Jerusalem, kiu pereigas la profetojn kaj sxtonmortigas tiujn, kiuj estas senditaj al gxi! kiom ofte mi deziris kolekti viajn infanojn, kiel kokino kolektas sian idaron sub la flugilojn, kaj vi ne volis!
O Jerusalem, Jerusalem, which killest the prophets, and stonest them that are sent unto thee; how often would I have gathered thy children together, as a hen doth gather her brood under her wings, and ye would not!
35 Jen via domo estas lasita al vi dezerta; kaj mi diras al vi: Vi min ne vidos, gxis vi diros: Estu benata tiu, kiu venas en la nomo de la Eternulo.
Behold, your house is left unto you desolate: and verily I say unto you, Ye shall not see me, until the time come when ye shall say, Blessed is he that cometh in the name of the Lord.

Cxapitro 14

1 Kaj kiam li eniris en sabato en la domon de unu reganto de la Fariseoj, por mangxi panon, ili lin observis.
And it came to pass, as he went into the house of one of the chief Pharisees to eat bread on the sabbath day, that they watched him.
2 Kaj jen antaux li estis unu hidropsulo.
And, behold, there was a certain man before him which had the dropsy.
3 Kaj respondante, Jesuo parolis al la legxistoj kaj la Fariseoj, kaj diris: Cxu estas permesate sanigi en sabato, aux ne?
And Jesus answering spake unto the lawyers and Pharisees, saying, Is it lawful to heal on the sabbath day?
4 Sed ili silentis. Kaj li prenis lin kaj sanigis lin, kaj forliberigis lin.
And they held their peace. And he took him, and healed him, and let him go;
5 Kaj li diris al ili: Kiu el vi havos azenon aux bovon, falintan en puton, kaj ne tuj eltiros gxin en sabata tago?
And answered them, saying, Which of you shall have an ass or an ox fallen into a pit, and will not straightway pull him out on the sabbath day?
6 Kaj ili ne povis respondi al tio.
And they could not answer him again to these things.
7 Kaj li parolis parabolon al la invititoj, vidinte, kiel ili elektas la cxefajn sidlokojn; li diris al ili:
And he put forth a parable to those which were bidden, when he marked how they chose out the chief rooms; saying unto them.
8 Kiam vi estas invitita de iu al edzigxa festo, ne sidigxu en la cxefa loko, por ke ne okazu, ke iu, pli honorinda ol vi, estas de li invitita;
When thou art bidden of any man to a wedding, sit not down in the highest room; lest a more honourable man than thou be bidden of him;
9 kaj tiu, kiu invitis vin kaj lin, venos, kaj diros al vi: Cedu lokon al cxi tiu; kaj tiam vi komencos kun honto preni la lastan lokon.
And he that bade thee and him come and say to thee, Give this man place; and thou begin with shame to take the lowest room.
10 Sed kiam vi estas invitita, iru kaj sidigxu en la lasta loko; kaj tiel, kiam venos tiu, kiu vin invitis, li diros al vi: Amiko, iru pli alten; tiam vi havos honoron antaux cxiuj, kiuj sidas kun vi.
But when thou art bidden, go and sit down in the lowest room; that when he that bade thee cometh, he may say unto thee, Friend, go up higher: then shalt thou have worship in the presence of them that sit at meat with thee.
11 Cxar cxiu, kiu sin altigas, estos humiligita, kaj kiu sin humiligas, tiu estos altigita.
For whosoever exalteth himself shall be abased; and he that humbleth himself shall be exalted.
12 Kaj li diris al tiu, kiu lin invitis: Kiam vi faras tagmangxon aux vespermangxon, ne voku viajn amikojn, nek viajn fratojn, nek viajn parencojn, nek viajn ricxajn najbarojn, por ke ne okazu, ke ili ankaux invitos vin, kaj vi ricevos rekompencon.
Then said he also to him that bade him, When thou makest a dinner or a supper, call not thy friends, nor thy brethren, neither thy kinsmen, nor thy rich neighbours; lest they also bid thee again, and a recompence be made thee.
13 Sed kiam vi faras festenon, invitu malricxulojn, kriplulojn, lamulojn, blindulojn;
But when thou makest a feast, call the poor, the maimed, the lame, the blind:
14 kaj vi estos felicxa, cxar ili ne povas rekompenci vin, sed vi rekompencigxos en la relevigxo de la justuloj.
And thou shalt be blessed; for they cannot recompense thee: for thou shalt be recompensed at the resurrection of the just.
15 Kaj auxdinte tion, unu el la kunsidantoj diris al li: Felicxa estas tiu, kiu mangxos panon en la regno de Dio.
And when one of them that sat at meat with him heard these things, he said unto him, Blessed is he that shall eat bread in the kingdom of God.
16 Sed li diris al li: Unu viro faris grandan vespermangxon, kaj invitis multajn;
Then said he unto him, A certain man made a great supper, and bade many:
17 kaj en la horo de la festeno li elsendis sian serviston, por diri al la invititoj: Venu, cxar cxio estas jam preta.
And sent his servant at supper time to say to them that were bidden, Come; for all things are now ready.
18 Kaj cxiuj tiel same komencis peti pri indulgo. La unua diris al li: Mi acxetis kampon, kaj mi nepre devas eliri, por gxin vidi; mi petas, kalkulu al mi indulgon.
And they all with one consent began to make excuse. The first said unto him, I have bought a piece of ground, and I must needs go and see it: I pray thee have me excused.
19 Alia diris: Mi acxetis kvin jugojn da bovoj, kaj mi iras, por ilin provi; mi petas, kalkulu al mi indulgon.
And another said, I have bought five yoke of oxen, and I go to prove them: I pray thee have me excused.
20 Kaj alia diris: Mi edzigxis kun edzino, kaj tial mi ne povas veni.
And another said, I have married a wife, and therefore I cannot come.
21 Kaj la servisto revenis, kaj rakontis tion al sia mastro. Tiam ekkoleris la mastro, kaj diris al sia servisto: Eliru rapide sur la stratojn kaj irejojn de la urbo, kaj alkonduku cxi tien la malricxulojn kaj kriplulojn kaj blindulojn kaj lamulojn.
So that servant came, and shewed his lord these things. Then the master of the house being angry said to his servant, Go out quickly into the streets and lanes of the city, and bring in hither the poor, and the maimed, and the halt, and the blind.
22 Kaj la servisto diris: Sinjoro, estas farita tio, kion vi ordonis, kaj ankoraux estas loko.
And the servant said, Lord, it is done as thou hast commanded, and yet there is room.
23 Kaj la sinjoro diris al la servisto: Eliru sur la vojojn kaj kamplimojn, kaj devigu ilin enveni, por ke mia domo plenigxu.
And the lord said unto the servant, Go out into the highways and hedges, and compel them to come in, that my house may be filled.
24 Cxar mi diras al vi, ke neniu el tiuj viroj invititaj gustumos mian vespermangxon.
For I say unto you, That none of those men which were bidden shall taste of my supper.
25 Kaj grandaj homamasoj iris kun li, kaj li sin turnis, kaj diris al ili:
And there went great multitudes with him: and he turned, and said unto them,
26 Se iu venas al mi, kaj ne malamas sian patron kaj sian patrinon kaj sian edzinon kaj siajn infanojn kaj fratojn kaj fratinojn, kaj ecx ankaux sian vivon, li ne povas esti mia discxiplo.
If any man come to me, and hate not his father, and mother, and wife, and children, and brethren, and sisters, yea, and his own life also, he cannot be my disciple.
27 Kiu ne portas sian krucon kaj ne sekvas min, tiu ne povas esti mia discxiplo.
And whosoever doth not bear his cross, and come after me, cannot be my disciple.
28 Cxar kiu el vi, dezirante konstrui turon, unue ne sidigxas, por kalkuli la koston, cxu li havas suficxe, por fini gxin?
For which of you, intending to build a tower, sitteth not down first, and counteth the cost, whether he have sufficient to finish it?
29 Por ke, kiam li metis la fundamenton kaj ne povas gxin fini, cxiuj vidantoj ne komencu moki lin,
Lest haply, after he hath laid the foundation, and is not able to finish it, all that behold it begin to mock him,
30 dirante: Cxi tiu homo komencis konstrui, sed ne povis fini.
Saying, This man began to build, and was not able to finish.
31 Kaj kiu regxo, ekirante, por renkonti en batalo alian regxon, unue ne sidigxos, por konsiligxi, cxu li povas kun dek mil renkonti tiun, kiu venas kontraux li kun dudek mil?
Or what king, going to make war against another king, sitteth not down first, and consulteth whether he be able with ten thousand to meet him that cometh against him with twenty thousand?
32 Aux alie, dum la alia estas tre malproksime, li alsendas ambasadorojn kaj demandas pri paco.
Or else, while the other is yet a great way off, he sendeth an ambassage, and desireth conditions of peace.
33 Kiu do el vi ne forlasas cxiujn siajn posedajxojn, tiu ne povas esti mia discxiplo.
So likewise, whosoever he be of you that forsaketh not all that he hath, he cannot be my disciple.
34 Salo do estas bona, sed se ecx la salo sengustigxis, per kio gxi estos spicata?
Salt is good: but if the salt have lost his savour, wherewith shall it be seasoned?
35 Gxi tauxgas nek por la tero nek por sterkejo; oni gxin forjxetas. Kiu havas orelojn por auxdi, tiu auxdu.
It is neither fit for the land, nor yet for the dunghill; but men cast it out. He that hath ears to hear, let him hear.

Cxapitro 15

1 Kaj cxiuj impostistoj kaj pekuloj alproksimigxis al li, por auxskulti lin.
Then drew near unto him all the publicans and sinners for to hear him.
2 Kaj murmuris la Fariseoj kaj la skribistoj, dirante: Cxi tiu akceptas pekulojn kaj mangxas kun ili.
And the Pharisees and scribes murmured, saying, This man receiveth sinners, and eateth with them.
3 Kaj li parolis al ili la jenan parabolon, dirante:
And he spake this parable unto them, saying,
4 Kiu el vi, havante cent sxafojn kaj perdinte unu el ili, ne forlasas la nauxdek naux sur la stepo, kaj iras, por sercxi tiun, kiun li perdis, gxis li gxin trovos?
What man of you, having an hundred sheep, if he lose one of them, doth not leave the ninety and nine in the wilderness, and go after that which is lost, until he find it?
5 Kaj trovinte, li gxin metas sur siajn sxultrojn, gxojante.
And when he hath found it, he layeth it on his shoulders, rejoicing.
6 Kaj reveninte domen, li kunvokas siajn amikojn kaj siajn najbarojn, dirante al ili: Gxoju kun mi, cxar mi trovis mian sxafon, la perditan.
And when he cometh home, he calleth together his friends and neighbours, saying unto them, Rejoice with me; for I have found my sheep which was lost.
7 Mi diras al vi, ke tiel same estos gxojo en la cxielo pro unu pekulo, kiu pentas, pli ol pro nauxdek naux justuloj, kiuj ne bezonas penton.
I say unto you, that likewise joy shall be in heaven over one sinner that repenteth, more than over ninety and nine just persons, which need no repentance.
8 Kiu virino, havante dek drahxmojn, se sxi perdis unu drahxmon, ne ekbruligas lampon kaj balaas la domon kaj sercxas diligente, gxis sxi gxin trovos?
Either what woman having ten pieces of silver, if she lose one piece, doth not light a candle, and sweep the house, and seek diligently till she find it?
9 Kaj trovinte, sxi kunvokas siajn amikinojn kaj siajn najbarinojn, dirante: Gxoju kun mi, cxar mi trovis la drahxmon, kiun mi perdis.
And when she hath found it, she calleth her friends and her neighbours together, saying, Rejoice with me; for I have found the piece which I had lost.
10 Tiel same, mi diras al vi, estas gxojo antaux la angxeloj de Dio pro unu pekulo, kiu pentas.
Likewise, I say unto you, there is joy in the presence of the angels of God over one sinner that repenteth.
11 Kaj li diris: Unu viro havis du filojn;
And he said, A certain man had two sons:
12 kaj la pli juna diris al sia patro: Patro, donu al mi la heredotan parton de la havo. Kaj li dividis inter ili siajn vivrimedojn.
And the younger of them said to his father, Father, give me the portion of goods that falleth to me. And he divided unto them his living.
13 Kaj post ne multaj tagoj la pli juna, kolektinte cxion, forvojagxis al malproksima lando; kaj tie li disperdis sian havon per dibocxa vivado.
And not many days after the younger son gathered all together, and took his journey into a far country, and there wasted his substance with riotous living.
14 Kaj kiam li jam elspezis cxion, forta malsato okazis en tiu lando, kaj li komencis havi mankon.
And when he had spent all, there arose a mighty famine in that land; and he began to be in want.
15 Kaj li iris, kaj aligxis al unu el la logxantoj de tiu lando; kaj cxi tiu lin sendis sur siajn kampojn, por pasxti porkojn.
And he went and joined himself to a citizen of that country; and he sent him into his fields to feed swine.
16 Kaj li deziris plenigi sian ventron per la karoboj, kiujn la porkoj mangxis; kaj neniu donis al li.
And he would fain have filled his belly with the husks that the swine did eat: and no man gave unto him.
17 Sed reveninte al si, li diris: Kiom da dungitoj de mia patro havas panon abunde, sed mi cxi tie pereas de malsato!
And when he came to himself, he said, How many hired servants of my father's have bread enough and to spare, and I perish with hunger!
18 Mi levigxos, kaj iros al mia patro, kaj mi diros al li: Patro, mi pekis kontraux la cxielo kaj antaux vi;
I will arise and go to my father, and will say unto him, Father, I have sinned against heaven, and before thee,
19 mi jam ne meritas esti nomata via filo; faru min kiel unu el viaj dungitoj.
And am no more worthy to be called thy son: make me as one of thy hired servants.
20 Kaj li levigxis, kaj iris al sia patro. Sed kiam li estis ankoraux malproksime, lia patro lin vidis kaj kortusxigxis, kaj kurinte, falis sur lian kolon kaj lin kisadis.
And he arose, and came to his father. But when he was yet a great way off, his father saw him, and had compassion, and ran, and fell on his neck, and kissed him.
21 Kaj la filo diris al li: Patro, mi pekis kontraux la cxielo kaj antaux vi, kaj mi jam ne meritas esti nomata via filo.
And the son said unto him, Father, I have sinned against heaven, and in thy sight, and am no more worthy to be called thy son.
22 Kaj diris la patro al siaj servistoj: Alportu rapide la cxefan robon, kaj lin vestu, kaj metu ringon sur lian manon kaj sxuojn sur liajn piedojn;
But the father said to his servants, Bring forth the best robe, and put it on him; and put a ring on his hand, and shoes on his feet:
23 kaj alportu la grasigitan bovidon kaj bucxu gxin, kaj ni mangxu kaj estu gajaj;
And bring hither the fatted calf, and kill it; and let us eat, and be merry:
24 cxar cxi tiu mia filo estis mortinta, kaj denove vivas; li estis perdita, kaj estas trovita. Kaj ili komencis esti gajaj.
For this my son was dead, and is alive again; he was lost, and is found. And they began to be merry.
25 Sed la pli maljuna filo estis sur la kampo; kaj kiam li venis kaj alproksimigxis al la domo, li auxdis muzikon kaj dancadon.
Now his elder son was in the field: and as he came and drew nigh to the house, he heard musick and dancing.
26 Kaj li alvokis unu el la knaboj, kaj demandis lin, kio estas tio.
And he called one of the servants, and asked what these things meant.
27 Kaj li diris al li: Via frato venis, kaj via patro bucxis la grasigitan bovidon, cxar li ricevis lin sana.
And he said unto him, Thy brother is come; and thy father hath killed the fatted calf, because he hath received him safe and sound.
28 Sed li koleris, kaj ne volis eniri; kaj lia patro elvenis, kaj lin petegis.
And he was angry, and would not go in: therefore came his father out, and intreated him.
29 Sed li responde diris al sia patro: Jen tiom da jaroj mi servas al vi, kaj neniam mi malobeis vian ordonon, tamen vi neniam donis al mi kapridon, por ke mi estu gaja kun miaj amikoj;
And he answering said to his father, Lo, these many years do I serve thee, neither transgressed I at any time thy commandment: and yet thou never gavest me a kid, that I might make merry with my friends:
30 sed kiam venis cxi tiu via filo, kiu formangxis vian havon kun malcxastistinoj, vi bucxis por li la grasigitan bovidon.
But as soon as this thy son was come, which hath devoured thy living with harlots, thou hast killed for him the fatted calf.
31 Kaj li diris al li: Filo, vi estas cxiam kun mi, kaj cxio mia estas via.
And he said unto him, Son, thou art ever with me, and all that I have is thine.
32 Sed konvenis esti gajaj kaj gxoji; cxar cxi tiu via frato estis mortinta, kaj denove vivas; li estis perdita, kaj estas trovita.
It was meet that we should make merry, and be glad: for this thy brother was dead, and is alive again; and was lost, and is found.

Cxapitro 16

1 Kaj li diris ankaux al siaj discxiploj: Estis unu ricxa homo, kiu havis administranton; kaj cxi tiu estis denuncita al li, ke li disperdas lian havon.
And he said also unto his disciples, There was a certain rich man, which had a steward; and the same was accused unto him that he had wasted his goods.
2 Kaj li alvokis lin, kaj diris al li: Kio estas tio, kion mi auxdas pri vi? donu al mi konton de via administrado, cxar vi ne plu povas administradi.
And he called him, and said unto him, How is it that I hear this of thee? give an account of thy stewardship; for thou mayest be no longer steward.
3 Tiam la administranto diris en si: Kion mi faru? cxar mia sinjoro deprenas de mi la administradon; fosi mi ne povas, kaj mi hontas peti almozon.
Then the steward said within himself, What shall I do? for my lord taketh away from me the stewardship: I cannot dig; to beg I am ashamed.
4 Mi decidis, kion mi faros, por ke oni akceptu min en siajn domojn, kiam mi estos eksigita el la administra ofico.
I am resolved what to do, that, when I am put out of the stewardship, they may receive me into their houses.
5 Kaj alvokinte al si cxiun el la sxuldantoj de sia sinjoro, li diris al la unua: Kiom vi sxuldas al mia sinjoro?
So he called every one of his lord's debtors unto him, and said unto the first, How much owest thou unto my lord?
6 Kaj li diris: Cent bat'ojn da oleo. Kaj li diris al li: Prenu vian kalkulon, kaj tuj sidigxu kaj skribu kvindek.
And he said, An hundred measures of oil. And he said unto him, Take thy bill, and sit down quickly, and write fifty.
7 Tiam li diris al alia: Kaj kiom vi sxuldas? Kaj li diris: Cent kor'ojn da tritiko. Li diris al li: Prenu vian kalkulon, kaj skribu okdek.
Then said he to another, And how much owest thou? And he said, An hundred measures of wheat. And he said unto him, Take thy bill, and write fourscore.
8 Kaj tiu sinjoro lauxdis la maljustan administranton, cxar li prudente agis; cxar la filoj de cxi tiu mondo estas en sia generacio pli prudentaj, ol la filoj de la lumo.
And the lord commended the unjust steward, because he had done wisely: for the children of this world are in their generation wiser than the children of light.
9 Kaj mi diras al vi: Faru al vi amikojn per la mamono de maljusteco, por ke, kiam gxi mankos, oni akceptu vin en eternajn logxejojn.
And I say unto you, Make to yourselves friends of the mammon of unrighteousness; that, when ye fail, they may receive you into everlasting habitations.
10 Kiu estas fidela en la plej malgranda afero, tiu estas fidela ankaux en multo; kaj kiu estas maljusta en la plej malgranda, tiu estas ankaux maljusta en multo.
He that is faithful in that which is least is faithful also in much: and he that is unjust in the least is unjust also in much.
11 Se do vi ne estis fidelaj en la maljusta mamono, kiu konfidos al vi la veran ricxon?
If therefore ye have not been faithful in the unrighteous mammon, who will commit to your trust the true riches?
12 Kaj se vi ne estis fidelaj en tio, kio apartenas al alia homo, kiu donos al vi tion, kio estas via propra?
And if ye have not been faithful in that which is another man's, who shall give you that which is your own?
13 Nenia servanto povas servi al du sinjoroj; cxar aux li malamos unu kaj amos la alian, aux li aligxos al unu kaj malestimos la alian. Vi ne povas servi al Dio kaj al Mamono!
No servant can serve two masters: for either he will hate the one, and love the other; or else he will hold to the one, and despise the other. Ye cannot serve God and mammon.
14 Kaj la Fariseoj ankaux, kiuj estis monavidaj, auxdis cxion tion, kaj ili lin mokis.
And the Pharisees also, who were covetous, heard all these things: and they derided him.
15 Kaj li diris al ili: Vi estas tiuj, kiuj sxajnigas sin justaj antaux homoj, sed Dio scias viajn korojn; cxar kio estas altigita inter homoj, tio estas abomenajxo antaux Dio.
And he said unto them, Ye are they which justify yourselves before men; but God knoweth your hearts: for that which is highly esteemed among men is abomination in the sight of God.
16 La legxo kaj la profetoj estis gxis Johano; de post tiu tempo la evangelio de la regno de Dio estas predikata, kaj cxiu al gxi sin perforte aligas.
The law and the prophets were until John: since that time the kingdom of God is preached, and every man presseth into it.
17 Sed estas pli facile por la cxielo kaj la tero forpasi, ol por unu punkteto de la legxo fali.
And it is easier for heaven and earth to pass, than one tittle of the law to fail.
18 Cxiu, kiu forsendas sian edzinon kaj edzigxas kun alia, adultas; kaj kiu edzigxas kun tiu, forsendita de sia edzo, tiu adultas.
Whosoever putteth away his wife, and marrieth another, committeth adultery: and whosoever marrieth her that is put away from her husband committeth adultery.
19 Estis unu ricxulo, kiu estis vestita per purpuro kaj bisino, kaj festis lukse cxiutage;
There was a certain rich man, which was clothed in purple and fine linen, and fared sumptuously every day:
20 kaj apud lia pordego estis kusxigita almozulo, nomata Lazaro, kiu havis ulcerojn,
And there was a certain beggar named Lazarus, which was laid at his gate, full of sores,
21 kaj deziris esti nutrata per la panpecetoj, kiuj falis de la tablo de la ricxulo; kaj ecx venis la hundoj kaj lekis liajn ulcerojn.
And desiring to be fed with the crumbs which fell from the rich man's table: moreover the dogs came and licked his sores.
22 Kaj la almozulo mortis, kaj li estis forportita de la angxeloj sur la sinon de Abraham; la ricxulo ankaux mortis, kaj estis enterigita.
And it came to pass, that the beggar died, and was carried by the angels into Abraham's bosom: the rich man also died, and was buried;
23 Kaj en Hades li levis siajn okulojn, estante en turmentoj, kaj vidis Abrahamon malproksime kaj Lazaron sur lia sino.
And in hell he lift up his eyes, being in torments, and seeth Abraham afar off, and Lazarus in his bosom.
24 Kaj li ekkriis, kaj diris: Patro Abraham, kompatu min, kaj sendu Lazaron, por ke li trempu en akvon la pinton de sia fingro, por malvarmigi mian langon; cxar mi tre suferas en cxi tiu flamo.
And he cried and said, Father Abraham, have mercy on me, and send Lazarus, that he may dip the tip of his finger in water, and cool my tongue; for I am tormented in this flame.
25 Sed Abraham diris: Filo, memoru, ke dum via vivo vi ricevis viajn bonajxojn, kaj Lazaro tiel same malbonajxojn; sed nun li ricevas konsolon, kaj vi suferas.
But Abraham said, Son, remember that thou in thy lifetime receivedst thy good things, and likewise Lazarus evil things: but now he is comforted, and thou art tormented.
26 Kaj krom cxio tio staras granda abismo inter ni kaj vi, tiel ke tiuj, kiuj volus iri de cxi tie al vi, ne povas, kaj oni ne povas transiri de tie al ni.
And beside all this, between us and you there is a great gulf fixed: so that they which would pass from hence to you cannot; neither can they pass to us, that would come from thence.
27 Kaj li diris: Tial mi petas, patro, ke vi sendu lin al la domo de mia patro,
Then he said, I pray thee therefore, father, that thou wouldest send him to my father's house:
28 cxar mi havas kvin fratojn, por ke li atestu al ili, por ke ili ne venu ankaux en cxi tiun lokon de turmento.
For I have five brethren; that he may testify unto them, lest they also come into this place of torment.
29 Sed Abraham diris: Ili havas Moseon kaj la profetojn; ili auxskultu ilin.
Abraham saith unto him, They have Moses and the prophets; let them hear them.
30 Sed li diris: Ne, patro Abraham; sed se unu venos al ili el la mortintoj, ili pentos.
And he said, Nay, father Abraham: but if one went unto them from the dead, they will repent.
31 Kaj li diris al li: Se ili ne auxskultas Moseon kaj la profetojn, ili ne kredos, ecx se iu levigxus el la mortintoj.
And he said unto him, If they hear not Moses and the prophets, neither will they be persuaded, though one rose from the dead.

Cxapitro 17

1 Kaj li diris al siaj discxiploj: Ne povas esti, ke faliloj ne venos, sed ve al tiu, per kiu ili venos!
Then said he unto the disciples, It is impossible but that offences will come: but woe unto him, through whom they come!
2 Pli bone estus por tiu, se muelsxtono estus pendigita cxirkaux lia kolo, kaj se li estus jxetita en la maron, ol se li metus falilon por unu el cxi tiuj malgranduloj.
It were better for him that a millstone were hanged about his neck, and he cast into the sea, than that he should offend one of these little ones.
3 Gardu vin; se via frato pekos, admonu lin; kaj se li pentos, pardonu lin.
Take heed to yourselves: If thy brother trespass against thee, rebuke him; and if he repent, forgive him.
4 Kaj se li pekos kontraux vi sep fojojn en la tago, kaj sep fojojn turnigxos al vi, dirante: Mi pentas; vi lin pardonu.
And if he trespass against thee seven times in a day, and seven times in a day turn again to thee, saying, I repent; thou shalt forgive him.
5 Kaj la apostoloj diris al la Sinjoro: Aldonu al ni fidon.
And the apostles said unto the Lord, Increase our faith.
6 Kaj la Sinjoro diris: Se vi havus fidon kiel semeron de sinapo, vi dirus al cxi tiu morusarbo: Estu elradikigita, kaj estu plantita en la maron; kaj gxi obeus al vi.
And the Lord said, If ye had faith as a grain of mustard seed, ye might say unto this sycamine tree, Be thou plucked up by the root, and be thou planted in the sea; and it should obey you.
7 Sed kiu el vi, havante serviston plugantan aux pasxtantan, diros al li, kiam li envenis de la kampo: Tuj venu, kaj sidigxu, por mangxi?
But which of you, having a servant plowing or feeding cattle, will say unto him by and by, when he is come from the field, Go and sit down to meat?
8 Cxu li ne diros al li prefere: Preparu ion, por ke mi verspermangxu, kaj zonu vin, kaj servu al mi, dum mi mangxos kaj trinkos; kaj poste vi mangxos kaj trinkos?
And will not rather say unto him, Make ready wherewith I may sup, and gird thyself, and serve me, till I have eaten and drunken; and afterward thou shalt eat and drink?
9 Cxu li dankas la serviston, cxar li faris tion, kio estis ordonita?
Doth he thank that servant because he did the things that were commanded him? I trow not.
10 Tiel ankaux vi, kiam vi faris cxion, kio estas ordonita al vi, diru: Ni estas senutilaj servistoj; ni faris tion, kion fari estis nia devo.
So likewise ye, when ye shall have done all those things which are commanded you, say, We are unprofitable servants: we have done that which was our duty to do.
11 Kaj dum ili vojiris al Jerusalem, li trapasis tra la mezo de Samario kaj de Galileo.
And it came to pass, as he went to Jerusalem, that he passed through the midst of Samaria and Galilee.
12 Kaj kiam ili eniris en unu vilagxon, renkontis lin dek lepruloj, kiuj staris malproksime;
And as he entered into a certain village, there met him ten men that were lepers, which stood afar off:
13 kaj ili levis sian vocxon, dirante: Jesuo, estro, kompatu nin.
And they lifted up their voices, and said, Jesus, Master, have mercy on us.
14 Kaj vidinte ilin, li diris al ili: Iru, kaj montru vin al la pastroj. Kaj dum ili iris, ili farigxis puraj.
And when he saw them, he said unto them, Go shew yourselves unto the priests. And it came to pass, that, as they went, they were cleansed.
15 Kaj unu el ili, vidinte, ke li resanigxis, revenis, glorante Dion per lauxta vocxo,
And one of them, when he saw that he was healed, turned back, and with a loud voice glorified God,
16 kaj falis sur sian vizagxon cxe liaj piedoj kaj dankis lin; kaj li estis Samariano.
And fell down on his face at his feet, giving him thanks: and he was a Samaritan.
17 Kaj Jesuo responde diris: Cxu ne la dek estis purigitaj? sed kie estas la naux?
And Jesus answering said, Were there not ten cleansed? but where are the nine?
18 Cxu ne trovigxis revenantoj, por doni gloron al Dio, krom cxi tiu fremdulo?
There are not found that returned to give glory to God, save this stranger.
19 Kaj li diris al li: Levigxu kaj iru; via fido vin savis.
And he said unto him, Arise, go thy way: thy faith hath made thee whole.
20 Kaj kiam la Fariseoj demandis al li, kiam venos la regno de Dio, li respondis al ili, dirante: La regno de Dio ne venas kun observado;
And when he was demanded of the Pharisees, when the kingdom of God should come, he answered them and said, The kingdom of God cometh not with observation:
21 kaj oni ne diros: Jen cxi tie, aux: Jen tie! cxar jen la regno de Dio estas inter vi.
Neither shall they say, Lo here! or, lo there! for, behold, the kingdom of God is within you.
22 Kaj li diris al la discxiploj: Venos tagoj, kiam vi deziros vidi unu el la tagoj de la Filo de homo, kaj vi ne vidos.
And he said unto the disciples, The days will come, when ye shall desire to see one of the days of the Son of man, and ye shall not see it.
23 Kaj ili diros al vi: Jen tie! Jen cxi tie! Ne foriru, nek sekvu;
And they shall say to you, See here; or, see there: go not after them, nor follow them.
24 cxar kiel la fulmo, kiam gxi fulmas el unu subcxiela flanko, lumas gxis alia subcxiela flanko, tiel estos la Filo de homo en sia tago.
For as the lightning, that lighteneth out of the one part under heaven, shineth unto the other part under heaven; so shall also the Son of man be in his day.
25 Sed unue li devas multon suferi, kaj esti malsxatata de cxi tiu generacio.
But first must he suffer many things, and be rejected of this generation.
26 Kaj kiel estis en la tagoj de Noa, tiel estos en la tagoj de la Filo de homo.
And as it was in the days of Noe, so shall it be also in the days of the Son of man.
27 Oni mangxis, trinkis, edzigxis, edzinigxis, gxis la tago, kiam Noa eniris en la arkeon, kaj venis la diluvo kaj pereigis cxiujn.
They did eat, they drank, they married wives, they were given in marriage, until the day that Noe entered into the ark, and the flood came, and destroyed them all.
28 Ankaux tiel same, kiel estis en la tagoj de Lot; oni mangxis, trinkis, acxetis, vendis, plantis, konstruis;
Likewise also as it was in the days of Lot; they did eat, they drank, they bought, they sold, they planted, they builded;
29 sed en la tago, kiam Lot eliris el Sodom, fajro kaj sulfuro falis el la cxielo kaj pereigis cxiujn;
But the same day that Lot went out of Sodom it rained fire and brimstone from heaven, and destroyed them all.
30 tiel same estos en tiu tago, kiam la Filo de homo malkasxigxos.
Even thus shall it be in the day when the Son of man is revealed.
31 Kiu estos sur la tegmento en tiu tago, kun liaj havajxoj en la domo, tiu ne malsupreniru, por ilin forporti; kaj kiu estas sur la kampo, tiu ankaux ne revenu.
In that day, he which shall be upon the housetop, and his stuff in the house, let him not come down to take it away: and he that is in the field, let him likewise not return back.
32 Memoru la edzinon de Lot.
Remember Lot's wife.
33 Kiu penos gajni sian animon, tiu gxin perdos; sed kiu gxin perdos, tiu savos gxin viva.
Whosoever shall seek to save his life shall lose it; and whosoever shall lose his life shall preserve it.
34 Mi diras al vi: En tiu nokto estos du viroj sur unu lito; unu estos prenita, kaj la alia lasita.
I tell you, in that night there shall be two men in one bed; the one shall be taken, and the other shall be left.
35 Du virinoj estos muelantaj kune; unu estos prenita, kaj la alia lasita.
Two women shall be grinding together; the one shall be taken, and the other left.
36 Du viroj estos sur kampo; unu estos prenita, kaj la alia lasita.
Two men shall be in the field; the one shall be taken, and the other left.
37 Kaj ili responde diris al li: Kie, Sinjoro? Kaj li diris al ili: Kie estas la kadavro, tien ankaux kolektigxos la agloj.
And they answered and said unto him, Where, Lord? And he said unto them, Wheresoever the body is, thither will the eagles be gathered together.

Cxapitro 18

1 Kaj li parolis al ili parabolon pri tio, ke oni devas cxiam pregxi kaj ne lacigxi,
And he spake a parable unto them to this end, that men ought always to pray, and not to faint;
2 dirante: En unu urbo estis jugxisto, kiu ne timis Dion, nek respektis homon;
Saying, There was in a city a judge, which feared not God, neither regarded man:
3 kaj estis vidvino en tiu urbo, kaj sxi venis al li, dirante: Faru por mi justecon kontraux mia kontrauxulo.
And there was a widow in that city; and she came unto him, saying, Avenge me of mine adversary.
4 Kaj li ne volis dum kelka tempo, sed poste li diris en si: Kvankam mi ne timas Dion, nek respektas homon,
And he would not for a while: but afterward he said within himself, Though I fear not God, nor regard man;
5 tamen, cxar cxi tiu vidvino min gxenas, mi faros por sxi justecon, por ke sxi ne malfortigu min per sia cxiama venado.
Yet because this widow troubleth me, I will avenge her, lest by her continual coming she weary me.
6 Kaj la Sinjoro diris: Auxskultu, kion diras la maljusta jugxisto.
And the Lord said, Hear what the unjust judge saith.
7 Kaj cxu Dio ne faros justecon por Siaj elektitoj, kiuj tage kaj nokte krias al Li, kvankam Li longe pri ili paciencas?
And shall not God avenge his own elect, which cry day and night unto him, though he bear long with them?
8 Mi diras al vi: Rapide Li faros por ili justecon. Tamen kiam venos la Filo de homo, cxu li trovos fidon sur la tero?
I tell you that he will avenge them speedily. Nevertheless when the Son of man cometh, shall he find faith on the earth?
9 Kaj li parolis la jenan parabolon, ankaux por iuj, kiuj fidis al si, ke ili estas justuloj, kaj malestimis la ceterajn:
And he spake this parable unto certain which trusted in themselves that they were righteous, and despised others:
10 Du homoj supreniris en la templon, por pregxi; unu estis Fariseo, kaj la alia estis impostisto.
Two men went up into the temple to pray; the one a Pharisee, and the other a publican.
11 La Fariseo, starante, pregxis kun si jene: Ho Dio, mi Vin dankas, ke mi ne estas kiel la ceteraj homoj, rabemaj, maljustaj, adultemaj, nek ecx kiel cxi tiu impostisto.
The Pharisee stood and prayed thus with himself, God, I thank thee, that I am not as other men are, extortioners, unjust, adulterers, or even as this publican.
12 Mi fastas dufoje en semajno; mi donas dekonajxojn el cxio, kion mi akiras.
I fast twice in the week, I give tithes of all that I possess.
13 Sed la impostisto, starante malproksime, ne volis ecx levi la okulojn al la cxielo, sed batadis sian bruston, dirante: Ho Dio, estu favora al mi pekulo.
And the publican, standing afar off, would not lift up so much as his eyes unto heaven, but smote upon his breast, saying, God be merciful to me a sinner.
14 Mi diras al vi: Cxi tiu malsupreniris al sia domo, pravigita pli ol tiu; cxar cxiu, kiu sin altigas, estos humiligita; sed kiu sin humiligas, tiu estos altigita.
I tell you, this man went down to his house justified rather than the other: for every one that exalteth himself shall be abased; and he that humbleth himself shall be exalted.
15 Kaj oni venigis al li ankaux siajn infanetojn, por ke li tusxu ilin; kaj la discxiploj, vidinte, admonis ilin.
And they brought unto him also infants, that he would touch them: but when his disciples saw it, they rebuked them.
16 Sed Jesuo alvokis ilin al si, dirante: Lasu la infanojn veni al mi, kaj ne malhelpu ilin; cxar el tiaj estas la regno de Dio.
But Jesus called them unto him, and said, Suffer little children to come unto me, and forbid them not: for of such is the kingdom of God.
17 Vere mi diras al vi: Kiu ne akceptos la regnon de Dio kiel infano, tiu neniel eniros en gxin.
Verily I say unto you, Whosoever shall not receive the kingdom of God as a little child shall in no wise enter therein.
18 Kaj unu reganto demandis al li, dirante: Bona Majstro, kion mi faru, por heredi eternan vivon?
And a certain ruler asked him, saying, Good Master, what shall I do to inherit eternal life?
19 Kaj Jesuo diris al li: Kial vi nomas min bona? neniu estas bona krom Unu, nome Dio.
And Jesus said unto him, Why callest thou me good? none is good, save one, that is, God.
20 Vi scias la ordonojn: Ne adultu; Ne mortigu; Ne sxtelu; Ne parolu malveran ateston; Respektu vian patron kaj vian patrinon.
Thou knowest the commandments, Do not commit adultery, Do not kill, Do not steal, Do not bear false witness, Honour thy father and thy mother.
21 Kaj li diris: Cxion tion mi observis detempe de mia juneco.
And he said, All these have I kept from my youth up.
22 Kaj Jesuo, auxdinte, diris al li: Ankoraux unu mankon vi havas: vendu cxion, kion vi posedas, kaj disdonu al malricxuloj, kaj vi havos trezoron en la cxielo; kaj venu, sekvu min.
Now when Jesus heard these things, he said unto him, Yet lackest thou one thing: sell all that thou hast, and distribute unto the poor, and thou shalt have treasure in heaven: and come, follow me.
23 Sed auxdinte tion, li farigxis tre malgxoja; cxar li estis tre ricxa.
And when he heard this, he was very sorrowful: for he was very rich.
24 Kaj Jesuo, lin rigardante, diris: Kiel malfacile tiuj, kiuj havas ricxon, eniros en la regnon de Dio!
And when Jesus saw that he was very sorrowful, he said, How hardly shall they that have riches enter into the kingdom of God!
25 Cxar estas pli facile por kamelo iri tra trueton de kudrilo, ol por ricxulo eniri en la regnon de Dio.
For it is easier for a camel to go through a needle's eye, than for a rich man to enter into the kingdom of God.
26 Kaj tiuj, kiuj tion auxdis, diris: Kiu do povos esti savita?
And they that heard it said, Who then can be saved?
27 Sed li diris: Kio estas neebla cxe homoj, tio estas ebla cxe Dio.
And he said, The things which are impossible with men are possible with God.
28 Kaj Petro diris: Jen ni forlasis niajn proprajxojn, kaj sekvis vin.
Then Peter said, Lo, we have left all, and followed thee.
29 Kaj li diris al ili: Vere mi diras al vi: Estas neniu, kiu forlasis domon aux edzinon aux fratojn aux gepatrojn aux infanojn pro la regno de Dio,
And he said unto them, Verily I say unto you, There is no man that hath left house, or parents, or brethren, or wife, or children, for the kingdom of God's sake,
30 kaj kiu ne ricevos multoble en cxi tiu tempo, kaj en la venonta mondo vivon eternan.
Who shall not receive manifold more in this present time, and in the world to come life everlasting.
31 Kaj preninte al si la dek du, li diris al ili: Jen ni supreniras al Jerusalem; kaj cxio skribita per la profetoj estos plenumita al la Filo de homo.
Then he took unto him the twelve, and said unto them, Behold, we go up to Jerusalem, and all things that are written by the prophets concerning the Son of man shall be accomplished.
32 Cxar li estos transdonita al la nacianoj, kaj mokita kaj perfortita kaj surkracxita;
For he shall be delivered unto the Gentiles, and shall be mocked, and spitefully entreated, and spitted on:
33 kaj ili skurgxos kaj mortigos lin; kaj la trian tagon li relevigxos.
And they shall scourge him, and put him to death: and the third day he shall rise again.
34 Kaj ili komprenis nenion el tio, kaj cxi tiu parolo estis kasxita for de ili, kaj ili ne sciis la dirojn.
And they understood none of these things: and this saying was hid from them, neither knew they the things which were spoken.
35 Kaj kiam li alproksimigxis al Jerihxo, unu blindulo sidis apud la vojo, petante almozojn;
And it came to pass, that as he was come nigh unto Jericho, a certain blind man sat by the way side begging:
36 kaj auxdinte homamason preterirantan, li demandis, kio estas tio.
And hearing the multitude pass by, he asked what it meant.
37 Kaj oni diris al li, ke Jesuo, la Nazaretano, preteriras.
And they told him, that Jesus of Nazareth passeth by.
38 Kaj li kriis, dirante: Jesuo, filo de David, kompatu min.
And he cried, saying, Jesus, thou son of David, have mercy on me.
39 Kaj la antauxirantoj admonis lin, ke li silentu; sed li des pli forte kriis: Ho filo de David, kompatu min!
And they which went before rebuked him, that he should hold his peace: but he cried so much the more, Thou son of David, have mercy on me.
40 Kaj Jesuo haltis, kaj ordonis alkonduki lin; kaj kiam li alproksimigxis, li lin demandis:
And Jesus stood, and commanded him to be brought unto him: and when he was come near, he asked him,
41 Kion vi volas, ke mi faru al vi? Kaj li diris: Sinjoro, ke mi ricevu vidpovon.
Saying, What wilt thou that I shall do unto thee? And he said, Lord, that I may receive my sight.
42 Kaj Jesuo diris al li: Ricevu vidpovon; via fido vin savis.
And Jesus said unto him, Receive thy sight: thy faith hath saved thee.
43 Kaj li tuj ricevis vidpovon, kaj sekvis lin, glorante Dion; kaj la tuta popolo, vidinte tion, donis lauxdon al Dio.
And immediately he received his sight, and followed him, glorifying God: and all the people, when they saw it, gave praise unto God.

Cxapitro 19

1 Kaj li eniris en Jerihxon kaj gxin trapasis.
And Jesus entered and passed through Jericho.
2 Kaj jen viro, nomata Zakhxeo; kaj li estis cxefimpostisto, kaj li estis ricxa.
And, behold, there was a man named Zacchaeus, which was the chief among the publicans, and he was rich.
3 Kaj li penis vidi Jesuon, kia homo li estas; kaj li ne povis pro la homamaso, cxar li estis malgranda je staturo.
And he sought to see Jesus who he was; and could not for the press, because he was little of stature.
4 Kaj antauxkurinte antauxen, li supreniris sur sikomorarbon, por lin vidi; cxar li estis preterpasonta tie.
And he ran before, and climbed up into a sycomore tree to see him: for he was to pass that way.
5 Kaj kiam Jesuo venis al la loko, li suprenrigardis, kaj diris al li: Zakhxeo, rapide malsupreniru, cxar hodiaux mi devas logxi en via domo.
And when Jesus came to the place, he looked up, and saw him, and said unto him, Zacchaeus, make haste, and come down; for to day I must abide at thy house.
6 Kaj li rapide malsupreniris, kaj akceptis lin gxoje.
And he made haste, and came down, and received him joyfully.
7 Kaj vidinte, cxiuj murmuris, dirante: Cxe pekulo li eniris, por gasti.
And when they saw it, they all murmured, saying, That he was gone to be guest with a man that is a sinner.
8 Kaj Zakhxeo, starante, diris al la Sinjoro: Jen duonon de miaj posedajxoj, Sinjoro, mi donacas al la malricxuloj; kaj se el iu mi maljuste eldevigis ion, mi redonas kvaroblon.
And Zacchaeus stood, and said unto the Lord: Behold, Lord, the half of my goods I give to the poor; and if I have taken any thing from any man by false accusation, I restore him fourfold.
9 Kaj Jesuo diris al li: Hodiaux venis savo al cxi tiu domo, cxar li ankaux estas filo de Abraham.
And Jesus said unto him, This day is salvation come to this house, forsomuch as he also is a son of Abraham.
10 Cxar la Filo de homo venis, por sercxi kaj savi la perditajxon.
For the Son of man is come to seek and to save that which was lost.
11 Kaj kiam oni auxdis tion, li parolis ankoraux parabolon, cxar li estis proksime al Jerusalem, kaj oni supozis, ke la regno de Dio tuj aperos.
And as they heard these things, he added and spake a parable, because he was nigh to Jerusalem, and because they thought that the kingdom of God should immediately appear.
12 Li do diris: Unu nobelo forvojagxis en malproksiman landon, por ricevi al si regnon, kaj reveni.
He said therefore, A certain nobleman went into a far country to receive for himself a kingdom, and to return.
13 Kaj vokinte al si dek siajn servistojn, li donis al ili dek min'ojn, kaj diris al ili: Negocadu, gxis mi revenos.
And he called his ten servants, and delivered them ten pounds, and said unto them, Occupy till I come.
14 Sed liaj regnanoj lin malamis, kaj sendis delegitaron post li, dirante: Ni ne volas, ke tiu viro regxu super ni.
But his citizens hated him, and sent a message after him, saying, We will not have this man to reign over us.
15 Kaj kiam li revenis, ricevinte la regnon, li ordonis voki al li tiujn servistojn, al kiuj li donis la monon, por ke li sciigxu, kiom ili gajnis per negocado.
And it came to pass, that when he was returned, having received the kingdom, then he commanded these servants to be called unto him, to whom he had given the money, that he might know how much every man had gained by trading.
16 Kaj venis la unua, kaj diris: Sinjoro, via min'o produktis dek min'ojn.
Then came the first, saying, Lord, thy pound hath gained ten pounds.
17 Kaj li diris al li: Bonege, bona servisto; cxar vi estis fidela en tre malgranda afero, havu auxtoritaton super dek urboj.
And he said unto him, Well, thou good servant: because thou hast been faithful in a very little, have thou authority over ten cities.
18 Kaj venis la dua, kaj diris: Sinjoro, via min'o faris kvin min'ojn.
And the second came, saying, Lord, thy pound hath gained five pounds.
19 Li diris ankaux al tiu: Vi ankaux estu super kvin urboj.
And he said likewise to him, Be thou also over five cities.
20 Kaj alia venis, kaj diris: Sinjoro, jen via min'o, kiun mi konservis, flankemetitan en visxtuko;
And another came, saying, Lord, behold, here is thy pound, which I have kept laid up in a napkin:
21 cxar mi vin timis, cxar vi estas homo severa; vi prenas tion, kion vi ne demetis, kaj rikoltas tion, kion vi ne semis.
For I feared thee, because thou art an austere man: thou takest up that thou layedst not down, and reapest that thou didst not sow.
22 Li diris al li: El via propra busxo mi vin jugxos, vi malbona servisto. Vi sciis, ke mi estas homo severa, kiu prenas tion, kion mi ne demetis, kaj rikoltas tion, kion mi ne semis;
And he saith unto him, Out of thine own mouth will I judge thee, thou wicked servant. Thou knewest that I was an austere man, taking up that I laid not down, and reaping that I did not sow:
23 kial do vi ne donis mian monon en bankon, por ke, reveninte, mi postulu gxin kun procento?
Wherefore then gavest not thou my money into the bank, that at my coming I might have required mine own with usury?
24 Kaj li diris al la apudstarantoj: Forprenu de li la min'on, kaj donu gxin al tiu, kiu havas la dek min'ojn.
And he said unto them that stood by, Take from him the pound, and give it to him that hath ten pounds.
25 (Kaj ili diris al li: Sinjoro, li havas dek min'ojn.)
(And they said unto him, Lord, he hath ten pounds.)
26 Mi diras al vi, ke al cxiu, kiu havas, estos donite; kaj for de tiu, kiu ne havas, estos prenita ecx tio, kion li havas.
For I say unto you, That unto every one which hath shall be given; and from him that hath not, even that he hath shall be taken away from him.
27 Cetere tiujn miajn malamikojn, kiuj ne volis, ke mi regxu super ili, konduku cxi tien, kaj mortigu ilin antaux mi.
But those mine enemies, which would not that I should reign over them, bring hither, and slay them before me.
28 Kaj tion dirinte, li ekiris antauxe, suprenirante al Jerusalem.
And when he had thus spoken, he went before, ascending up to Jerusalem.
29 Kaj kiam li alproksimigxis al Betfage kaj Betania, apud la monto nomata Olivarba, li sendis du el siaj discxiploj,
And it came to pass, when he was come nigh to Bethphage and Bethany, at the mount called the mount of Olives, he sent two of his disciples,
30 dirante: Iru en la kontrauxan vilagxon, en kiu, enirante, vi trovos azenidon ligitan, sur kiu neniu iam ankoraux sidis; gxin malligu kaj alkonduku.
Saying, Go ye into the village over against you; in the which at your entering ye shall find a colt tied, whereon yet never man sat: loose him, and bring him hither.
31 Kaj se iu demandos al vi: Kial vi gxin malligas? parolu jene: La Sinjoro gxin bezonas.
And if any man ask you, Why do ye loose him? thus shall ye say unto him, Because the Lord hath need of him.
32 Kaj la senditoj foriris, kaj trovis, gxuste kiel li diris al ili.
And they that were sent went their way, and found even as he had said unto them.
33 Kaj dum ili malligis la azenidon, gxiaj posedantoj diris al ili: Kial vi malligas la azenidon?
And as they were loosing the colt, the owners thereof said unto them, Why loose ye the colt?
34 Kaj ili diris: La Sinjoro gxin bezonas.
And they said, The Lord hath need of him.
35 Kaj ili alkondukis gxin al Jesuo; kaj jxetinte siajn vestojn sur la azenidon, ili sidigis Jesuon sur gxin.
And they brought him to Jesus: and they cast their garments upon the colt, and they set Jesus thereon.
36 Kaj dum li iris, ili sternis siajn vestojn sur la vojo.
And as he went, they spread their clothes in the way.
37 Kaj kiam li jam alproksimigxis, malsuprenironte la deklivon de la monto Olivarba, la tuta amaso de la discxiploj komencis gxoji kaj lauxdi Dion per lauxta vocxo pro cxiuj potencajxoj, kiujn ili vidis;
And when he was come nigh, even now at the descent of the mount of Olives, the whole multitude of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works that they had seen;
38 dirante: Estu benata la Regxo, kiu venas en la nomo de la Eternulo; paco en la cxielo kaj gloro en la supera alto.
Saying, Blessed be the King that cometh in the name of the Lord: peace in heaven, and glory in the highest.
39 Kaj iuj Fariseoj el la homamaso diris al li: Majstro, admonu viajn discxiplojn.
And some of the Pharisees from among the multitude said unto him, Master, rebuke thy disciples.
40 Kaj responde li diris: Mi diras al vi, ke se cxi tiuj silentos, la sxtonoj ekkrios.
And he answered and said unto them, I tell you that, if these should hold their peace, the stones would immediately cry out.
41 Kaj kiam li alproksimigxis, li rigardis la urbon, kaj ploris pro gxi,
And when he was come near, he beheld the city, and wept over it,
42 dirante: Ho, se vi mem scius en cxi tiu tago la aferojn apartenantajn al paco! sed nun ili estas kasxitaj for de viaj okuloj.
Saying, If thou hadst known, even thou, at least in this thy day, the things which belong unto thy peace! but now they are hid from thine eyes.
43 Cxar venos sur vin tagoj, kiam viaj malamikoj cxirkauxbaros vin per palisaro, kaj ronde cxirkauxos vin, kaj cxiuflanke premos vin,
For the days shall come upon thee, that thine enemies shall cast a trench about thee, and compass thee round, and keep thee in on every side,
44 kaj detruos gxis la tero vin, kaj viajn infanojn en vi, kaj ne lasos en vi sxtonon sur sxtono, pro tio, ke vi ne sciis la tempon de via vizitado.
And shall lay thee even with the ground, and thy children within thee; and they shall not leave in thee one stone upon another; because thou knewest not the time of thy visitation.
45 Kaj enirinte en la templon, li komencis elpeli la vendantojn,
And he went into the temple, and began to cast out them that sold therein, and them that bought;
46 dirante al ili: Estas skribite: Mia domo estos domo de pregxo; sed vi faris gxin kaverno de rabistoj.
Saying unto them, It is written, My house is the house of prayer: but ye have made it a den of thieves.
47 Kaj li instruis tagon post tago en la templo. Sed la cxefpastroj kaj la skribistoj kaj la cxefoj de la popolo penadis lin pereigi,
And he taught daily in the temple. But the chief priests and the scribes and the chief of the people sought to destroy him,
48 kaj ne trovis, kion fari, cxar la tuta popolo tre atente auxskultis lin.
And could not find what they might do: for all the people were very attentive to hear him.

Cxapitro 20

1 Kaj en unu el la tagoj, dum li instruis la popolon en la templo kaj predikis la evangelion, la cxefpastroj kaj la skribistoj venis kun la pliagxuloj;
And it came to pass, that on one of those days, as he taught the people in the temple, and preached the gospel, the chief priests and the scribes came upon him with the elders,
2 kaj ili ekparolis, dirante al li: Diru al ni: Laux kia auxtoritato vi cxi tion faras? aux kiu estas tiu, kiu donis al vi tian auxtoritaton?
And spake unto him, saying, Tell us, by what authority doest thou these things? or who is he that gave thee this authority?
3 Kaj responde li diris al ili: Mi ankaux faros al vi demandon, kaj diru al mi:
And he answered and said unto them, I will also ask you one thing; and answer me:
4 La baptado de Johano, cxu gxi estis el la cxielo, aux el homoj?
The baptism of John, was it from heaven, or of men?
5 Kaj ili diskutis inter si, dirante: Se ni diros: El la cxielo; li diros: Kial vi ne kredis al li?
And they reasoned with themselves, saying, If we shall say, From heaven; he will say, Why then believed ye him not?
6 Sed se ni diros: El homoj; la tuta popolo sxtonmortigos nin, cxar ili estas konvinkitaj, ke Johano estis profeto.
But and if we say, Of men; all the people will stone us: for they be persuaded that John was a prophet.
7 Kaj ili respondis, ke ili ne scias, de kie gxi estis.
And they answered, that they could not tell whence it was.
8 Kaj Jesuo diris al ili: Kaj mi ne diras al vi, laux kia auxtoritato mi faras cxi tion.
And Jesus said unto them, Neither tell I you by what authority I do these things.
9 Kaj li komencis paroli al la popolo la jenan parabolon: Unu viro plantis vinbergxardenon, kaj luigis gxin al kultivistoj, kaj forvojagxis por longa tempo.
Then began he to speak to the people this parable; A certain man planted a vineyard, and let it forth to husbandmen, and went into a far country for a long time.
10 Kaj en la gxusta tempo li sendis sklavon al la kultivistoj, por ke ili donu al li el la frukto de la vinberejo; sed la kultivistoj skurgxis lin, kaj forsendis lin senhava.
And at the season he sent a servant to the husbandmen, that they should give him of the fruit of the vineyard: but the husbandmen beat him, and sent him away empty.
11 Kaj li sendis ankoraux alian sklavon, kaj lin ankaux ili skurgxis kaj malhonoris, kaj forsendis lin senhava.
And again he sent another servant: and they beat him also, and entreated him shamefully, and sent him away empty.
12 Kaj li sendis ankoraux trian, kaj lin ankaux ili vundis kaj eljxetis.
And again he sent a third: and they wounded him also, and cast him out.
13 Kaj la sinjoro de la vinberejo diris: Kion mi faru? Mi sendos mian amatan filon; eble lin ili respektos.
Then said the lord of the vineyard, What shall I do? I will send my beloved son: it may be they will reverence him when they see him.
14 Sed kiam la kultivistoj lin vidis, ili diskutis unu kun alia, dirante: Cxi tiu estas la heredonto; ni lin mortigu, por ke la heredajxo farigxu nia.
But when the husbandmen saw him, they reasoned among themselves, saying, This is the heir: come, let us kill him, that the inheritance may be ours.
15 Kaj ili eljxetis lin el la vinberejo kaj lin mortigis. Kion do faros al ili la sinjoro de la vinberejo?
So they cast him out of the vineyard, and killed him. What therefore shall the lord of the vineyard do unto them?
16 Li venos kaj pereigos cxi tiujn kultivistojn, kaj donos la vinberejon al aliaj. Kaj auxdinte tion, ili diris: Ne tiel estu.
He shall come and destroy these husbandmen, and shall give the vineyard to others. And when they heard it, they said, God forbid.
17 Sed li, rigardante ilin, diris: Kio do estas la jena skribitajxo:
Sxtono, kiun malsxatis la konstruantoj, Farigxis sxtono bazangula?
And he beheld them, and said, What is this then that is written, The stone which the builders rejected, the same is become the head of the corner?
18 Cxiu, kiu falas sur tiun sxtonon, rompigxos; sed sur kiun gxi falos, tiun gxi polvigos.
Whosoever shall fall upon that stone shall be broken; but on whomsoever it shall fall, it will grind him to powder.
19 Kaj la skribistoj kaj cxefpastroj celis meti manojn sur lin en tiu sama horo, kaj ili timis la popolon; cxar ili eksciis, ke kontraux ili li parolis cxi tiun parabolon.
And the chief priests and the scribes the same hour sought to lay hands on him; and they feared the people: for they perceived that he had spoken this parable against them.
20 Kaj ili observis lin, kaj elsendis spionojn, kiuj sxajnigis sin justaj, por ke ili ekkaptu lian parolon, celante transdoni lin al la potenco kaj auxtoritato de la provincestro.
And they watched him, and sent forth spies, which should feign themselves just men, that they might take hold of his words, that so they might deliver him unto the power and authority of the governor.
21 Kaj ili demandis lin, dirante: Majstro, ni scias, ke vi prave parolas kaj instruas, kaj ne akceptas ies personon, sed instruas laux vero la vojon de Dio:
And they asked him, saying, Master, we know that thou sayest and teachest rightly, neither acceptest thou the person of any, but teachest the way of God truly:
22 Cxu konvenas al ni doni tributon al Cezaro, aux ne?
Is it lawful for us to give tribute unto Caesar, or no?
23 Sed sciante ilian ruzecon, li diris al ili:
But he perceived their craftiness, and said unto them, Why tempt ye me?
24 Montru al mi denaron. Kies bildon kaj surskribajxon gxi portas? Kaj ili respondis: De Cezaro.
Shew me a penny. Whose image and superscription hath it? They answered and said, Caesar's.
25 Kaj li diris al ili: Tial redonu al Cezaro la proprajxon de Cezaro, kaj al Dio la proprajxon de Dio.
And he said unto them, Render therefore unto Caesar the things which be Caesar's, and unto God the things which be God's.
26 Kaj ili ne povis ekkapti la diron antaux la popolo; kaj ili miris pro lia respondo, kaj silentis.
And they could not take hold of his words before the people: and they marvelled at his answer, and held their peace.
27 Kaj venis iuj el la Sadukeoj, kiuj diras, ke ne estas relevigxo; kaj ili demandis lin,
Then came to him certain of the Sadducees, which deny that there is any resurrection; and they asked him,
28 dirante: Majstro, Moseo skribis por ni, ke, se ies frato mortos, havante edzinon, kaj li estas seninfana, lia frato prenu la edzinon kaj naskigu idaron al sia frato.
Saying, Master, Moses wrote unto us, If any man's brother die, having a wife, and he die without children, that his brother should take his wife, and raise up seed unto his brother.
29 Estis do sep fratoj; kaj la unua edzigxis, kaj mortis seninfana;
There were therefore seven brethren: and the first took a wife, and died without children.
30 ankaux la dua;
And the second took her to wife, and he died childless.
31 kaj la tria sxin prenis; kaj tiel same ankaux la sep ne lasis infanojn, kaj mortis.
And the third took her; and in like manner the seven also: and they left no children, and died.
32 Laste mortis ankaux la virino.
Last of all the woman died also.
33 En la relevigxo do por kiu el ili sxi estos edzino? cxar la sep havis sxin kiel edzinon.
Therefore in the resurrection whose wife of them is she? for seven had her to wife.
34 Kaj Jesuo diris al ili: La filoj de cxi tiu mondo edzigxas kaj estas edzigataj;
And Jesus answering said unto them, The children of this world marry, and are given in marriage:
35 sed kiuj estas jugxitaj indaj atingi tiun mondon kaj la relevigxon el la mortintoj, tiuj nek edzigxas nek edzinigxas;
But they which shall be accounted worthy to obtain that world, and the resurrection from the dead, neither marry, nor are given in marriage:
36 cxar ili ne plu povas morti; cxar ili estas egalaj kun la angxeloj, kaj estas filoj de Dio, estante filoj de la relevigxo.
Neither can they die any more: for they are equal unto the angels; and are the children of God, being the children of the resurrection.
37 Sed ke la mortintoj levigxas, Moseo mem montris en la arbetajxo, kiam li nomis la Eternulon la Dio de Abraham kaj la Dio de Isaak kaj la Dio de Jakob.
Now that the dead are raised, even Moses shewed at the bush, when he calleth the Lord the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob.
38 Li estas Dio ne de mortintoj, sed de la vivantoj, cxar cxiuj vivas al Li.
For he is not a God of the dead, but of the living: for all live unto him.
39 Kaj iuj el la skribistoj responde diris: Majstro, vi bone diris.
Then certain of the scribes answering said, Master, thou hast well said.
40 Kaj ili ne plu kuragxis fari al li demandon.
And after that they durst not ask him any question at all.
41 Kaj li diris al ili: Kiel oni diras, ke la Kristo estas filo de David?
And he said unto them, How say they that Christ is David's son?
42 Cxar David mem diras en la Psalmaro:
La Eternulo diris al mia Sinjoro: Sidu dekstre de Mi,
And David himself saith in the book of Psalms, The LORD said unto my Lord, Sit thou on my right hand,
43 Gxis Mi faros viajn malamikojn benketo por viaj piedoj.
Till I make thine enemies thy footstool.
44 Tial David nomas lin Sinjoro, kaj kiamaniere li estas lia filo?
David therefore calleth him Lord, how is he then his son?
45 Kaj dum la tuta popolo auxskultis, li diris al siaj discxiploj:
Then in the audience of all the people he said unto his disciples,
46 Gardu vin kontraux la skribistoj, kiuj amas promenadi en roboj kaj amas salutojn sur la placoj, kaj cxefsegxojn en la sinagogoj, kaj cxeflokojn cxe festenoj;
Beware of the scribes, which desire to walk in long robes, and love greetings in the markets, and the highest seats in the synagogues, and the chief rooms at feasts;
47 kaj kiuj formangxas domojn de vidvinoj, kaj por preteksto longe pregxas. Cxi tiuj ricevos pli severan kondamnon.
Which devour widows' houses, and for a shew make long prayers: the same shall receive greater damnation.

Cxapitro 21

1 Kaj ekrigardante, li vidis ricxulojn enjxetantajn siajn donacojn en la monkeston.
And he looked up, and saw the rich men casting their gifts into the treasury.
2 Kaj li vidis unu malricxan vidvinon enjxetantan tien du leptojn.
And he saw also a certain poor widow casting in thither two mites.
3 Kaj li diris: Vere mi diras al vi: Cxi tiu malricxa vidvino enjxetis pli multe ol cxiuj;
And he said, Of a truth I say unto you, that this poor widow hath cast in more than they all:
4 cxar cxiuj tiuj el sia abundo enjxetis en la donacaron; sed sxi el sia malmultego enjxetis la tutan vivrimedon, kiun sxi havis.
For all these have of their abundance cast in unto the offerings of God: but she of her penury hath cast in all the living that she had.
5 Kaj kiam iuj parolis pri la templo, ke gxi estas ornamita per belaj sxtonoj kaj oferdonoj, li diris:
And as some spake of the temple, how it was adorned with goodly stones and gifts, he said,
6 Rilate al tio, kion vi vidas, venos tagoj, en kiuj ne estos lasita cxi tie sxtono sur sxtono, kiu ne estos dejxetita.
As for these things which ye behold, the days will come, in the which there shall not be left one stone upon another, that shall not be thrown down.
7 Kaj ili demandis lin, dirante: Majstro, kiam do tio estos? kaj kio estos la signo, kiam tio estos proksima?
And they asked him, saying, Master, but when shall these things be? and what sign will there be when these things shall come to pass?
8 Kaj li diris: Gardu vin, ke vi ne estu erarigitaj; cxar multaj venos en mia nomo, dirante: Mi estas; kaj: La tempo proksimigxis; ne sekvu ilin.
And he said, Take heed that ye be not deceived: for many shall come in my name, saying, I am Christ; and the time draweth near: go ye not therefore after them.
9 Kaj kiam vi auxdos pri militoj kaj tumultoj, ne terurigxu; cxar tio devas okazi unue, sed ne tuj estos la fino.
But when ye shall hear of wars and commotions, be not terrified: for these things must first come to pass; but the end is not by and by.
10 Tiam li diris al ili: Levigxos nacio kontraux nacio, kaj regno kontraux regno;
Then said he unto them, Nation shall rise against nation, and kingdom against kingdom:
11 kaj estos grandaj tertremoj, kaj en diversaj lokoj malsatoj kaj pestoj; kaj estos terurajxoj kaj grandaj signoj el la cxielo.
And great earthquakes shall be in divers places, and famines, and pestilences; and fearful sights and great signs shall there be from heaven.
12 Sed antaux cxio tio oni metos sur vin siajn manojn kaj persekutos vin, transdonante vin al la sinagogoj kaj malliberejoj, kaj kondukante vin antaux regxojn kaj provincestrojn pro mia nomo.
But before all these, they shall lay their hands on you, and persecute you, delivering you up to the synagogues, and into prisons, being brought before kings and rulers for my name's sake.
13 Tio farigxos por vi atesto.
And it shall turn to you for a testimony.
14 Decidu tial en viaj koroj, ne prizorgi antauxe pri pleda respondo;
Settle it therefore in your hearts, not to meditate before what ye shall answer:
15 cxar mi donos al vi busxon kaj sagxon, kiun cxiuj viaj atakantoj ne povos rezisti nek kontrauxdiri.
For I will give you a mouth and wisdom, which all your adversaries shall not be able to gainsay nor resist.
16 Sed vi estos transdonitaj ecx de gepatroj kaj fratoj kaj parencoj kaj amikoj; kaj iujn el vi oni mortigos.
And ye shall be betrayed both by parents, and brethren, and kinsfolks, and friends; and some of you shall they cause to be put to death.
17 Kaj vi estos malamataj de cxiuj pro mia nomo.
And ye shall be hated of all men for my name's sake.
18 Kaj ecx unu haro de via kapo ne pereos.
But there shall not an hair of your head perish.
19 Per via pacienco vi akiros viajn animojn.
In your patience possess ye your souls.
20 Sed kiam vi vidos Jerusalemon cxirkauxitan de armeoj, tiam sciu, ke gxia ruinigxo alproksimigxis.
And when ye shall see Jerusalem compassed with armies, then know that the desolation thereof is nigh.
21 Tiam, kiuj estas en Judujo, tiuj forkuru al la montoj; kaj kiuj estas en gxia mezo, tiuj elmigru; kaj kiuj estas sur la kamparo, tiuj ne eniru tien.
Then let them which are in Judaea flee to the mountains; and let them which are in the midst of it depart out; and let not them that are in the countries enter thereinto.
22 Cxar tiuj estas tagoj de punado, por ke plenumigxu cxio, kio estas skribita.
For these be the days of vengeance, that all things which are written may be fulfilled.
23 Ve al la gravedulinoj kaj al la sucxigantinoj en tiuj tagoj! cxar estos granda manko sur la tero, kaj kolero kontraux cxi tiu popolo.
But woe unto them that are with child, and to them that give suck, in those days! for there shall be great distress in the land, and wrath upon this people.
24 Kaj ili falos per trancxrando de glavo, kaj forkaptigxos en cxiujn naciojn; kaj Jerusalem estos piedpremata de la nacianoj, gxis plenumigxos la tempoj de la nacianoj.
And they shall fall by the edge of the sword, and shall be led away captive into all nations: and Jerusalem shall be trodden down of the Gentiles, until the times of the Gentiles be fulfilled.
25 Kaj estos signoj en la suno kaj la luno kaj la steloj, kaj sur la tero mizero de nacioj, konsternitaj de la mugxado de la maro kaj la ondegoj;
And there shall be signs in the sun, and in the moon, and in the stars; and upon the earth distress of nations, with perplexity; the sea and the waves roaring;
26 homoj malfortigxos de timo kaj de atendado de tio, kio venos sur la mondon; cxar la potencoj de la cxielo sxanceligxos.
Men's hearts failing them for fear, and for looking after those things which are coming on the earth: for the powers of heaven shall be shaken.
27 Kaj tiam oni vidos la Filon de homo, venantan en nubo kun potenco kaj granda gloro.
And then shall they see the Son of man coming in a cloud with power and great glory.
28 Sed kiam tio komencos okazi, rigardu supren kaj levu viajn kapojn, cxar via elacxeto alproksimigxas.
And when these things begin to come to pass, then look up, and lift up your heads; for your redemption draweth nigh.
29 Kaj li parolis al ili parabolon: Rigardu la figarbon kaj cxiujn arbojn;
And he spake to them a parable; Behold the fig tree, and all the trees;
30 kiam ili ekkreskigas foliojn, vi ekvidas, kaj el vi mem scias, ke la somero jam estas proksima.
When they now shoot forth, ye see and know of your own selves that summer is now nigh at hand.
31 Tiel same vi, kiam vi vidos, ke tio okazas, tiam sciu, ke la regno de Dio estas proksima.
So likewise ye, when ye see these things come to pass, know ye that the kingdom of God is nigh at hand.
32 Vere mi diras al vi: Cxi tiu generacio ne forpasos, gxis cxio plenumigxos.
Verily I say unto you, This generation shall not pass away, till all be fulfilled.
33 La cxielo kaj la tero forpasos, sed miaj vortoj ne forpasos.
Heaven and earth shall pass away: but my words shall not pass away.
34 Sed gardu vin, por ke viaj koroj ne estu sxargxitaj de trosatigxo kaj ebrieco kaj zorgoj pri vivrimedoj, kaj por ke tiu tago ne venu al vi subite;
And take heed to yourselves, lest at any time your hearts be overcharged with surfeiting, and drunkenness, and cares of this life, and so that day come upon you unawares.
35 cxar kiel kaptilo gxi venos sur cxiujn, kiuj logxas sur la suprajxo de la tero.
For as a snare shall it come on all them that dwell on the face of the whole earth.
36 Sed viglu en cxiu tempo, pregxante, ke prosperu al vi savigxi de cxio, kio okazos, kaj stari antaux la Filo de homo.
Watch ye therefore, and pray always, that ye may be accounted worthy to escape all these things that shall come to pass, and to stand before the Son of man.
37 Kaj dum la tagoj li instruis en la templo, kaj cxiunokte li eliris, kaj logxis sur la monto nomata Olivarba.
And in the day time he was teaching in the temple; and at night he went out, and abode in the mount that is called the mount of Olives.
38 Kaj la tuta popolo venis al li frumatene en la templo, por auxskulti lin.
And all the people came early in the morning to him in the temple, for to hear him.

Cxapitro 22

1 Jam alproksimigxis la festo de macoj, kiu estas nomata la Pasko.
Now the feast of unleavened bread drew nigh, which is called the Passover.
2 Kaj la cxefpastroj kaj la skribistoj sercxis, kiamaniere ili povu mortigi lin, cxar ili timis la popolon.
And the chief priests and scribes sought how they might kill him; for they feared the people.
3 Kaj Satano eniris en Judason, nomatan Iskariota, kiu estis el la nombro de la dek du.
Then entered Satan into Judas surnamed Iscariot, being of the number of the twelve.
4 Kaj li foriris kaj interparolis kun la cxefpastroj kaj kapitanoj, kiamaniere transdoni lin al ili.
And he went his way, and communed with the chief priests and captains, how he might betray him unto them.
5 Kaj ili gxojis, kaj konsentis doni al li monon.
And they were glad, and covenanted to give him money.
6 Kaj li promesis, kaj sercxis okazon transdoni lin al ili, for de la homamaso.
And he promised, and sought opportunity to betray him unto them in the absence of the multitude.
7 Kaj venis la tago de macoj, kiam oni devis bucxi la Paskon.
Then came the day of unleavened bread, when the passover must be killed.
8 Kaj li sendis Petron kaj Johanon, dirante: Iru kaj pretigu por ni la Paskon, por ke ni gxin mangxu.
And he sent Peter and John, saying, Go and prepare us the passover, that we may eat.
9 Kaj ili diris al li: Kie vi volas, ke ni pretigu?
And they said unto him, Where wilt thou that we prepare?
10 Kaj li diris al ili: Jen kiam vi estos enirintaj en la urbon, vin renkontos viro, portanta krucxon da akvo; lin sekvu en la domon, en kiun li eniros.
And he said unto them, Behold, when ye are entered into the city, there shall a man meet you, bearing a pitcher of water; follow him into the house where he entereth in.
11 Kaj vi diros al la domomastro: La Majstro diras: Kie estas la gastocxambro, en kiu mi mangxos la Paskon kun miaj discxiploj?
And ye shall say unto the goodman of the house, The Master saith unto thee, Where is the guestchamber, where I shall eat the passover with my disciples?
12 Kaj li montros al vi grandan supran cxambron arangxitan; tie pretigu.
And he shall shew you a large upper room furnished: there make ready.
13 Kaj ili iris kaj trovis tiel, kiel li diris al ili; kaj ili pretigis la Paskon.
And they went, and found as he had said unto them: and they made ready the passover.
14 Kaj kiam alvenis la horo, li sidigxis, kaj la apostoloj kun li.
And when the hour was come, he sat down, and the twelve apostles with him.
15 Kaj li diris al ili: Kun deziro mi deziris mangxi cxi tiun Paskon kun vi, antaux ol mi suferos;
And he said unto them, With desire I have desired to eat this passover with you before I suffer:
16 cxar mi diras al vi: Mi ne mangxos gxin, antaux ol gxi plenumigxos en la regno de Dio.
For I say unto you, I will not any more eat thereof, until it be fulfilled in the kingdom of God.
17 Kaj ricevinte kalikon, kaj doninte dankon, li diris: Cxi tion prenu kaj dividu inter vi;
And he took the cup, and gave thanks, and said, Take this, and divide it among yourselves:
18 cxar mi diras al vi: De nun mi ne trinkos el la frukto de la vinberarbo, gxis venos la regno de Dio.
For I say unto you, I will not drink of the fruit of the vine, until the kingdom of God shall come.
19 Kaj li prenis panon, kaj doninte dankon, li gxin dispecigis kaj donis al ili, dirante: Cxi tio estas mia korpo, kiu estas donita por vi; cxi tion faru por memorigo pri mi.
And he took bread, and gave thanks, and brake it, and gave unto them, saying, This is my body which is given for you: this do in remembrance of me.
20 Sammaniere ankaux la kalikon post la vespermangxo, dirante: Cxi tiu kaliko estas la nova interligo en mia sango, kiu estas elversxata por vi.
Likewise also the cup after supper, saying, This cup is the new testament in my blood, which is shed for you.
21 Sed jen la mano de tiu, kiu min perfidas, estas apud mi sur la tablo.
But, behold, the hand of him that betrayeth me is with me on the table.
22 Cxar la Filo de homo ja iros, laux la antauxdecido; sed ve al tiu viro, de kiu li estos perfidata!
And truly the Son of man goeth, as it was determined: but woe unto that man by whom he is betrayed!
23 Kaj ili komencis diskuti inter si: kiu el ili faros tion.
And they began to enquire among themselves, which of them it was that should do this thing.
24 Kaj farigxis ankaux inter ili disputo: kiun el ili oni opinias la plej granda.
And there was also a strife among them, which of them should be accounted the greatest.
25 Kaj li diris al ili: La regxoj de la nacianoj faras sin sinjoroj super ili; kaj tiujn, kiuj potencas inter ili, oni nomas Bonfarantoj.
And he said unto them, The kings of the Gentiles exercise lordship over them; and they that exercise authority upon them are called benefactors.
26 Sed vi ne estas tiaj; sed kiu estas la pli granda el vi, tiu farigxu kiel la pli juna; kaj tiu, kiu estas cxefa, kiel la servanto.
But ye shall not be so: but he that is greatest among you, let him be as the younger; and he that is chief, as he that doth serve.
27 Cxar kiu estas la pli granda, la sidanto cxe mangxo, aux la servanto? cxu ne la sidanto cxe mangxo? sed mi estas meze de vi kiel la servanto.
For whether is greater, he that sitteth at meat, or he that serveth? is not he that sitteth at meat? but I am among you as he that serveth.
28 Sed vi estas tiuj, kiuj restadis apud mi en miaj tentoj;
Ye are they which have continued with me in my temptations.
29 kaj mi difinas por vi regnon, kiel mia Patro difinis por mi;
And I appoint unto you a kingdom, as my Father hath appointed unto me;
30 por ke vi mangxu kaj trinku cxe mia tablo en mia regno, kaj sidu sur tronoj, jugxante la dek du tribojn de Izrael.
That ye may eat and drink at my table in my kingdom, and sit on thrones judging the twelve tribes of Israel.
31 Simon, Simon, jen Satano postulis vin cxiujn, por kribri kiel tritikon;
And the Lord said, Simon, Simon, behold, Satan hath desired to have you, that he may sift you as wheat:
32 sed mi pregxis por vi, ke via fido ne sxanceligxu; kaj vi, kiam vi konvertigxos, firmigu viajn fratojn.
But I have prayed for thee, that thy faith fail not: and when thou art converted, strengthen thy brethren.
33 Kaj li diris al li: Sinjoro, vin mi estas preta akompani ecx al malliberejo kaj al morto.
And he said unto him, Lord, I am ready to go with thee, both into prison, and to death.
34 Kaj li diris: Mi diras al vi, Petro, koko ne krios hodiaux, antaux ol vi trifoje malkonfesos, ke vi min konas.
And he said, I tell thee, Peter, the cock shall not crow this day, before that thou shalt thrice deny that thou knowest me.
35 Kaj li diris al ili: Kiam mi vin elsendis sen monujo kaj sako kaj sxuoj, cxu io mankis al vi?
And he said unto them, When I sent you without purse, and scrip, and shoes, lacked ye any thing? And they said, Nothing.
36 Kaj ili diris: Nenio. Kaj li diris al ili: Sed nun kiu havas monujon, tiu prenu gxin, kaj ankaux sakon; kaj kiu ne havas, tiu vendu sian mantelon kaj acxetu glavon.
Then said he unto them, But now, he that hath a purse, let him take it, and likewise his scrip: and he that hath no sword, let him sell his garment, and buy one.
37 Cxar mi diras al vi, ke tio, kio estas skribita, devas plenumigxi pri mi: Kaj li estis alkalkulita al krimuloj; cxar tio, kio rilatas al mi, havas sian finon.
For I say unto you, that this that is written must yet be accomplished in me, And he was reckoned among the transgressors: for the things concerning me have an end.
38 Kaj ili diris: Sinjoro, jen estas du glavoj; kaj li diris al ili: Suficxas.
And they said, Lord, behold, here are two swords. And he said unto them, It is enough.
39 Kaj elirinte, li iris laux sia kutimo al la monto Olivarba, kaj la discxiploj lin sekvis.
And he came out, and went, as he was wont, to the mount of Olives; and his disciples also followed him.
40 Kaj veninte al la loko, li diris al ili: Pregxu, ke vi ne eniru en tenton.
And when he was at the place, he said unto them, Pray that ye enter not into temptation.
41 Kaj li iris for de ili proksimume sxtonjxeton, kaj li genuis, kaj pregxis,
And he was withdrawn from them about a stone's cast, and kneeled down, and prayed,
42 dirante: Patro, se Vi volas, formetu de mi cxi tiun kalikon; tamen plenumigxu ne mia volo, sed Via.
Saying, Father, if thou be willing, remove this cup from me: nevertheless not my will, but thine, be done.
43 Kaj aperis antaux li angxelo el la cxielo, fortigante lin.
And there appeared an angel unto him from heaven, strengthening him.
44 Kaj estante en agonio, li pregxis pli fervore, kaj lia sxvito farigxis kiel gutoj da sango, defalantaj sur la teron.
And being in an agony he prayed more earnestly: and his sweat was as it were great drops of blood falling down to the ground.
45 Kaj levigxinte post la pregxo, li venis al la discxiploj kaj trovis ilin dormantaj de malgxojo,
And when he rose up from prayer, and was come to his disciples, he found them sleeping for sorrow,
46 kaj diris al ili: Kial vi dormas? levigxu kaj pregxu, ke vi ne eniru en tenton.
And said unto them, Why sleep ye? rise and pray, lest ye enter into temptation.
47 Dum li ankoraux parolis, jen homamaso; kaj tiu, kiu estis nomata Judas, unu el la dek du, iris antaux ili, kaj alproksimigxis al Jesuo, por kisi lin.
And while he yet spake, behold a multitude, and he that was called Judas, one of the twelve, went before them, and drew near unto Jesus to kiss him.
48 Sed Jesuo diris al li: Judas, cxu vi perfidas per kiso la Filon de homo?
But Jesus said unto him, Judas, betrayest thou the Son of man with a kiss?
49 Kaj kiam tiuj, kiuj cxirkauxis lin, vidis, kio sekvos, ili diris: Sinjoro, cxu ni frapu per glavo?
When they which were about him saw what would follow, they said unto him, Lord, shall we smite with the sword?
50 Kaj unu el ili frapis la sklavon de la cxefpastro, kaj detrancxis lian dekstran orelon.
And one of them smote the servant of the high priest, and cut off his right ear.
51 Sed Jesuo responde diris: Permesu tiom. Kaj li tusxis lian orelon kaj sanigis lin.
And Jesus answered and said, Suffer ye thus far. And he touched his ear, and healed him.
52 Kaj Jesuo diris al la cxefpastroj kaj kapitanoj de la templo kaj pliagxuloj, kiuj venis kontraux lin: Cxu vi elvenis kun glavoj kaj bastonoj, kvazaux kontraux rabiston?
Then Jesus said unto the chief priests, and captains of the temple, and the elders, which were come to him, Be ye come out, as against a thief, with swords and staves?
53 Kiam mi estis cxiutage inter vi en la templo, vi ne etendis kontraux min viajn manojn; sed cxi tiu estas via horo, kaj la potenco de mallumo.
When I was daily with you in the temple, ye stretched forth no hands against me: but this is your hour, and the power of darkness.
54 Kaj ili kaptis lin, kaj forkondukinte, venigis lin en la domon de la cxefpastro. Sed Petro sekvis malproksime.
Then took they him, and led him, and brought him into the high priest's house. And Peter followed afar off.
55 Kaj kiam oni ekbruligis fajron meze de la korto kaj sidis kune, Petro sidigxis meze de ili.
And when they had kindled a fire in the midst of the hall, and were set down together, Peter sat down among them.
56 Kaj unu servantino, vidante lin sidantan en la fajrolumo, kaj fikse rigardinte lin, diris:
But a certain maid beheld him as he sat by the fire, and earnestly looked upon him, and said, This man was also with him.
57 Cxi tiu ankaux estis kun li. Sed li malkonfesis, dirante: Virino, mi lin ne konas.
And he denied him, saying, Woman, I know him not.
58 Kaj post iom da tempo alia vidis lin, kaj diris: Vi ankaux estas el ili. Sed Petro diris: Viro, mi ne estas.
And after a little while another saw him, and said, Thou art also of them. And Peter said, Man, I am not.
59 Kaj post la dauxro de unu horo proksimume, alia asertis persiste, dirante: Vere, cxi tiu ankaux estis kun li, cxar li estas Galileano.
And about the space of one hour after another confidently affirmed, saying, Of a truth this fellow also was with him: for he is a Galilaean.
60 Sed Petro diris: Viro, mi ne scias, kion vi diras. Kaj tuj, dum li ankoraux parolis, la koko kriis.
And Peter said, Man, I know not what thou sayest. And immediately, while he yet spake, the cock crew.
61 Kaj la Sinjoro sin turnis, kaj alrigardis Petron. Kaj Petro ekmemoris la vorton de la Sinjoro, ke li diris al li: Antaux ol koko krios hodiaux, vi trifoje min malkonfesos.
And the Lord turned, and looked upon Peter. And Peter remembered the word of the Lord, how he had said unto him, Before the cock crow, thou shalt deny me thrice.
62 Kaj li eliris, kaj maldolcxe ploris.
And Peter went out, and wept bitterly.
63 Kaj tiuj, kiuj gardis Jesuon, lin mokis kaj batis.
And the men that held Jesus mocked him, and smote him.
64 Kaj ili cxirkauxkovris lin, kaj demandis lin, dirante: Profetu, kiu vin frapis?
And when they had blindfolded him, they struck him on the face, and asked him, saying, Prophesy, who is it that smote thee?
65 Kaj per multaj aliaj insultoj ili parolis kontraux li.
And many other things blasphemously spake they against him.
66 Kaj tuj kiam tagigxis la pliagxularo de la popolo kunvenis, kaj cxefpastroj kaj skribistoj, kaj ili forkondukis lin antaux sian sinedrion, kaj diris:
And as soon as it was day, the elders of the people and the chief priests and the scribes came together, and led him into their council, saying,
67 Se vi estas la Kristo, diru al ni. Sed li diris al ili: Se mi diros al vi, vi ne kredos;
Art thou the Christ? tell us. And he said unto them, If I tell you, ye will not believe:
68 kaj se mi demandos, vi ne respondos.
And if I also ask you, ye will not answer me, nor let me go.
69 Tamen, de nun la Filo de homo sidos dekstre de la Potenco de Dio.
Hereafter shall the Son of man sit on the right hand of the power of God.
70 Kaj ili cxiuj demandis: Cxu vi do estas la Filo de Dio? Kaj li respondis: Vi diras, ke mi estas.
Then said they all, Art thou then the Son of God? And he said unto them, Ye say that I am.
71 Kaj ili diris: Pro kio ni bezonas pluan atestadon? cxar ni mem auxdis el lia propra busxo.
And they said, What need we any further witness? for we ourselves have heard of his own mouth.

Cxapitro 23

1 Kaj la tuta cxeestantaro levigxis, kaj kondukis lin antaux Pilaton.
And the whole multitude of them arose, and led him unto Pilate.
2 Kaj ili komencis akuzi lin, dirante: Ni trovis cxi tiun viron erariganta nian nacion, kaj malpermesanta pagi tributon al Cezaro, kaj diranta, ke li mem estas Kristo, regxo.
And they began to accuse him, saying, We found this fellow perverting the nation, and forbidding to give tribute to Caesar, saying that he himself is Christ a King.
3 Kaj Pilato demandis lin, dirante: Cxu vi estas la Regxo de la Judoj? Kaj li responde al li diris: Vi diras.
And Pilate asked him, saying, Art thou the King of the Jews? And he answered him and said, Thou sayest it.
4 Kaj Pilato diris al la cxefpastroj kaj homamasoj: Mi trovas nenian kulpon en cxi tiu viro.
Then said Pilate to the chief priests and to the people, I find no fault in this man.
5 Sed ili insistis, dirante: Li malkvietigas la popolon, instruante tra la tuta Judujo, kaj komencante de Galileo, ecx gxis cxi tie.
And they were the more fierce, saying, He stirreth up the people, teaching throughout all Jewry, beginning from Galilee to this place.
6 Sed kiam Pilato tion auxdis, li demandis, cxu la viro estas Galileano.
When Pilate heard of Galilee, he asked whether the man were a Galilaean.
7 Kaj kiam li sciigxis, ke li estas el sub la auxtoritato de Herodo, li sendis lin al Herodo, kiu ankaux cxeestis en Jerusalem en tiuj tagoj.
And as soon as he knew that he belonged unto Herod's jurisdiction, he sent him to Herod, who himself also was at Jerusalem at that time.
8 Sed Herodo, vidinte Jesuon, treege gxojis; cxar de longe li deziris vidi lin, cxar li jam auxdis pri li, kaj li esperis vidi ian signon, faritan de li.
And when Herod saw Jesus, he was exceeding glad: for he was desirous to see him of a long season, because he had heard many things of him; and he hoped to have seen some miracle done by him.
9 Kaj li demandis lin per multaj vortoj, sed li respondis al li nenion.
Then he questioned with him in many words; but he answered him nothing.
10 Kaj la cxefpastroj kaj la skribistoj staris, forte lin akuzante.
And the chief priests and scribes stood and vehemently accused him.
11 Kaj Herodo kaj liaj soldatoj malhonoris lin kaj mokis lin, kaj vestinte lin per brilaj vestoj, li resendis lin al Pilato.
And Herod with his men of war set him at nought, and mocked him, and arrayed him in a gorgeous robe, and sent him again to Pilate.
12 Kaj Herodo kaj Pilato farigxis amikoj unu kun la alia en tiu sama tago; cxar antauxe ili havis inter si malamon.
And the same day Pilate and Herod were made friends together: for before they were at enmity between themselves.
13 Kaj Pilato, kunvokinte la cxefpastrojn kaj la regantojn kaj la popolon,
And Pilate, when he had called together the chief priests and the rulers and the people,
14 diris al ili: Vi alkondukis antaux min cxi tiun viron, kiel erarigantan la popolon; kaj jen ekzameninte lin antaux vi, mi trovis nenian kulpon en cxi tiu viro rilate tion, pri kio vi lin akuzas;
Said unto them, Ye have brought this man unto me, as one that perverteth the people: and, behold, I, having examined him before you, have found no fault in this man touching those things whereof ye accuse him:
15 nek Herodo ankaux, cxar li resendis lin al ni; kaj jen nenio inda je morto estas farita de li.
No, nor yet Herod: for I sent you to him; and, lo, nothing worthy of death is done unto him.
16 Tial mi lin skurgxos kaj liberigos.
I will therefore chastise him, and release him.
17 Cxar li devis liberigi unu al ili dum la festo.
(For of necessity he must release one unto them at the feast.)
18 Sed amase ili kriis, dirante: Forigu lin, kaj liberigu al ni Barabason;
And they cried out all at once, saying, Away with this man, and release unto us Barabbas:
19 kiu pro ribelado farita en la urbo, kaj pro mortigo, estis jxetita en malliberejon.
(Who for a certain sedition made in the city, and for murder, was cast into prison.)
20 Kaj Pilato, volante liberigi Jesuon, denove parolis al ili;
Pilate therefore, willing to release Jesus, spake again to them.
21 sed ili lauxte kriis, dirante: Krucumu, krucumu lin.
But they cried, saying, Crucify him, crucify him.
22 Kaj la trian fojon li diris al ili: Kial? kian malbonon faris cxi tiu? mi trovis en li nenion indan je morto; mi do lin skurgxos kaj liberigos.
And he said unto them the third time, Why, what evil hath he done? I have found no cause of death in him: I will therefore chastise him, and let him go.
23 Sed ili insistis per grandaj krioj, postulante krucumi lin. Kaj iliaj krioj superfortis.
And they were instant with loud voices, requiring that he might be crucified. And the voices of them and of the chief priests prevailed.
24 Kaj Pilato donis jugxon, ke plenumigxu ilia postulo.
And Pilate gave sentence that it should be as they required.
25 Kaj li liberigis tiun, kiu pro ribelado kaj mortigo estis jxetita en malliberejon, kaj kiun ili postulis; sed Jesuon li transdonis al ilia volo.
And he released unto them him that for sedition and murder was cast into prison, whom they had desired; but he delivered Jesus to their will.
26 Kaj kiam ili forkondukis lin, ili kaptis Simonon, Kirenanon, venantan de la kamparo, kaj metis sur lin la krucon, por porti gxin post Jesuo.
And as they led him away, they laid hold upon one Simon, a Cyrenian, coming out of the country, and on him they laid the cross, that he might bear it after Jesus.
27 Kaj sekvis lin granda amaso de la popolo, kaj de virinoj, kiuj gxemis kaj lamentis pro li.
And there followed him a great company of people, and of women, which also bewailed and lamented him.
28 Sed Jesuo, turninte sin al ili, diris: Filinoj de Jerusalem, ne ploru pro mi, sed ploru pro vi kaj pro viaj infanoj.
But Jesus turning unto them said, Daughters of Jerusalem, weep not for me, but weep for yourselves, and for your children.
29 Cxar jen venas tagoj, kiam oni diros: Felicxaj estas la senfruktaj, kaj la ventroj ne naskintaj, kaj la mamoj ne nutrintaj.
For, behold, the days are coming, in the which they shall say, Blessed are the barren, and the wombs that never bare, and the paps which never gave suck.
30 Tiam oni komencos diri al la montoj: Falu sur nin; kaj al la montetoj: Kovru nin.
Then shall they begin to say to the mountains, Fall on us; and to the hills, Cover us.
31 Cxar se oni tiel agas en la suka ligno, kiel oni agos en la seka?
For if they do these things in a green tree, what shall be done in the dry?
32 Kaj estis kondukataj kun li ankaux aliaj du, krimuloj, por esti mortigitaj.
And there were also two other, malefactors, led with him to be put to death.
33 Kaj kiam ili alvenis al la loko nomata Kranio, tie ili krucumis lin, kaj la krimulojn, unu dekstre kaj unu maldekstre.
And when they were come to the place, which is called Calvary, there they crucified him, and the malefactors, one on the right hand, and the other on the left.
34 Kaj Jesuo diris: Patro, pardonu ilin; cxar ili ne scias, kion ili faras. Kaj dividante inter si liajn vestojn, ili jxetis lotojn.
Then said Jesus, Father, forgive them; for they know not what they do. And they parted his raiment, and cast lots.
35 Kaj la popolo staris, rigardanta. Kaj la regantoj ankaux mokis lin, dirante: Aliajn li savis: li savu sin mem, se cxi tiu estas la Kristo de Dio, la elektito.
And the people stood beholding. And the rulers also with them derided him, saying, He saved others; let him save himself, if he be Christ, the chosen of God.
36 Kaj sxercis pri li ankaux la soldatoj, venante al li kaj proponante al li vinagron,
And the soldiers also mocked him, coming to him, and offering him vinegar,
37 kaj dirante: Se vi estas la Regxo de la Judoj, savu vin.
And saying, If thou be the king of the Jews, save thyself.
38 Kaj estis ankaux surskribo super li: CxI TIU ESTAS LA REGxO DE LA JUDOJ.
And a superscription also was written over him in letters of Greek, and Latin, and Hebrew, THIS IS THE KING OF THE JEWS.
39 Kaj unu el la pendigitaj krimuloj insultis lin, dirante: Cxu vi ne estas la Kristo? savu vin kaj nin.
And one of the malefactors which were hanged railed on him, saying, If thou be Christ, save thyself and us.
40 Sed la alia responde admonis lin, dirante: Cxu vi ecx ne timas Dion? cxar vi estas en la sama kondamno.
But the other answering rebuked him, saying, Dost not thou fear God, seeing thou art in the same condemnation?
41 Kaj ni ja juste, cxar ni ricevas rekompencon, merititan pro niaj faroj; sed cxi tiu faris nenion malbonan.
And we indeed justly; for we receive the due reward of our deeds: but this man hath done nothing amiss.
42 Kaj li diris: Jesuo, memoru min, kiam vi venos en vian regnon.
And he said unto Jesus, Lord, remember me when thou comest into thy kingdom.
43 Kaj li diris al li: Vere mi diras al vi: Hodiaux vi estos kun mi en Paradizo.
And Jesus said unto him, Verily I say unto thee, To day shalt thou be with me in paradise.
44 Kaj jam estis cxirkaux la sesa horo, kaj farigxis mallumo sur la tuta lando gxis la nauxa, cxar la sunlumo mankis;
And it was about the sixth hour, and there was a darkness over all the earth until the ninth hour.
45 kaj la kurteno de la sanktejo dissxirigxis en la mezo.
And the sun was darkened, and the veil of the temple was rent in the midst.
46 Kaj kriinte per lauxta vocxo, Jesuo diris: Patro, en Viajn manojn mi transdonas mian spiriton; kaj tion dirinte, li ellasis for la spiriton.
And when Jesus had cried with a loud voice, he said, Father, into thy hands I commend my spirit: and having said thus, he gave up the ghost.
47 Kaj kiam la centestro vidis la okazantajxon, li gloris Dion, dirante: Cxi tiu estis ja justulo.
Now when the centurion saw what was done, he glorified God, saying, Certainly this was a righteous man.
48 Kaj cxiuj homamasoj, kiuj kunvenis al cxi tiu spektaklo, kiam ili vidis la okazintajxojn, reiris, frapante al si la bruston.
And all the people that came together to that sight, beholding the things which were done, smote their breasts, and returned.
49 Kaj cxiuj liaj konantoj, kaj la virinoj, kiuj sekvis lin el Galileo, staris malproksime, vidante tion.
And all his acquaintance, and the women that followed him from Galilee, stood afar off, beholding these things.
50 Kaj jen viro nomata Jozef, kiu estis konsilanto, viro bona kaj justa
And, behold, there was a man named Joseph, a counsellor; and he was a good man, and a just:
51 (li ne konsentis al ilia intenco kaj faro), el Arimateo, urbo de la Judoj, kiu atendis la regnon de Dio,
(The same had not consented to the counsel and deed of them;) he was of Arimathaea, a city of the Jews: who also himself waited for the kingdom of God.
52 irinte al Pilato, petis la korpon de Jesuo.
This man went unto Pilate, and begged the body of Jesus.
53 Kaj li deprenis gxin kaj envolvis gxin en tolajxo, kaj metis lin en tombo, elhakita el sxtono, kie neniu antauxe kusxis.
And he took it down, and wrapped it in linen, and laid it in a sepulchre that was hewn in stone, wherein never man before was laid.
54 Kaj estis la tago de la Preparado, kaj la sabato eklumis.
And that day was the preparation, and the sabbath drew on.
55 Kaj la virinoj, kiuj venis kun li el Galileo, sekvis, kaj vidis la tombon, kaj kiamaniere la korpo estis metita.
And the women also, which came with him from Galilee, followed after, and beheld the sepulchre, and how his body was laid.
56 Kaj ili reiris, kaj preparis aromajxojn kaj sxmirajxojn.
Kaj sabate ili ripozis laux la ordono.
And they returned, and prepared spices and ointments; and rested the sabbath day according to the commandment.

Cxapitro 24

1 Kaj la unuan tagon de la semajno, cxe frua tagigxo, ili venis al la tombo, alportante la aromajxojn, kiujn ili preparis.
Now upon the first day of the week, very early in the morning, they came unto the sepulchre, bringing the spices which they had prepared, and certain others with them.
2 Kaj ili trovis la sxtonon derulita for de la tombo.
And they found the stone rolled away from the sepulchre.
3 Kaj enirinte, ili ne trovis la korpon de la Sinjoro Jesuo.
And they entered in, and found not the body of the Lord Jesus.
4 Kaj dum ili embarasigxis pri tio, jen apud ili staris du viroj en brilaj vestoj;
And it came to pass, as they were much perplexed thereabout, behold, two men stood by them in shining garments:
5 kaj dum ili timis kaj klinigxis vizagxaltere, tiuj demandis ilin: Kial vi sercxas la vivanton inter la mortintoj?
And as they were afraid, and bowed down their faces to the earth, they said unto them, Why seek ye the living among the dead?
6 Li ne estas cxi tie, sed levigxis; memoru, kiamaniere li parolis al vi, kiam li estis ankoraux en Galileo,
He is not here, but is risen: remember how he spake unto you when he was yet in Galilee,
7 dirante, ke la Filo de homo devas esti transdonita en la manojn de pekuloj kaj esti krucumita, kaj la trian tagon relevigxi.
Saying, The Son of man must be delivered into the hands of sinful men, and be crucified, and the third day rise again.
8 Kaj ili rememoris liajn vortojn;
And they remembered his words,
9 kaj reveninte de la tombo, ili rakontis cxion tion al la dek unu kaj al cxiuj ceteraj.
And returned from the sepulchre, and told all these things unto the eleven, and to all the rest.
10 Kaj ili estis Maria Magdalena, kaj Joana, kaj Maria, la patrino de Jakobo; kaj la ceteraj virinoj kun ili rakontis tion al la apostoloj.
It was Mary Magdalene and Joanna, and Mary the mother of James, and other women that were with them, which told these things unto the apostles.
11 Kaj tiuj vortoj sxajnis al ili kiel babilado, kaj ili ne kredis al la virinoj.
And their words seemed to them as idle tales, and they believed them not.
12 Sed Petro levigxis kaj kuris al la tombo, kaj klinigxinte, vidis la tolajxojn solajn, kaj li foriris, mirante en si pri tio, kio okazis.
Then arose Peter, and ran unto the sepulchre; and stooping down, he beheld the linen clothes laid by themselves, and departed, wondering in himself at that which was come to pass.
13 Kaj jen du el ili iris en tiu sama tago al vilagxo nomata Emaus, kiu estas malproksime de Jerusalem sesdek stadiojn.
And, behold, two of them went that same day to a village called Emmaus, which was from Jerusalem about threescore furlongs.
14 Kaj ili interparolis inter si pri cxio tio, kio okazis.
And they talked together of all these things which had happened.
15 Kaj dum ili interparolis kaj diskutis inter si, Jesuo mem alproksimigxis kaj iris kun ili.
And it came to pass, that, while they communed together and reasoned, Jesus himself drew near, and went with them.
16 Sed iliaj okuloj estis malhelpataj tiel, ke ili lin ne rekonis.
But their eyes were holden that they should not know him.
17 Kaj li diris al ili: Kiaj vortoj estas tiuj, kiujn vi intersxangxas, dum vi iras? Kaj ili haltis, kun malgaja mieno.
And he said unto them, What manner of communications are these that ye have one to another, as ye walk, and are sad?
18 Kaj unu el ili, nomata Kleopas, responde diris al li: Cxu nur vi sola logxas en Jerusalem, kaj ne scias tion, kio tie okazis en cxi tiuj tagoj?
And the one of them, whose name was Cleopas, answering said unto him, Art thou only a stranger in Jerusalem, and hast not known the things which are come to pass there in these days?
19 Kaj li diris al ili: Kion? Kaj ili diris al li: Pri Jesuo, la Nazaretano, kiu estis profeto potenca age kaj parole antaux Dio kaj la tuta popolo;
And he said unto them, What things? And they said unto him, Concerning Jesus of Nazareth, which was a prophet mighty in deed and word before God and all the people:
20 kaj kiel la cxefpastroj kaj niaj regantoj transdonis lin por kondamno al morto, kaj lin krucumis.
And how the chief priests and our rulers delivered him to be condemned to death, and have crucified him.
21 Sed ni esperis, ke li estas tiu, kiu elacxetos Izraelon. Kaj plie, krom cxio tio, hodiaux estas jam la tria tago, de kiam tio okazis.
But we trusted that it had been he which should have redeemed Israel: and beside all this, to day is the third day since these things were done.
22 Ankaux mirigis nin iuj virinoj el inter ni, kiuj estis frumatene apud la tombo,
Yea, and certain women also of our company made us astonished, which were early at the sepulchre;
23 kaj ne trovinte lian korpon, revenis, dirante, ke ili ankaux vidis vizion de angxeloj, kiuj diris, ke li vivas.
And when they found not his body, they came, saying, that they had also seen a vision of angels, which said that he was alive.
24 Kaj iuj el nia kunularo iris al la tombo, kaj trovis tiel, kiel diris la virinoj; sed lin ili ne vidis.
And certain of them which were with us went to the sepulchre, and found it even so as the women had said: but him they saw not.
25 Kaj li diris al ili: Ho malsagxuloj kaj kore malviglaj por kredi cxion, kion la profetoj antauxparolis!
Then he said unto them, O fools, and slow of heart to believe all that the prophets have spoken:
26 Cxu la Kristo ne devis suferi cxion tion, kaj eniri en sian gloron?
Ought not Christ to have suffered these things, and to enter into his glory?
27 Kaj komencante de Moseo kaj de cxiuj profetoj, li klarigis al ili el cxiuj Skriboj la dirojn pri li mem.
And beginning at Moses and all the prophets, he expounded unto them in all the scriptures the things concerning himself.
28 Kaj ili alproksimigxis al la vilagxo, kien ili iris, kaj li sxajnigis al ili, kvazaux li pluen iros.
And they drew nigh unto the village, whither they went: and he made as though he would have gone further.
29 Kaj ili retenis lin, dirante: Restu cxe ni, cxar estas preskaux vespere, kaj la tago jam malkreskas. Kaj li eniris, por resti cxe ili.
But they constrained him, saying, Abide with us: for it is toward evening, and the day is far spent. And he went in to tarry with them.
30 Kaj dum li sidis kun ili cxe mangxo, li prenis panon, kaj gxin benis kaj dispecigis kaj donis al ili.
And it came to pass, as he sat at meat with them, he took bread, and blessed it, and brake, and gave to them.
31 Kaj iliaj okuloj malfermigxis, kaj ili rekonis lin, kaj li farigxis nevidebla por ili.
And their eyes were opened, and they knew him; and he vanished out of their sight.
32 Kaj ili diris unu al alia: Cxu nia koro ne brulis en ni, dum li parolis kun ni sur la vojo, dum li klarigis al ni la Skribojn?
And they said one to another, Did not our heart burn within us, while he talked with us by the way, and while he opened to us the scriptures?
33 Kaj levigxinte en tiu sama horo, ili reiris al Jerusalem, kaj trovis la dek unu kunvenintaj, kun siaj kunuloj, kaj dirantaj:
And they rose up the same hour, and returned to Jerusalem, and found the eleven gathered together, and them that were with them,
34 La Sinjoro vere levigxis, kaj aperis al Simon.
Saying, The Lord is risen indeed, and hath appeared to Simon.
35 Kaj ili rakontis tion, kio okazis sur la vojo, kaj kiamaniere li rekonigxis al ili en la dispecigo de pano.
And they told what things were done in the way, and how he was known of them in breaking of bread.
36 Kaj dum ili priparolis tion, li mem staris meze de ili, kaj diris al ili: Paco al vi.
And as they thus spake, Jesus himself stood in the midst of them, and saith unto them, Peace be unto you.
37 Sed terurite kaj timigite, ili supozis, ke ili vidas spiriton.
But they were terrified and affrighted, and supposed that they had seen a spirit.
38 Kaj li diris al ili: Kial vi maltrankviligxas? kaj kial diskutoj levigxas en viaj koroj?
And he said unto them, Why are ye troubled? and why do thoughts arise in your hearts?
39 Vidu miajn manojn kaj miajn piedojn, ke gxi estas mi mem; palpu min kaj vidu; cxar spirito ne havas karnon kaj ostojn, kiel vi vidas min havanta.
Behold my hands and my feet, that it is I myself: handle me, and see; for a spirit hath not flesh and bones, as ye see me have.
40 Kaj tion dirinte, li montris al ili siajn manojn kaj siajn piedojn.
And when he had thus spoken, he shewed them his hands and his feet.
41 Kaj dum ili ankoraux ne kredis pro gxojo, kaj miris, li demandis ilin: Cxu vi havas ian mangxajxon cxi tie?
And while they yet believed not for joy, and wondered, he said unto them, Have ye here any meat?
42 Kaj ili donis al li pecon de rostita fisxo.
And they gave him a piece of a broiled fish, and of an honeycomb.
43 Kaj li prenis, kaj mangxis antaux ili.
And he took it, and did eat before them.
44 Kaj li diris al ili: Jen estas miaj vortoj, kiujn mi parolis al vi, kiam mi ankoraux estis cxe vi, ke devas plenumigxi cxio, kio estas skribita pri mi en la legxo de Moseo kaj en la profetoj kaj en la psalmoj.
And he said unto them, These are the words which I spake unto you, while I was yet with you, that all things must be fulfilled, which were written in the law of Moses, and in the prophets, and in the psalms, concerning me.
45 Tiam li malfermis ilian menson, por ke ili komprenu la Skribojn;
Then opened he their understanding, that they might understand the scriptures,
46 kaj li diris al ili: Tiel estas skribite, ke la Kristo devas suferi, kaj levigxi el la mortintoj la trian tagon;
And said unto them, Thus it is written, and thus it behoved Christ to suffer, and to rise from the dead the third day:
47 kaj ke pento kaj pardonado de pekoj estu predikataj en lia nomo al cxiuj nacioj, komencante cxe Jerusalem.
And that repentance and remission of sins should be preached in his name among all nations, beginning at Jerusalem.
48 Vi estas atestantoj pri tio.
And ye are witnesses of these things.
49 Kaj jen mi elsendos sur vin la promeson de mia Patro; sed restu en la urbo, gxis vi vestigxos per potenco de supre.
And, behold, I send the promise of my Father upon you: but tarry ye in the city of Jerusalem, until ye be endued with power from on high.
50 Kaj li elkondukis ilin gxis apud Betania, kaj, levinte siajn manojn, li benis ilin.
And he led them out as far as to Bethany, and he lifted up his hands, and blessed them.
51 Kaj dum li benis ilin, li forigxis de ili kaj estis suprenportita en la cxielon.
And it came to pass, while he blessed them, he was parted from them, and carried up into heaven.
52 Kaj adorklinigxinte al li, ili revenis al Jerusalem kun granda gxojo;
And they worshipped him, and returned to Jerusalem with great joy:
53 kaj estis konstante en la templo, glorante Dion.
And were continually in the temple, praising and blessing God. Amen.

Back Contents Next

 La tuta Biblio en Esperanto